Spis treści
Dzikie wino
1
Koło tych pagórków piaszczystych, które księżyc
po kolei odsłania
jeden po drugim,
jeden po drugim,
5ptaki śpią,
tylko droga się srebrzy
Ciszajest cisza, jakby Szopen przed chwilą zamilkł,
Polak, Polska, Muzykalecz niech struna się przypomni srebrna jak te koleiny,
10zapląsają chmury z sosnami, z pagórkami,
dzikie wino pocznie szeptać z dzikim winem;
no, i już masz polonez. Przeklęte polskie serce!
Diabli wiedzą, co to jest: w liniach skrzypiec
i pagórków tego szukaj, w dzikim winie na szybie:
15szepty zaśpiewne i niebiosa bohaterskie,
i wrzawa nad niebiosami, i pory roku jak struny
skrzypcowe, cztery, cztery: wiosna, lato, jesień i zima,
i wiatr w struny, i deszcz w struny, i grad w struny,
i blask w struny,
bas śnieżny i słowicza szalona kwinta,
20Wisła pod smyczkiem, srebro wiślane, Wisła pod palcem, ta, co
śpiewa najwyżej struna, rzeka na skrzypce sopranowe
naciągnięta, a z worka czasu chmury, ptaki, horyzonty wielogłosowe
i jesień fruwająca, i ogromne lato;
i chmury nad skrzypcami, i liście tuż nad smyczkiem,
25i te pagórki faliste, i wiatr, i światła wszystkie.
*
Polska, RoślinyNa liściu dzikiego wina trudno jest zmieścić Warszawę
i gwiazdę Wenus nad nią, a jednak
w jakiejś trudnej podróży to on ci przypomni Warszawę,
ten liść —
30na wszystkich kontynentach,
we wszystkich miastach,
zaułkach
i labiryntach.
Na liść dzikiego wina jak na mapę ojczyzny
35patrzę; tu węgiel, mówię; tu morze jak Kochanowski rozśpiewane,
a tutaj, mówię, góry, a tutaj równiny.
a wszystko razem jak fotografia ukochanej;
ognie portów, lampy w oknach, maszyny i ludzie,
nasi ludzie, budowniczowie pogody,
40i słońce, słońce, słońce, które przodem pójdzie
przez ogrody, ogrody, ogrody;
i wiatr, i wiatr w liście, i znów wyrażalna trudno
nuta, drzazga cudowna pod sercem samym.
Powiedz, skąd jesteś, nuto; powiedz, skąd płyniesz, nuto,
45nuto-latarnio idąca przed nami.
To w niej, w tym błysku nagłym: twarz jakaś, chmura jakaś,
jakiś sierpień, dom, dzikie wino —
i — jak burza odetchniesz, lecz nie deszcz będzie płakać,
to łzy twoje szczęśliwe popłyną;
50
gościńce złote wszystkie, rzeki wszystkie chóralnie
zejdą się w twoim sercu,
ziemia ciebie przyciągnie, księżyc ciebie dopadnie
i po polsku ci powie: «Dobry wieczór!»
A to jest dzikie wino. Rozszumiało się ono,
55zestroiło głos do głosu w pieśni,
dzikie wino — dokoła; dzikie wino — noc wesoła;
krzyczą liście: «My tutaj jesteśmy,
nad tym oknem, nad tą lampą niezagasłą,
rozgadane jak jesienna plucha —
60jakich Trenów, jakich Ballad i romansów
można by się jeszcze w nas dosłuchać!»
O, dzikiego wina nocy, czarne blaski
rozsypane muzyką śnieżno-ciemną!
Nocy, w której jak w pokoju babki
65i liść, i ptak, i gwiazda bawią się ze mną.
Osowieje liść, gdy mrok go najdzie,
ptak w gąszcz frunie, zaś gwiazda do nieba,
pokój babki zniknie, czas szumiący
swoje wody będzie toczył i rozlewał.
*
70
Słowo, Poeta, Artysta, SztukaIleż to lat, ileż to lat trzeba chodzić
po dniach, po nocach, po schodach, po piętrach,
do ilu łomotać drzwi, w ilu szukać
książkach, światłach, muzycznych instrumentach!
Po jakich drogach, co się w deszczu mylą,
75zaplątują w niebieskich zachmurzeniach,
w ilu miastach z latarniami! o, w ilu
nieskończonych próbach, oczekiwaniach, doświadczeniach —
80
parę słów ułożonych w dziecinny gwiazdozbiór,
a ten nad czyimś oknem będzie sunął, świecąc
w noc zimową i powie ktoś: «Cóż, noc niebrzydka!»
Bo trudno jest za włosy chwycić treść wzburzoną,
rytm odmienny jak księżyc, ten sam księżyc, który
85Beethoven[1] z nieba zerwał i w sonatę wepchnął.
*
*
*
Noc, TaniecTańczy noc, rozśpiewała się
160po pagórkach, po kotlinach,
tańczy noc, roztańczyła się
w wieńcu z dzikiego wina.
Klaszcze Wisła, wszystkie fale klaszczą,
a nad Wisłą klaszcze wiklina,
165klaszcze niebo wysoko, noc tańczy
w wieńcu z dzikiego wina.
A to przecie wiatr dmie w srebrne pasma
chmur, a każda chmura inna.
Tańczy noc, jak bardzo srebrna gwiazda,
170w wieńcu z dzikiego wina.
A to przecie najzwyklejsze liście,
zwykły księżyc, co liście odciemnia —
tylko że ten trylik tak srebrzyście,
tylko że ten bas jak skała: ziemia.
175
I pieśń ziemi, co jak skrzypce woła —
i te strofy, co jak chmury płyną —
strofy — chmury — noc czuła, wesoła —
i szumiące dzikie wino, dzikie wino —
koło tych pagórków piaszczystych, które księżyc
180po kolei odsłania,
jeden po drugim,
jeden po drugim,
ptaki śpią,
Rzeka, Noc, Światłotylko droga się srebrzy
185i Wisła świeci jak latarnia.
Przypisy
[1]
Beethoven, Ludwig van (1770–1827) — kompozytor i pianista niemiecki, autor dziewięciu symfonii, licznych sonat i wariacji fortepianowych oraz muzyki kameralnej, ostatni z tzw. klasyków wiedeńskich, prekursor romantyzmu w muzyce, uznawany za jednego z największych twórców muzycznych wszech czasów. [przypis edytorski]
Bezpieczne płatności zapewniają:
Dane do przelewu tradycyjnego:
nazwa odbiorcy
Fundacja Wolne Lektury
adres odbiorcy
ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa
numer konta
75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
tytuł przelewu
Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail
wpłaty w EUR
PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374
Wpłaty w USD
PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385
SWIFT
WBKPPLPP
Proszę czekać...
Słuchaj od tego miejsca
