Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

TAK, pomogę! Nie, tym razem nie pomogę
Strona główna Literatura

Wojciech Bogusławski

Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale

Wojciech Bogusławski, Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale
czytaj online

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale, wodewil autorstwa Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Jana Stefaniego, wystawiony po raz pierwszy prawdopodobnie 1 marca 1794 r. w Teatrze Narodowym w Warszawie, uchodzi za pierwszą polską operę narodową. Jej akcja rozgrywa się w podkrakowskiej Mogile i koncentruje się wokół sporu tytułowych Krakowiaków i Górali, którego tłem jest historia miłosna.

Premiera opery miała miejsce na miesiąc przed przysięgą Kościuszki i zgromadziła polskie elity. Libretto oparte zostało na założeniach opery późnoklasycystycznej. Tekst zaginął na wiele lat i został odnaleziony dopiero w 1929 r. przez Leona Schillera, który określił go mianem „polskiej opery narodowej”. Zważywszy napiętą sytuację polityczną przed trzecim rozbiorem Polski, tekst obecnie uchodzi za mistrzostwo aluzji; pojawiają się tutaj moralitety, skrywające elementy niepodległościowe, słowa „Wolność” i „Całość”, topos „słowiańskiej gościnności” i szlacheckiego „umiłowania poprzestawania na małym”. Polityczne konotacje, komediowe perypetie miłosne i wątek walki Krakowiaków z Góralami ukazują strukturę społeczeństwa przed trzecim rozbiorem, kiedy to opera pełniła istotne funkcje propagandowe i kulturalne.

Dramat Wojciecha Bogusławskiego po raz pierwszy został wystawiony w roku 1794 jako Cud, czyli Krakowiacy i Górale. Dopiero dwa lata później pojawił się w tytule dodatek „mniemany”.

Spis treści:

    ODSŁONA I
    1. SPRAWA I
    1. SPRAWA II
    2. SPRAWA III
    3. SPRAWA IV
    4. SPRAWA V
    5. SPRAWA VI
    6. SPRAWA VII
    7. SPRAWA VIII
    8. SPRAWA IX
    9. SPRAWA X
    10. SPRAWA XI
    11. SPRAWA XII
    12. SPRAWA XIII
    13. SPRAWA XIV
    14. SPRAWA XV
    15. SPRAWA XVI
    16. SPRAWA XVII
    17. SPRAWA XVIII
    2. ODSŁONA II
    2. SPRAWA I
    1. SPRAWA II
    2. SPRAWA III
    3. SPRAWA IV
    4. SPRAWA V
    5. SPRAWA VI
    6. SPRAWA VII
    7. SPRAWA VIII
    8. SPRAWA IX
    3. ODSŁONA III
    3. SPRAWA I
    1. SPRAWA II
    2. SPRAWA III
    3. SPRAWA IV
    4. SPRAWA V
    5. SPRAWA VI
    6. SPRAWA VII
    7. SPRAWA VIII
    8. SPRAWA IX i OSTATNIA

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Wojciech Bogusławski
Józef Reichan, domena publiczna, Muzeum Narodowe w Warszawie

Wojciech Bogusławski

Ur.
9 kwietnia 1757 w Glinno
Zm.
23 lipca 1829 w Warszawie
Najważniejsze dzieła:
Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale (1794), Mieszczki modne, Fraskatanka, czyli dziewczyna zalotna, Henryk VI na łowach, Dzieje Teatru Narodowego

Wojciech Romuald Bogusławski uchodzi za jednego z twórców narodowego teatru polskiego. Był aktorem, śpiewakiem operowym, reżyserem, dramatopisarzem, tłumaczem, teoretykiem i historykiem teatru. Propagował ideologię oświecenia i wolnomularstwo. Piastował funkcję dyrektora Teatru Narodowego w Warszawie, założył także teatr w Kaliszu.
Kształcił się m.in. w warszawskim kolegium pijarów oraz w Akademii Krakowskiej. W 1778 r. zadebiutował w warszawskim teatrze publicznym jako aktor, śpiewak operowy i dramatopisarz. W tym samym roku zapoczątkował polską twórczość operową, opartą na motywach ludowych, operą Nędza uszczęśliwiona. Trzy lata później przeniósł się do teatru lwowskiego. W latach 1783-1785, 1790-1794 i 1799-1814 był dyrektorem Teatru Narodowego. Na zaproszenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1790 r. objął ponownie scenę warszawską, gdzie wystawiał sztuki patriotyczne. Należał do sprzysiężenia kościuszkowskiego; 1 marca 1794 r. wystawił Krakowiaków i górali, co miało istotne znaczenie polityczne. W kolejnym roku rozpoczął czteroletnią działalność teatralną we Lwowie. W 1799 r. powrócił do Warszawy i przez 14 lat kierował tutaj teatrem. W roku 1801 własnym sumptem wybudował teatr w Kaliszu, gdzie prowadził działalność artystyczną przez wiele lat.
Wojciech Bogusławski jest autorem licznych dzieł scenicznych, wśród których warto wymienić m. in.: Mieszczki modne. Komedia w 5 aktach, Fraskatanka, czyli dziewczyna zalotna. Opera we 3 aktach z muzyką sławnego Jana Paisiello, z włoskiego przełożona; Henryk VI na łowach. Komedia we 3 aktach z powieści angielskiej napisana; Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale. Opera w 4 aktach (albo: ... w 2 aktach; ... w 3 aktach). Z muzyką J. Stefaniego.
Pisał także o historii i teorii teatru, np.: Dramaturgia, czyli nauka sztuki scenicznej, dla Szkoły Teatralnej napisana przez Wojciecha Bogusławskiego... w Warszawie 1812; Dzieje Teatru Narodowego.

Ani by, gdyby jędza jaka się rozzarła,
Ani se gadać nie da. Alem uwazała,
Ze...

Wojciech Bogusławski, Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale
Użyję
Całej mojej wymowy, tylko podjem wprzódy:
Ale, słuchajże, aby rzecz mi się udała,
Porzuciwszy...

Wojciech Bogusławski, Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale
No, cóż wy, panowie!
Uwieńczeni laurami, wielcy autorowie.
Miałżebym was zostawić krukom na dziubanie?
Nie...

Wojciech Bogusławski, Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale

Motywy występujące w tym utworze Wszystkie motywy

Czytaj także

  • NIP: 952-187-70-87
  • KRS: 0000070056
  • REGON: 017423865
  • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
MKiDN
Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.