- Czas
- w Europie ok. 1840 — ok. 1880 r.; w Polsce ok. 1864 — ok. 1890 r.
- Najwybitniejsi twórcy
- europejscy: H. Balzack (Ojciec Goriot), Ch. Dickens (Klub Pickwicka), L. Tołstoj (Wojna i pokój, Anna Karenina), F. Dostojewski (Zbrodnia i kara), G. Flaubert (Pani Bovary), E. Zola (Germinal, Nana), Stendhal (Czerwone i czarne); polscy: B. Prus (Lalka), E. Orzeszkowa (Nad Niemnem), H. Sienkiewicz (Trylogia), M. Konopnicka, A. Asnyk
- Reprezentatywne gatunki
- powieść, opowiadanie, nowela
Pozytywizm był europejskim prądem filozoficznym zapoczątkowanym przez Augusta Comte'a — autora Wykładu filozofii pozytywnej. Światopogląd pozytywistyczny opierał się na scjentyzmie, ewolucjonizmie, agnostycyzmie i determinizmie. W etyce obowiązywała zasada utylitaryzmu, czyli użyteczności. Ważną rolę odgrywał też liberalizm. Podstawą programu społecznego była praca organiczna, z którą wiąże się praca u podstaw (Polska). W pozytywizmie rozpoczął się proces emancypacji kobiet. W literaturze obowiązywał realizm i naturalizm (weryzm). W Królestwie Polskim nastąpił gwałtowny rozwój czasopiśmiennictwa (»Przegląd Tygodniowy«, »Niwa«, »Kurier Codzienny«).
