Ofensywa styczniowa to opublikowane po II wojnie światowej opowiadanie Tadeusza Borowskiego, zawierające — fikcyjną zapewne, ale prawdopodobną — opowieść o rosyjskiej dziewczynie, która pod koniec wojny wraz z Armią Czerwoną przybywa do zajętej przez Niemców Polski. Tutaj w prowincjonalnym szpitalu rodzi dziecko, z którym dzień później wyrusza na Berlin, by spełnić swój żołnierski obowiązek.
Tłem tej historii jest dyskusja narratora i jego przyjaciół (przebywających w strefie niemieckiej, okupowanej przez wojska amerykańskie) z gośćmi z Polski, która ukazuje trudy powojennego życia na emigracji i próby budowania polskiego środowiska kulturalno-politycznego na Zachodzie. Losy czwórki emigrantów, obarczonych doświadczeniami wojennymi i pobytem w obozie koncentracyjnym, przeplatają się w pracy i życiu prywatnym; wszyscy przeżywają rozłąkę z bliskimi, o których losach nie mają żadnych pewnych wiadomości. Ostatecznie jedni wracają do Polski, inni pozostają na emigracji.
Istotną rolę w tekście odgrywają goście narratora — poeta (autor anegdoty o ciężarnej Sowietce), jego żona i ich przyjaciółka, rozbudowujący kontekst etyczny i polityczny trudnej sytuacji Polaków, którzy po wojnie znaleźli się poza granicami kraju.
