Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

TAK, pomogę! Nie, tym razem nie pomogę
Strona główna Katalog Autor
Józef Ignacy Kraszewski

Józef Ignacy Kraszewski

Epika ✖ Pozytywizm ✖ Powieść ✖
Sortuj:

powieści Pozytywizm Józef Ignacy Kraszewski

Alkohol Bezpieczeństwo Bieda Bijatyka Bitwa Błazen Bóg Bogactwo Bogini Brat Bunt Burza Chciwość Chłop Chleb Choroba Ciało Ciemność Cierpienie Cmentarz Cnota Córka Czarownica Czary Czas Czyn Dar Dobro Dom Drzewo Duch Duma Dusza Dziecko Dziedzictwo Dziewictwo Gniew Gość Gospodarz Gospodyni Grób Grzech Hańba Handel Historia Imię Język Jedzenie Kaleka Kara Kłamstwo Kłótnia Klejnot Kobieta Kobieta demoniczna Koń Konflikt Korzyść Kot Krew Król Księżyc Łzy Las Lekarz Los Lud Mądrość Mąż Małżeństwo Matka Mężczyzna Miasto Miłość Miłość niespełniona Milczenie Młodość Modlitwa Morderstwo Nauka Niebezpieczeństwo Niemiec Niewola Obcy Obowiązek Obraz świata Obrzędy Obyczaje Odrodzenie Ofiara Ogień Ojciec Oko Okrucieństwo Omen Opieka Oświadczyny Pamięć Pan Państwo Panna młoda Piękno Pielgrzym Pieniądz Pies Pijaństwo Plotka Pobożność Pocałunek Pochlebstwo Podróż Podstęp Poeta Poezja Pogrzeb Pokora Polak Polowanie Porwanie Potwór Pożar Pozycja społeczna Praca Prawda Prawo Proroctwo Prośba Przekleństwo Przemiana Przemijanie Przemoc Przestrzeń Przyjaźń Przywódca Ptak Pycha Radość Rana Religia Robak Rodzina Rośliny Rozpacz Rozstanie Rozum Ruiny Rzeź Ślub Śmiech Śmierć Śpiew Świątynia Światło Święto Świt Samotność Sen Serce Siła Siostra Słońce Słowo Sługa Smutek Sobowtór Starość Strach Strój Sumienie Syn Szaleństwo Sztuka Taniec Tęsknota Trucizna Trup Ucieczka Uczta Walka Wampir Wesele Wiadomość Więzienie Wierność Wierzenia Wina Wizja Władza Woda Wojna Wolność Wróg Wróżba Wygnanie Wzrok Żałoba Żona Żyd Zabawa Zabobony Zazdrość Zbrodnia Zdrada Zemsta Zło Złoty wiek Znak Zwierzęta Zwycięstwo

O autorze

Józef Ignacy Kraszewski
Karykatura Józefa Ignacego Kraszewskiego, litografował Władysław Walkiewicz według rysunku Arkadiusza Mucharskiego, domena publiczna

Józef Ignacy Kraszewski

Ur.
28 lipca 1812 w Warszawie
Zm.
19 marca 1887 w Genewa
Najważniejsze dzieła:
Stara baśń (1876), Chata za wsią, Hrabina Cosel, Brühl, Kwiat paproci, Anafielas

Niezwykle płodny pisarz, autor przede wszystkim powieści historycznych i obyczajowych, publicysta, działacz społeczny, badacz starożytności słowiańskich, popularyzator źródeł historycznych.
Do najpopularniejszych dziś powieści Kraszewskiego należy Stara baśń. Wśród inspiracji do niej znalazło się kilka wydanych wcześniej tekstów literatury pięknej. Po pierwsze Rzepicha (1790) Franciszka Salezego Jezierskiego, jednego z jakobinów warszawskich, który wyjaśniał przyczynę nierówności społecznych tezą o podboju rolniczej ludności słowiańskiej przez plemię, które przekształciło się w szlachtę (a właśc. magnaterię). Po drugie, Lillę Wenedę (1840) Juliusza Słowackiego, obrazującą podobną tezę oraz pokazującą dwuznaczną rolę chrześcijaństwa jako religii najeźdźców. Po trzecie dramat Mieczysława Romanowskiego Popiel i Piast (1862), w którym dodatkowo nacisk położony został na zagrożenie dla Słowiańszczyzny ze strony państw niemieckich, zaś kościół ukazany został ostatecznie jako gwarant zażegnania konfliktu społecznego między szlachtą a ludem (tj. też między państwem jako systemem instytucji a funkcjonowaniem społeczności połączonej więzami rodowymi i sąsiedzkimi).
Ponadto Kraszewski czerpał ze źródeł historycznych (najwidoczniejsze są ślady adaptacji legend zapisanych w Historii Polski Jana Długosza), z własnych badań nad kulturą materialną dawnych Słowian i Litwy (wydał m.in. dzieła pionierskie: Litwa. Starożytne dzieje 1847 oraz Sztuka u Słowian 1860, zajmował się obyczajowością Polski piastowskiej, pracował nad projektem encyklopedii starożytności polskich dla Akademii Umiejętności w 1875 r.), z opracowań współczesnych mu historyków: Lelewela, Szajnochy, Roeppla i in. Pewien wpływ na treść powieści wywarły również prelekcje paryskie Mickiewicza na temat literatury słowiańskiej, skąd zaczerpnął np. przekonanie o zachowaniu w religii Słowian śladów dziedzictwa praindoeuropejskiego (swoisty panteizm, niektóre bóstwa tożsame z hinduistycznymi). Do swoich źródeł i inspiracji dodał Kraszewski również rzekomo średniowieczny Królodworski rękopis. Zbiór staroczeskich bohatyrskich i lirycznych śpiewów (1818) wydany, a jak się później okazało, również spreparowany przez Vaclava Hankę.

Z dala odezwała się kukułka raz, drugi i uciekła.

Dziewczęta zamyśliły, kiedy Żywia za mąż...

Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, Stara baśń, tom pierwszy
— Witoldzie! po co żałość ta, rospacze?
Niechaj kobiéta smuci się i płacze,
Niech dzieci piszczą...

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
Siedémkroć siedém błysnęło poranków,
Siedémkroć siedém razy Saule świetne
Wpadło do morza i wstało obmyte...

Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń II. Mindows
  • NIP: 952-187-70-87
  • KRS: 0000070056
  • REGON: 017423865
  • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
MKiDN
Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.