WolneLektury.pl

O epoce

Barok

Czas: pocz. XVII — połowa XVIII w.
Najwybitniejsi twórcy: europejscy: G. Marino, L. de Gongora, T. Tasso, L. Ariosto, P. Calderon, L. de Vega, J. Milton, P. Corneille, Moliere, J. de La Fontaine, Ch. Perrault; polscy: M. Sęp Szarzyński, D. Naborowski, J. A. Morsztyn, W. Potocki, J. Ch. Pasek, P. Skarga
Reprezentatywne gatunki: wiersz liryczny, sonet, tragedia, komedia, tragikomedia, epos rycerski, pamiętnik, commedia dell'arte, opera

Epoka w historii kultury i sztuki między renesansem a oświeceniem, naznaczona konfliktami religijnymi (reformacja i kontrreformacja). Nazwa pochodzi być może od portug. barocco — nieregularna perła, co podkreślałoby dziwność, kapryśność i ozdobność obowiązującego wówczas stylu. Lubowano się w efekcie zaskoczenia, figurach nagromadzenia i inwersji, metaforach, dążono do uchwycenia ruchu. Podstawową cechą baroku był kontrast i dysonans: stąd współistnienie poezji metafizycznej, czy mistycznej z opiewającą „światową rozkosz”, dworskiej z sowizdrzalską, wątków mitologicznych z biblijnymi, scen makabryczno-naturalistycznych (często w związku z charakterystycznym motywem danse macabre, czy vanitas) z fantastycznymi. W Polsce rozkwita sarmatyzm.

Rozum się mu od żalu w smutnej głowie miesza.

Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne...

Wacław Potocki, Niewieście i po śmierci nie wierz

Często zła myśl, złe oko, gdzie żądza przeklęta,

Mieni ludzie w bestye i głupie bydlęta.

Elżbieta Drużbacka, Wiersze światowe, Opisanie oczu ciekawych Akteona

— Każda historia w świecie musi mieścić w sobie rozmaite przejścia — sentencjonalnie odezwie się Don Kichot...

Miguel de Cervantes Saavedra, Don Kichot z La Manchy

Barok

Psalm Barok Wespazjan Hieronim Kochowski

Wespazjan Hieronim Kochowski

Psalmodia polska

O epoce

Barok