Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Tak, dorzucę się do Wolnych Lektur! Tym razem nie pomogę, przechodzę prosto do biblioteki
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Młoda Polska. Wybór poezyj, oprac. Tadeusz Boy-Żeleński, wyd. drugie, Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, Wrocław 1947.

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez fundację Nowoczesna Polska z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów Łukasza Jachowicza. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.".

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Katarzyna Dug, Emilia Radlak, Aneta Rawska, Aleksandra Sekuła.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: Thanasis Anastasiou, CC BY 2.0.

Nokturn
Szacowany czas do końca: -
Jan Lemański, Nokturn

Jan Lemański

Nokturn

Spis treści

    1. Kondycja ludzka: 1
    2. Księżyc: 1
    3. Piękno: 1

    Jan LemańskiNokturn

    1
    Pudel, w psim świecie mędrca cieszący się sławą,
    Że tłuste z alfabetu wywęsza litery;
    Kundel, co zwykł urągać niepojętym zjawom —
    Więc krytyk, dalej Buldog z wejrzeniem megiery[1],
    5
    Obraz cnoty i statku — i Jamnik, co szparko
    Dołki kopie, jako też drobniejszy psi ludek,
    Powstawszy z materaców lub wylazłszy z budek,
    W noc, zwolnione z oków,
    Jęły szczekać na księżyc.
    10
    — Sam!
    — Taki odludek!
    — Tylko w gwiazdach, śród obłoków!
    — Toteż nie ma zdrowej cery!
    — W rzeczy samej!
    15
    — Jak cytryna wygląda!
    — Która ma plamy!
    — A jak niegrzecznie
    Ku nam wypina okrągłość ronda
    W tak zwanej pełni!
    20
    — Taki zarozumialec!
    — Nie zna, co bud kadry!
    — Objętość zmienia!
    — Ma jakieś kwadry[2]!
    — Młodzież uczy rozmarzenia!
    25
    — Nic wart społecznie!
    — Najzupełniej!
    — Lada świeca ma więcej uspołecznienia!
    — A już porównać nie da się z latarką!
    — Podczas zaćmienia tli się,
    30
    Że wstyd by było ogarkom!
    — Albo znów, gdy nów,
    Tak źle przyświeca,
    Że choć wal w gębę!
    — Rzekłbyś, iż chlubi się,
    35
    Że oświatę śćmił nocnym Markom[3].
    — Dojąłbym ci go zębem,
    Ażby mi posoką z nieba lunął…
    — Cóż, kiedy wysoko!
    — Kto z nim tam wskóra!
    40
    Tak co noc wybucha, to cieniej, to grubiej,
    Z ziemi do księżyca
    Kondycja ludzkaNiechętny zgiełk wrzawy
    Psich synów,
    Z których tresura
    45
    Wytrzebiła ducha.
    Ten go oto pies gubi pod kijem
    W czas prędki,
    Ów go dla kęsa strawy
    Powolniej zatraca,
    50
    W miarę gdy tyje,
    A inny — dla obroży malowanej w cętki,
    Lub dla materaca,
    Ten wreszcie żywić ducha wcale nie ma chętki.
    Świeć im kat!
    55
    Stryk nie minie psiej kamaryli[4].
    Jej mniemania szczekliwe
    Gasną tam, w wyżynie,
    Skąd księżyc jasne lice chyli,
    Niemy,
    60
    Jako świetlana myśl i cicha
    Nad padołem,
    Nad ziemią, która pono jak wszystko
    Co ziemskie, czyli kobiece,
    Przyciąga społem i odpycha;
    65
    Mórz mu łono odsłania
    W pierś wydęte
    I psów mu szle ujadania —
    Tu westchniemy…
    KsiężycZ astronomów to wiemy, że przed iluś laty
    70
    Księżyc z ziemią był żonaty,
    I wspólnie upędzali się wokoło słońca.
    Niech kryje milczenie,
    Żali miły był związek ten,
    Czy wiercenie się to wspólne,
    75
    Czy ta jednia —
    Dość, że siła odśrednia,
    Alias[5] dusza bryły,
    Wyrwawszy go z ziemskości, rzuciła w przestrzenie.
    Tam, choć łatwiej mu bytu
    80
    Przenikać istotę,
    Choć bliższym jest końca
    Czy może rozkwitu nowego,
    A przecież nieraz czytasz z bladych lic księżyca
    Tęsknotę,
    85
    I że go mami wiecznie
    Ta ziemia ziemska, z mierzwą[6],
    Marglem[7], błotem,
    Nawet z jej psami.
    PięknoA kiedy nocna cisza w nim żałość podsyca,
    90
    Wtedy ziemską szatę
    Jej olśniewa,
    W srebrne jej opony
    Marzenia stroi,
    Aż mu zalśni majestatem.
    95
    Oto dom, z gliny lepiony,
    Stoi ziemski,
    Jak proch widny mu z bezbrzeży;
    Oto ze ścian, ścieka lama[8],
    Mieniąca się od pozłoty;
    100
    Oto dach tam leży, jak głowa
    W koronie, w której lśnień tkwią groty
    Strzeliste, i płonie
    Licha nad nią gałązka drzewiny
    I zda się berłem.
    105
    Tak muszla perłowa
    Proch obleka w perłę.

    Przypisy

    [1]

    megiera — mit. gr. jedna z trzech furii piekielnych; ogólnie: jędza. [przypis redakcyjny]

    [2]

    kwadra — faza Księżyca, podczas której widoczna jest połowa półkuli. [przypis edytorski]

    [3]

    nocny Marek — aluzja do przysłowia: „tłucze się jak Marek po piekle”. [przypis redakcyjny]

    [4]

    kamaryla (z hiszp.) — tu: „godna kompania”, klika. [przypis redakcyjny]

    [5]

    alias (łac.) — czyli, innymi słowy. [przypis redakcyjny]

    [6]

    mierzwa (gw.) — zgnieciona słoma, używana najczęściej na ściółkę lub naturalny, organiczny nawóz, gnój. [przypis edytorski]

    [7]

    margiel — rodzaj gliny. [przypis redakcyjny]

    [8]

    lama — tkanina o osnowie jedwabnej, używana dawniej do ozdoby bogatych strojów, szat liturgicznych i do dekoracji wnętrz; złotogłów. [przypis edytorski]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Bez pomocy czytelników biblioteka przestanie się rozwijać. Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Miejsca takie jak Wolne Lektury są bezwzględnie potrzebne. To port lotniczy skąd każdy, niezależnie od wieku i zawartości portfela, może wyruszyć na poszukiwanie przygody.

    Paulina Holtz

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

    Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

    Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Chcesz pomóc bibliotece? Najlepszą metodą pomocy są niewielkie, ale stałe wpłaty. Kliknij i dorzuć się!

    Książka, którą czytasz, powstała dzięki darowiznom i dotacjom. Biblioteka potrzebuje stałego wsparcia. Tylko czytelnicy, tacy jak Ty, mogą uratować Wolne Lektury. Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.