Dziecko, zarówno jak mąż, we wszystkim, co przeżywa, czego się uczy, widzi drzwi: lecz dla...
Człowiek partyjny. — Prawdziwy człowiek partyjny nie uczy się już, dowiaduje się i sądzi tylko jeszcze...
Z klasyfikacji umysłów. — Stawia cię to o wiele niżej od innego, ponieważ ty starasz się...
Trud, z jakim człowiek wdziera się na górę, nie jest miarą jej wysokości. I w...
Moraliści muszą obecnie przyzwolić na to, iż obrzucają ich nazwą immoralistów, ponieważ dysekują moralność. Lecz...
Rzecz lekko wypowiedziana rzadko wpada w ucho dosyć ciężko — lecz winą to źle wyuczonych uszu...
Przeciw obrazom i przenośniom. — Obrazami i przenośniami przekonuje się, lecz nie dowodzi. Dlatego też w...
Ostrożnie. — Komu brak wiedzy gruntownej, ten niechby się wystrzegał pisać w Niemczech. Bowiem dobry Niemiec...
Schiller, podobnie innym artystom niemieckim, sądził, że jeśli się ducha posiada, ma się też prawo...
Pokusa, która tak łatwo opanowuje artystę, pokusa tak wybaczalna, iść też raz na zakazaną właśnie...
Motyw znajdzie zastosowanie we wszystkich utworach, w których mowa o szkole i nauczaniu (edukacji), a także takich, w których pojawiają się refleksje na temat życia i działalności naukowców. Zapewne najbardziej odpowiadają tej tematyce teksty oświeceniowe oraz utwory napisane przez pozytywistów (w Lalce Prusa nauka stanowi ważny drogowskaz życiowy zarówno dla Wokulskiego, jak też — w odmienny sposób — dla Ochockiego; znajdziemy tu zarówno wątek nauki rozumianej jako kształcenie, jak i pojmowanej jako działalność badawcza). Nauka jako motyw literacki często pojawia się w Satyrach Krasickiego:
,,Poszła w handel nauka, kramnicą drukarnie,
Głód kładzie pióro w rękę, zysk do pisma garnie." (Pochwała wieku)
