- Najważniejsi twórcy
- J. Ch. Pasek, J. J. Rousseau, S. A. Poniatowski, M. Białoszewski, W. Jellenta, M. Kuncewiczowa, A. Frank.
Utwór prozatorski, w formie relacji o zdarzeniach, których autor był uczestnikiem bądź naocznym świadkiem. Pamiętnik (w przeciwieństwie do dziennika) opowiada o zdarzeniach z pewnego dystansu czasowego, w związku z czym kształtuje się dwupłaszczyznowość narracji: autor pamiętnika opowiadać może nie tylko o tym, jak zdarzenia przebiegały, może również ocenić te zdarzenia z perspektywy czasu. Narracja pamiętnika jest pierwszoosobowa i ma charakter osobisty, poza relacją autentycznych zdarzeń zawiera opis uczuć i emocji narratora. W Polsce pamiętniki zyskały ogromną popularność wśród sarmackiej szlachty, stały się nieodłączną częścią sarmackiej kultury.