Tytułowa Żywila jest córką księcia Koriata, panującego w Nowogródku, Słonimie i Lidzie około 1400 roku. To wyjątkowo piękna i nadobna panna, która, ku zdziwieniu wszystkich, stroni od mężczyzn i wydaje się, że nie ma zamiaru wychodzić za mąż.
To jednak pozory, bo Żywila kocha Poraja, jednego z litewskich rycerzy. Gdy książę Koriat wraca z wojny, odkrywa, że Żywila spotyka się z Porajem. Zdenerwowany niecnotą córki Koriat pragnie ją ukarać.
Utwór Żywila, będący najprawdopodobniej tylko szkicem, został wydrukowany po raz pierwszy w „Tygodniku Wileńskim” w 1819 roku, to jedno z pierwszych dzieł Adama Mickiewicza. Po raz drugi został wydany w 1868 dzięki interwencji Władysława Mickiewicza, syna wieszcza, który opatrzył tekst wstępemwy wyjaśniajacym historię utworu.
