„Zabijcie go, zabijcie, ale pamiętajcie: przyjdzie dzień, że waszą krwią będę kwiaty w ogrodzie podlewać...
Co sprawia tę systematyczną codzienną klęskę rewolucji? To nie tylko milicjant w polu jest inny...
Już nie było mowy o Torejon czy o Sesenii: sztab Listera był nie w Valdemoro...
Naraz, tak samo potężnie, buchnął śpiew:
— Arriba, parias de la tierra,En pie, famelica legion...
Doszło się już prawie do tego, że się jej nie widzi; nie słyszy się jej...
Katalończyk, największy z nich wszystkich, którego śmierć była najdotkliwsza ze strat, poniesionych przez rewolucję: Durutti...
Tak, rewolucja hiszpańska w niczym nie odbiega od norm wszystkich rewolucji świata: obala, pożera, niszczy...
Rewolucja, moi drodzy, przerwała się. Teraz jest antrakt wojny. Na razie wiemy jedno. Ze śmiercią...
X… nie rozumiał wielu rzeczy. Mówił to szczerze bardzo. Nie rozumiał np., że jestem katolikiem...
Wstrząs, jakim były rozbiory Polski, był tą cucącą siłą. Był, poprzez szereg nieustannych klęsk powstaniowych...
Rewolucja, jako gwałtowna i radykalna zmiana systemu sprawowania władzy, wiąże się ściśle z tematami: pozycji społecznej (ponieważ właśnie w jej zakresie dokonuje zasadniczych zmian), buntu, walki, a także przemocy i – fantazmatycznie - krwi. Ważna jest także kwestia przywódcy, który powiedzie lud na barykady. Podczas gdy teoretycy rewolucji, Marks i Engels, obserwując sytuację polityczną we Francji, Anglii i Niemczech, widzieli potencjalnych rewolucjonistów w robotnikach i za rewolucyjne uważali środowisko miast, na wschodzie Europy obawiano się przede wszystkim ruchów chłopskich. Znalazło to oddźwięk w literaturze polskiej (vide Psalmy przyszłości), w której motyw rewolucji odnajdujemy przede wszystkim w dziełach o konserwatywnym zabarwieniu ideowym (takich jak Nie-Boska komedia Z. Krasińskiego, czy Bunt Reymonta). Pozytywnie rewolucję wartościował np. Słowacki w swym systemie genezyjskim (zob. też Odpowiedź na Psalmy przyszłości). Rewolucjonistę można postrzegać jako odmianę idealisty, ponieważ stara się on kształtować rzeczywistość nie w zgodzie z tym, co jest, ale według wyznawanych idei oraz swoich marzeń na temat tego, czym jest sprawiedliwość społeczna.
