wytwórnia blondynek — wiersz przedstawia proces maskowania ciemnych włosów, co było elementem ukrywania żydowskiego pochodzenia w czasie II wojny światowej. Już od lat 30. XX wieku nazistowska propaganda przedstawiała osoby żydowskiego pochodzenia jako fizycznie, psychicznie i kulturowo różne od tzw. rasy aryjskiej. Rasistowska pseudonauka opisywała różnice w budowie fizycznej jako znaczące dla oceny danej osoby pod względem moralnym czy intelektualnym. Opisywała też rzekome różnice w wyglądzie między osobami należącymi do różnych grup etnicznych, co miało ułatwiać identyfikację, kto jest „prawdziwym Niemcem”, a kto nie i w konsekwencji odróżnić osoby godne życia od tych niegodnych. Pseudonauka i nazistowska propaganda służyły manipulacji społeczeństwem niemieckim i były elementem zdobycia władzy, a następnie przygotowania do wojny, grabieży, masowych morderstw.

W stosunku do Żydów propaganda wytworzyła i kolportowała stereotypowy wizerunek osoby pochodzenia żydowskiej, jako tej o czarnych włosach, długim zakrzywionym nosie, dużych uszach. Tego typu przedstawiania pojawiały się na antysemickich ulotkach, plakatach, w książkach, czasopismach i filmach. W rzeczywistości wśród osób pochodzenia żydowskiego, podobnie jak wśród Polaków czy Niemców, były osoby o najróżniejszej karnacji, kolorze włosów, kształcie twarzy, nosa czy uszu. Lata propagandy sprawiły jednak, że na terenach okupowanych przez nazistów osoby, których wygląd był zbliżony do antysemickich przedstawień, były zagrożone prześladowaniami i śmiercią. Nawet jeśli znalazły się po tzw. aryjskiej stronie getta, miały mniejsze szanse na przeżycie, ponieważ były częściej identyfikowane jako żydowskie i w konsekwencji szantażowane lub wydawane na śmierć przez donosicieli.

Jednym ze sposobów ukrywania tzw. semickiego wyglądu było farbowanie włosów na jasne odcienie. Dotyczyło to zwłaszcza kobiet. Niekiedy poddawano się też (nielegalnym) operacjom nosów, a mężczyźni także rekonstrukcji napletka, co ukrywało fakt obrzezania.

[przypis edytorski]

nie ciesz się, blondynko (…) cię rozpoznają — z dotychczasowych badań nad Zagładą i relacji osób, które ukrywały się, wynika, że tzw. aryjski wygląd w niewielkim stopniu zwiększał szanse na przeżycie. Największym zagrożeniem dla ukrywających się poza gettami osób pochodzenia żydowskiego były donosy i szantaże ze strony Polaków i Polek. Donosiciele zgłaszali informacje o ukrywających się Żydach polskiej tzw. granatowej policji lub, rzadziej, niemieckiej żandarmerii. W zamian za to otrzymywali wynagrodzenie w postaci cukru, alkoholu czy drewna na opał, czasem też pieniądze (wysokość nagrody różniła się w zależności od lokalizacji i zmieniała w czasie). Wydani Żydzi byli zwykle na miejscu mordowani. Jeśli w ukrywanie się Żydów zaangażowane były inne osoby, wówczas takim Polakom czy Polkom wymierzano różnego rodzaju kary: od bicia, przez więzienie, w tym wysłanie do obozu koncentracyjnego po skazanie na karę śmierci. Czasem egzekucji poddawano także rodzinę osoby przechowującej. Szacuje się, że na terenie Polski za ukrywanie Żydów zamordowano od kilkuset do półtora tysiąca osób. [przypis edytorski]

Aryjka, Aryjczyk — termin rozpowszechniony przez nazistów niemieckich, miał określać osobę pochodzenia aryjskiego i był elementem pseudonaukowej koncepcji ras. Rzekoma rasa aryjska miała pochodzić od mitycznej grupy posługującej się językiem protoindoeuropejskim. Jednym z twórców tej pseudonauki był francuski pisarz Arthur de Gobineau, autor Szkiców o nierówności ras ludzkich, w którym wskazywał, że Aryjczycy są wręcz rasą nadludzi. Potomkami Aryjczyków mieli być współcześni Niemcy, zachowujący rzekomo fizyczne podobieństwo do swoich przodków; za typ taki uważani byli wysocy blondyni o podłużnej czaszce i niebieskich oczach. Rzeczywistość znacznie odbiegała od propagandy i ustaleń pseudonauki. Jak kwitował to dowcip: Aryjczycy są blondynami jak Hitler, wysocy jak Goebbels i smukli jak Göring. Współczesna nauka zdecydowanie wyklucza koncepcję izomorfizmu ras i inne założenia eugeniki i rasistowskiej antropologii.

Po objęciu władzy przez Hitlera eugenika i rasistowska polityka miały doprowadzić do stworzenia „aryjskiej rasy panów” i wyeliminowanie „gorszych niearyjskich typów”, takich jak Żydzi, Słowianie, Romowie i Sinti, homoseksualiści i osoby z niepełnosprawnościami. Zorganizowane przez III Rzeszę prześladowania i masowe mordy, oparte o tę ideologię, doprowadziły do śmierci milionów ofiar.

[przypis edytorski]