Kulisy sławnej afery szpiegowskiej opisane przez mistrza reportażu.
Sprawa szefa sztabu Redla. Z tajników szpiegostwa (niem. Der Fall des Generalstabschefs Redl) to książka autorstwa jednego z najwybitniejszych reporterów w historii, Egona Erwina Kischa, czeskiego i niemieckiego pisarza oraz dziennikarza. Tekst opublikowany został w 1924 roku i opowiada autentyczną historię zdrady na najwyższych szczeblach austro-węgierskiego wywiadu, do jakiej doszło tuż przed rozpoczęciem I wojny światowej. Autor w Sprawie szefa sztabu Redla. Z tajników szpiegostwa ujawnia aferę szpiegowską, związaną z wymuszonym przez dowództwo cesarsko-królewskiej armii w 1913 r. w Wiedniu samobójstwem pułkownika Alfreda Redla, szefa sztabu generalnego 8. korpusu armii austro-węgierskiej w Pradze, pracującego na rzecz carskiej Rosji. Sztab generalny próbował utrzymać ten kompromitujący dla monarchii austro-węgierskiej incydent w tajemnicy, jednak nie pozwolił na to Egon Kisch, publikując w praskiej gazecie notatkę o samobójstwie Redla, czym zwrócił uwagę opinii publicznej na całą sprawę.
Afera pułkownika Redla do dzisiaj fascynuje czytelników jak niewiele innych intryg szpiegowskich. Elementy tej mozaiki są bardzo atrakcyjne dla odbiorcy: szpiegostwo i zdrada kraju, tajony homoseksualizm głównego bohatera — doskonały pretekst do prześladowania człowieka w epoce Habsburgów, luksus i marnotrawstwo, fatalnie zarządzana armia wielkiego mocarstwa, bezradna rodzina cesarska oraz nieubłagana prasa śledcza. Próby zatuszowania afery Redla, wewnętrzne spory i konfrontacja następcy tronu Franciszka Ferdynanda z oficerami sztabu generalnego tworzą oś historii, przedstawionej w zwięzłej formie literackiej o wartkiej akcji. Autor posługuje się niezbędnym skrótem, buduje jednak zarazem szersze tło całej historii.
Egon Kisch konkludował: „Materiał jest dowodem stosunków panujących wówczas w sztabie generalnym, gdzie sztabowcy uważali się za najlepszych oficerów i słuchali tylko rozkazu jednego przełożonego (choćby rozkazywał śmierć). Nienawidzili piechoty, lekceważyli prawo, gdy szło o jednego ze swoich, nie dbali o następcę tronu i jego kancelarię wojskową, nie tolerowali żadnego wkroczenia w ich sprawy wewnętrzne. Sztab był zawsze potężniejszy od następcy tronu. Nawet międzynarodowy skandal związany z aferą Redla nie pozwolił arcyksięciu Franciszkowi Ferdynandowi wkroczyć w celu usunięcia pułkownika Urbańskiego. Przeciwnie, mimo wielkich starań oficer ten otrzymał order Leopolda i został wyznaczony do listy generalskiej (…). Sztab nie dopuszczał, by którykolwiek z jego członków stanął przed sądem — żaden sędzia nie mógł skazać sztabowca i stąd samobójstwo Redla. (…). Choć sprawa Redla może wydawać się wyjątkowa, zawsze będzie się w jakiejś formie powtarzać. Albowiem to same państwa są sprawcami zbrodni i to one karzą śmiercią przez powieszenie czy też wygnanie na Wyspę Diabelską lub rozkazem popełnienia samobójstwa”.
Tekst Egona Kischa znakomicie pokazuje nie tylko osobisty dramat zgubionego przez ogromną ambicję człowieka, ale także mechanizmy władzy i pozycję wojskowej elity w monarchii austro-węgierskiej, zepsucie armii oraz idące za nim konsekwencje polityczne i militarne.
Sprawa szefa sztabu Redla… to bardzo ważny tekst w historii reportażu, prawdziwy kamień milowy w tworzeniu dziennikarstwa śledczego. Ujawnienie afery pułkownika Redla odbiło się szerokim echem nie tylko w monarchii habsburskiej, lecz także na całym świecie, niezbyt często bowiem mamy do czynienia ze szpiegostwem na taką skalę, porównywalnym chyba jedynie ze sprawami Alfreda Dreyfusa i Kima Philby'ego. Historia ta weszła także do kultury popularnej — w 1985 roku István Szabó wyreżyserował film pt. Pułkownik Redl ze świetną rolą tytułową Klausa Marii Brandauera.
E-book Sprawa szefa sztabu Redla. Z tajników szpiegostwa Egona Erwina Kischa dostępny jest jako EPUB i Mobi oraz plik PDF.
