- Ur.
- 29 grudnia 1820 w Radomiu
- Zm.
- 4 listopada 1889 w Zakopanem
- Najważniejsze dzieła:
- Metoda wynajdywania wskazań lekarskich. Plan leczenia i jego wykonanie (1874, praca zaliczana do najwybitniejszych polskich dziel medycznych), Zimnica. Studium ze stanowiska praktycznego (1875), List o zarazku cholery, Leczenie w cholerze, O cholerze (1884-1885), O pedagogicznym znaczeniu nauk przyrodniczych w humanitarnym wychowaniu (1877), Spis mchów zebranych i oznaczonych z wycieczek w Tatry w r. 1876 (1878).
Był wybitnym polskim lekarzem, botanikiem i społecznikiem o demokratycznych i tolerancyjnych przekonaniach. Pełnił funkcję ordynatora w największym warszawskim szpitalu Dzieciątka Jezus; był też wykładowcą w Akademii Medyko-Chirurgicznej i Szkole Głównej Warszawskiej. Ogłosił liczne prace z dziedziny medycyny i botaniki.
Okres zakopiański jego życia datuje się na lata 1873-1884. Chałubiński położył wielkie zasługi w walce z epidemią cholery w Zakopanem. Wśród górali na Podtatrzu rozpowszechniał pojęcie o higienie i zapobieganiu chorobom. Był współtwórcą Szkoły Koronkarskiej i Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem oraz jednym z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego. Zasłynął jako jeden z pierwszych badaczy przyrody Tatr; głównymi jego pasjami były mineralogia i briologia. Ze swych wypraw w góry przynosił mchy i minerały, zachęcając naukowców do badania Tatr.
Odkrył, że klimat Zakopanego pomaga w leczeniu gruźlicy, górnych dróg oddechowych, anemii i nerwicy. Stanisław Witkiewicz wspominał: ,,On, kiedy jeszcze nikomu się nie śniło, że zimny i wilgotny klimat górski może być zdrowym, kiedy wszyscy wierzyli w ciepło i suchość, jako konieczne środki lecznicze dla słabych piersiowo, on pierwszy kazał w Tatrach surowych, o klimacie Laponii, szukać zdrowia i wzmocnienia wątłych organizmów. I trzeba było jego autorytetu, tej powagi, jaką miało jego imię, żeby się odważyć na tak potworny po prostu krok, jak zimowanie w Tatrach. Tylko patrzeć jak pod reglami wzniesie się wielkie sanatorium i Zakopane stanie się jedną ze znakomitych i sławnych stacji klimatoleczniczych, jakimi jest Davos lub Pontresina".
Jako lekarz Chałubiński słynął tym, że od niezamożnych pacjentów nie pobierał honorariów, a nawet wspomagał ich finansowo, całą pensję szpitalną przeznaczając na potrzeby chorych. Wiele osób wręcz wierzyło, że doktor jest obdarzony mocami nadprzyrodzonymi. Słynny gawędziarz i muzykant, Jan Krzeptowski, znany jako Sabała powiedział o Chałubińskim: ,,Pan profesor to nieziemski człek. Nogami on tu, ale serce jego w niebie". Kiedy przyjeżdżał na Podtatrze, mieszkańcy wysyłali mu naprzeciw orszak honorowy, budowali prowizoryczną bramę triumfalną i strzelali na wiwat z broni palnej. Zaczęto Chałubińskiemu przyznawać miano ,,króla Tatr".
Po jego śmierci Bolesław Prus w warszawskim ,,Kurierze Codziennym" pożegnał go słowami: ,,Zasługami Chałubińskiego można by obdzielić ze czterech ludzi, a każdy miałby dosyć. Lecz jemu było ich za mało, więc jeszcze stworzył miejscowość --- Zakopane".
