Hamlet

„Być albo nie być” (jedno z najsławniejszych pytań w historii literatury) streszcza w sobie rozdarcie wewnętrzne tytułowego bohatera utworu Williama Shaspeare'a. Gdyby umrzeć znaczyło tyle, co zasnąć snem nieprzespanym — Hamlet, rozczarowany światem i ludźmi, chętnie by się na to zdecydował. Powstrzymuje go jednak obawa przed snem pośmiertnym, czyli zaświatami. Jeśli treść tego snu zależy od uczynków za życia, należy podjąć wysiłek istnienia i spełniać swoje obowiązki.

Na zamku Elsynor w Danii w niewyjaśnionych okolicznościach ginie król, Hamlet senior. Władzę przejmuje jego brat, Klaudiusz, który żeni się z królową-wdową. Kiedy do kraju wraca syn i zarazem imiennik zmarłego króla, ukazuje mu się duch ojca. Wyjawia mu, kto go zabił, oraz dopomina się, by syn pomścił zbrodnię. Przed Hamletem stoi trudny wybór: pomścić swojego ojca czy żyć, jakby nic się nie stało?

Hamlet Williama Shakespeare'a stanowi jeden z najbardziej znanych oraz najczęściej wystawianych dramatów. Tragedia wybitnego angielskiego poety, dramaturga i aktora powstała na przełomie XVI i XVII (pierwodruk ukazał się w 1603 r.), lecz stawia nadal aktualne pytania.

Do ważnych wątków poruszanych w tekście należy strategiczne, by tak rzec, szaleństwo Hamleta: nieszablonowe zachowanie pozwala mu ukryć własne zamiary i uczucia. Stan jego jednak budzi podejrzenia, co wyraża sławny cytat „W tym szaleństwie jest metoda” (w tłumaczeniu Józefa Paszkowskiego: „Chociaż to wariacja, nie jest jednakże bez metody”).

Teatr jako zwierciadło rzeczywistości i sumienie społeczne, które dzięki swej sztuce zdolne jest wzbudzić w przestępcy niepokój – to kolejny wielki temat Hamleta. Zobaczywszy swój występek na scenie, zabójca wychodzi ze spektaklu wzburzony i gniewny, co skwitowane zostaje słowami:

Wreszcie postać Ofelii — symbol uwięzienia młodej dziewczyny w sieci wymogów związanych z rolą kulturową — wnosi ze sobą istotną i ponadczasową tematykę. Córka Poloniusza jest kontrolowana, podsłuchiwana, formowana i oceniana przez mężczyzn, nawet zanim cokolwiek uczyni. Krępują ją nakazy posłuszeństwa wobec ojca, który zarazem chętnie by dzięki jej małżeństwu z Hamletem uzyskał awans społeczny. Brat daje jej przestrogi, by dobrze się prowadziła i nie naraziła na hańbę siebie i rodziny (siostra odpowiada mu zresztą hardo, by swe rady stosował także do siebie). Ukochany, gniewny na własną matkę, traktuje Ofelię brutalnie, obarczając ją odpowiedzialnością nie tylko za przewiny jej płci, ale i całego występnego rodu ludzkiego, do którego rozradzania się, jako kobieta, potencjalnie może się przyczyniać. A nie powinna, więc rzuca jej nakaz: „Idź do klasztoru”. Wobec tej nieustannej presji wywieranej na nią ze wszystkich stron, Ofelia ucieka niejako poza siebie: w obłęd i śmierć. Hamlet symuluje szaleństwo, Ofelia w nie popada; on rozważa samobójstwo, ona je popełnia. Nawet to, że jest postacią drugoplanową w sztuce, wydaje się znaczące i godne głębszego namysłu.

William Shakespeare uważany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru. Jako jeden z niewielu tworzył zarówno komedie, jak i tragedie, które wytworzyły odrębny podgatunek, zwany dramatem szekspirowskim. Jego sztuki zostały przetłumaczone na większość języków nowożytnych. Do jego zasług można też zaliczyć wprowadzenie ok. 600 słów do języka angielskiego. Zobacz więcej w Wikipedii: https://pl.wikipedia.org/wiki/Hamlet

Książka Hamlet Williama Shakespeare'a dostępna jest jako e-book (EPUB i kindle) oraz plik PDF. Audiobook czytają Joanna Niemirska i Robert Koszucki.