Proszę państwa do gazu

Proszę państwa do gazu to opowiadanie Tadeusza Borowskiego ze zbioru pt. Pożegnanie z Marią. Do Auschwitz przyjeżdżają kolejne transporty z tysiącami ludzi w wagonach: większość trafi do komór gazowych, nieliczni — do ciężkich robót w obozie.

Widzimy tu więźniów tzw. „Kanady”, czyli grupy zajmującej się m.in. rozładunkami transportów, przy pracy: wynoszeniu ciał z wagonów, prowadzeniu grup idących na śmierć, sortowaniu rzeczy — drogocennych i codziennych — pozostałych po przywiezionych do obozu koncentracyjnego ludziach.

Borowski bada granice człowieczeństwa. Dzięki szczególnej, dyskretnie prowadzonej narracji widzimy tutaj, jak do głosu dochodzą zarówno szok, jak i bezradność, strach i spowszednienie. Czytelnik może obserwować, jak u pracowników „fabryki śmierci” dochodzą do głosu emocje: z jednej strony szok, z drugiej bezradność, a także… spowszednienie. Widać też, jak zmienia się postawa ludzka, gdy zamiast obserwować tłum, spotyka się jednostkę.