— Ojcze stary — rzekł — gdybyście mi swatów nie odpędzili z grochem, tobym wam ich przysłał.
— A...
— Nie — rzekł — serce bym mu wyrwał, gdybym mógł sam, gdy wy mu je wyrwiecie, uraduję...
Nie wiedział nieszczęsny pan Michał, że jest prawo większe i starsze od wszelkich ludzkich, na...
Najstarsi ludzie mówią, że przeciw sercu i hetmański rozkaz na nic. Wola boska, że się...
Miała tedy o czym rozmyślać panna Aleksandra, a może tęskniła do nieznanego. W sercu czystym...
„Co będziem dla niej męża po świecie szukać! — mówili starzy na umyślnej sesji, na której...
Zmienił się tylko dla niej, lecz poza tym jednym uczuciem pozostało mu w piersi dawne...
Rozum mówi, że ta nauka jest boska i najlepsza, serce to czuje, a takim dwom...
Motywem tym szczególnie chętnie posługiwano się w literaturze okresu preromantyzmu (por. Cierpienia młodego Wertera Goethego) i romantyzmu, kiedy to serce przeciwstawiano rozumowi. Pod nazwą serce kryje się czasem intuicja, umiejętność współodczuwania z innymi, zdolność do miłości i miłosierdzia, wrażliwość, pozaracjonalna mądrość, czy wiedza, a wreszcie — dusza.
