Las był otoczony żandarmerią. Od czasu do czasu rozlegały się strzały. Żaden jednak żandarm nie...
— A ja wierzę. Ale o praktycznej stronie mówić będę potem. Na razie jeszcze o założeniach...
Taka była pozycja partyzanta. Siła jego polegała na tym, żeby zaskoczyć, bo nie w orężu...
Jest to jedna z postaci typowych: powstaniec to ten, kto stał się dobrowolnie, ochotniczo żołnierzem sprawy narodowej, dla niej poświęcił swoje prywatne życie, interesy i obowiązki oraz najczęściej okupił ją własną krwią. Z tego powodu traktowany bywa jako bohater, a zarazem - depozytariusz tejże narodowej sprawy. Bywa jednak, że, przebywszy chrzest bojowy, powstaniec zmienia zdanie na temat tego, w jaki sposób powinien wyrażać się patriotyzm (przykłady znajdziemy np. w Nad Niemnem Orzeszkowej). Zdarza się też, że inni członkowie narodu nie traktują łaskawie walczącego o „ich” sprawę narodową (patrz Rozdziobią nas kruki, wrony Żeromskiego).
