Spis treści
- Bieda: 1
- Błądzenie: 1
- Bogactwo: 1 2
- Bóg: 1 2 3 4
- Bunt: 1
- Chrystus: 1 2 3 4 5 6 7
- Ciało: 1 2
- Cierpienie: 1
- Dobro: 1
- Dusza: 1 2 3 4 5
- Filozof: 1
- Gotycyzm: 1 2 3
- Grzech: 1 2 3 4
- Handel: 1
- Kłamstwo: 1 2
- Kobieta: 1 2
- Kobieta "upadła": 1 2
- Kochanek: 1
- Kondycja ludzka: 1 2 3 4 5 6 7
- Koniec świata: 1
- Korzyść: 1
- Krew: 1
- Los: 1
- Miłość: 1 2
- Modlitwa: 1
- Nuda: 1
- Obraz świata: 1 2 3 4
- Ofiara: 1 2
- Pieniądz: 1
- Pożądanie: 1
- Prawda: 1
- Przemiana: 1
- Raj: 1 2
- Religia: 1 2
- Rewolucja: 1
- Samobójstwo: 1
- Sąd: 1
- Szatan: 1 2 3 4 5 6
- Śmierć: 1 2 3
- Trup: 1
- Wąż: 1
- Wygnanie: 1
- Zdrada: 1
- Zło: 1 2
- Zwątpienie: 1 2
- Żołnierz: 1
- Żyd: 1 2 3
Na Wzgórzu Śmierci
Wzgórze Śmierci. Noc księżycowa, później świt i dzień i znowu noc.
Dusza, Raj, Szatan, WygnanieDUSZA WYGNANA Z RAJU
1
Świat cały drzemie —
Świat cały śpi…
Olbrzymie cienie kładą się na ziemię,
Nad którą księżyc świeci nieruchomy,
5Jakby umarły…
Niebios ogromy
Ciężko się sparły
Na sennych, mrocznych pochyłościach globu.
O jakże smutno mi!
10O jak mi tęskno, samotno i smutno!
Lucyferze! Lucyferze!
Drogi kochanku mój!
Z tobą wieczyste zawarłam przymierze —
Czy mnie opuszczasz?Na to sine płótno
15Mojego lica rozlej barwy świeże —
Tchów ciepłych zdrój!
Luby wybrańcze mój,
Czemu nie spieszysz do swojej wybranej,
Do swojej duszy?…
20Cicho… to nie ty! O kamienne łany
Uderza echo ludzkich stóp…
Kto śmie przychodzić na ten życia grób?
Kto ze śmiertelnych waży się w tej głuszy
Szeleścić włosem, rozwianym u czoła,
25Trupiego wzgórza nieskłóconą ciszę
Zakłócać swoim oddechem?
Fałdami płaszcza rozbudzać dokoła
Zamęt w powietrzu, jakiego nie słyszę
Nigdy w tym miejscu?.. Ja się boję ludzi,
30Bo ile razy kto z poddanych śmierci
Zajdzie mi drogę, przeklina wnet chwilę,
W której spełniony był grzech pierworodny
W Raju straconym…
SZYMON Z KYRENY
ALETHEJ
Los, Obraz świata, ŻydSZYMON Z KYRENY
Ty, przyjacielu, jeśli jeszcze wierzysz,
40Wątpiąc o wszystkim, wierzysz, że nad wszystkim
Jest przeznaczenie, któremu podlegał
Nawet twój Jowisz… Dla mnie, żydowina,
Inne pisano prawo, ale to ci mówię,
Że życie Jego upadło już z włoska.
45Rano spoglądać będą nasze oczy,
Jeśli przed świtem nie zgasną z boleści,
Jak na to wzgórze motłoch Go przywiedzie —
I ten obdarty i ten co w szkarłatach:
Tak stać się musi… Grzech, Kondycja ludzka, WążPrzyczyna tej śmierci
50Nie w dni dzisiejszych strasznym leży łonie…
Wyrokowano o niej przy pogrzebie
Ludzkiego szczęścia, przed wiekami, w Raju,
Gdy za poszeptem węża–kusiciela
Niewinna nagość, z drzewa świadomości
55Zerwawszy owoc, zmieniła się w ciało,
Piękne, nęcące marmurami kształtów,
Świeżością barwy i wonią, co zmysły
Nasze tumani, ale w którym mieszka
Grzech…
GŁOS DUSZY WYGNANEJ Z RAJU
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
Nie! to złudzenie… Do rana daleko…
Śpi jeszcze wokół cały świat, śpi jeszcze…
W sam czas się zbudzi, aby — spełnić zbrodnię.
65Zresztą, zbyt od nas odległy ten motłoch,
Ażeby jego warczenie dotarło
Do tej wyżyny…
ALETHEJ
Przysiągłbym, drogi, że o moje ucho
Jak gdyby dziwny jakiś szept uderzył,
70Który me kości przebiegł dreszczem… Nieraz
Wstrząsa tak nami szelest zeschłych liści,
Opadających w jesieni…
SZYMON Z KYRENY
To złuda.
GotycyzmOgród oliwny daleko za nami…
75Naokół cisza, jak przed wielką burzą;
Wiatr o konary nie trąca…
Bywa, gad jakiś w trawie się poruszy,
Lub ptak się spłoszy w krzewinie i wówczas
Człek zamyślony gotów się przerazić…
80Lecz na tym wzgórzu martwe tylko głazy,
Ni źdźbła zieleni; nawet mech najmniejszy
Skał tych nie upstrzył; żmija nie ma żeru,
A z trupich czaszek, które tu spotykasz,
Uszło już dawno robactwo, wyssawszy
85Wszystkie z nich soki.
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
Czybyś wątpił
O tym, co widzisz własnymi oczyma?
Tak! tak! szczególni z was ludzie!… Wątpieniem
90Wypędziliście już bogów z Olimpu,
A na ich miejscu stawiacie — wątpienie.
ALETHEJ
GŁOS DUSZY WYGNANEJ Z RAJU
SZYMON Z KYRENY
Prawdziwie… W powietrzu,
Cichym, miesięczną dyszącym zadumą,
100Niby jęk zadrgał… Widać, niezupełnie
Gwar ucichł w mieście… Widać, wrzask motłochu
Na sowich skrzydłach dolatuje nawet
Do szczytów Śmierci… U bram Jeruzalem
Porozkładały się tłumy, przybyłe
105Na święto Paschy… Pewnie wielbłądnicy
Strzegą swych zwierząt, by się nie rozbiegły…
A może miasto już przed świtem wstaje,
By się nie spóźnić w drogę na to wzgórze.
Tak… tak! ciekawość chodzi po zaułkach
110I niecierpliwość, dwie siostry rodzone,
Dla których noc ta w tysiąc lat się zmienia —
Tak się nie mogą doczekać poranku:
Ofiar grzechu, ciężki na Golgotę
Krzyż dźwigająca, to dla nich igrzysko
115Nad igrzyskami…
ALETHEJ
Filozof, Obraz świata, SamobójstwoNędzny świat! Zaiste!
Dla filozofa, co by go chciał zbawić,
A, mając oko jaśniejsze od innych,
Spoglądać musi, jak się coraz bardziej
120Wszystko rozpada pod grzybem podłości,
Najlepiej ciemię przyozdobić w róże,
Wychylić miarę cypryjskiego wina,
Objąć rękami obnażone uda
Ciepłej Laidy i potem w rozkosznym
125Zapamiętaniu rozciąć sobie żyły.
SZYMON Z KYRENY
Bóg, Chrystus, Grzech, Kondycja ludzka, Obraz świata, PrzemianaMądrość rozpaczy… Oto jakim jesteś —
Jakimi wszyscy jesteśmy, co w sercu
Mamy uczciwość, a nie mamy woli,
By tę uczciwość ubrać w stal i śmiało
130Na bój wyruszyć… Ale ja ci mówię,
Że czas nadchodzi wielkich zmian. Nie będzie
Muzyką linii krągła Kallipygos[1]
Przygłuszać mocy w szlachetnym człowieku,
Że zamiast walić żelaznym taranem
135W przybytek grzechu, którego jest świadom
I który chciałby uprzątnąć ze świata,
Rzuca się w jego objęcia, pijany,
I czołem bijąc swej własnej słabości,
Ginie, choć prawo miał zostać zwycięzcą.
140Wiesz, Aletheju: Któryś z waszych mędrców
Uczył, że wszystko jest z ognia… Nie umiem
Tego–ć wyłożyć, ale jedno widzę:
Że z ognistego krzaka znów przemawia
Bóg do nas, ludzi, i że od płomieni
145Głosu bożego cały świat się pali,
Ażeby miejsca ustąpić lepszemu…
Stanąłem dzisiaj, zmieszawszy się z tłumem,
Na szarych stopniach, wiodących do kaźni
Synedrjonu… Przed bramą ciemnicy
150Usadowili na błazeńskim krześle
Jednego z nędznych i marnych, o którym
Nigdy by ludzki nie przypuścił rozum,
Że stać się może groźnym królów tronom,
Że może ręką, słabą, bladą ręką,
155Tjary strącać z głów arcykapłanów,
Że na puch zetrze metal cielców złotych
I tak na cztery rozwieje go wiatry
Swym tchem, iż wszystek ślad od razu zginie
Kształtu i treści tych bożyszcz.. Posłuchaj:
160Pluli Mu w oczy, żelazną prawicą
Żołdak Mu ciężkie wymierzał policzki,
A na ciemiona stalowymi pręty
Tak z cierni zwity wtłaczali djadem,
Że Mu po twarzy krew strugami ciekła,
165Na pierś spadając wklęsłą i na chwiejne,
Żałość budzące kolana i stopy.
Okryty błotem, krwią i plwocinami,
Siedział ten biedny syn cieśli, pokorny,
Prawie bezkształtny dla oka, jak kupa
170Gliny, na której zaledwie zostały
Roztarte znaki rzeźbiarskiego palca.
A jednak czułem — może z przywidzenia
Udręczonego niepewnością mózgu,
Co będzie z światem i co będzie z nami,
175Jeśli to wszystko, co z śmiechem szyderczym —
Czelnie[2] istocie człowieczeństwa przeczy,
Bezmiernym pływać będzie lewiatanem
Po niezmierzonym oceanie życia
Na hańbę niebios i ziemi: być może —,
180Lecz obojętnym jest to mnie i tobie,
Skąd i dlaczego? — dosyć ci, że czułem,
Iż w tym Człowieku jest nie łotr, lecz zbawca
Iż On tym krzakiem ognistym, iż płomień,
Który Zeń idzie, towarzysząc głosom
185Bożej wszechmocy, wypełnia ogromy
I przez stulecia sięga swym językiem…
Czułem, że prawdą były Jego słowa
O rozwalonej świątyni i przezeń
Pobudowanej na nowo… Posłuchaj:
190Czułem, że motłoch, który Mu urągał
Nie dziś, to jutro, nie jutro, to kiedyś
Upadnie przed Nim, tak, jak ja o mało
Że nie upadłem w obliczu siepaczy
Kaifaszowych przed uroczną mocą,
195Co spod przymkniętej biła mu powieki.
Czułem, iż On to usunie ten przedział
Co w dłoń Kaina wcisnął miecz na Abla,
Że On do Raju otworzy znów drogę
Wypędzonemu Adamowi… Czułem,
200Że przepowiednią On jest i pragnieniem,
Nieugaszonym żarem i tęsknotą
I snem i jawą ludzkiego dążenia,
Co nieustannie, z wiedzą i bezwiednie,
Zwraca swe oczy ku skrytym, zawartym,
205Przez Cherubina żarliwie strzeżonym
Utraconego polanom Ogrodu…
Umrze, bo — musi!.. Śmierć zwycięzcą śmierci.
Nad Adamową wzniesie się mogiłą
Krzyż, znamię hańby, co się w chwałę zmienia,
210Krzyż, znamię śmierci, co się zmienia w życie…
W tym miejscu grób jest pierwszego człowieka,
Grób, który odtąd przestaje być grobem…
ALETHEJ
Bracie Szymonie! podaj dłoń! spójrz w oczy
Swemu druhowi i powiedz: tyś moim,
215Jak ja ci powiem, żem jest twój… Miodowy
Słów twoich posmak. Nie ma tej harmonii
Ani w przegięciach boskiego Apolla,
Gdy z łukiem czyha napiętym, ni w białych,
W twardym, a jednak przemiękkym marmurze
220Wykutych kształtach naszej Kallipygi.
Zmarły już bóstwa na naszym Olimpie,
Brzegi Peneju już się dziś nie roją
Zróżowionymi postaciami najad[3],
W lasach Diana nie wyprawia harców,
225Zostały tylko rzeźbione kamienie,
Które do Rzymu uwozi zwycięski
Złodziej i zbójca… Bóg, Kondycja ludzka, ReligiaTak! Prawda! Wątpieniem
Postrącaliśmy swoich dawnych bogów,
By na ich miejsce postawić — wątpienie.
230Ono dziś berłem potrząsa nad światem,
A takie jego dzisiaj królowanie,
Że świat ten z karbów już wyszedł: nie wiedzieć[4],
Jak i którędy i dokąd? Ślepota
Cel zasłoniła przed oczami ludzi,
235Chromość im weszła w kolana i stopy,
Że kroku naprzód ustąpić nie mogą.
Nawet błagalnych rąk już nie podniosą,
Bo ich ramiona dotknęła bezwładność…
A zresztą — po co i do kogo? W górze,
240Jak i na dole głucha śmierć… ŚmierćŚmierć, mówisz,
Zwycięzcą śmierci? Nie rozumiem tego,
Bo mnie się zdaje, że tylko słoneczne
I pełne życie może iść ze skutkiem
W zapasy z śmiercią… Nie rozumiem także,
245Choć i mnie gnało na szczyt tego wzgórza,
Skądże tak prosty, skąd tak zwykły człowiek
Miałby posiadać boską moc przemiany.
Prześladowanie oraz skon męczeński
Czar wywierają na dusze szlachetnych…
250Chociaż przyznaję, że im bliższą chwila,
W której, jak łotra, przypną go do krzyża,
Tym coraz większy i mnie lęk ogarnia,
Jakbym miał skonać z nim razem… A może
I to jest złuda… ZwątpienieWątpienie tak moje
255Przeżarło kości, że chyba już nigdzie
Nie znajdę kuli, o którą bym wsparty
Mógł przejść przez życie bez szwanku…
Dziś wątpię,
Czy me współczucie i mój lęk są prawdą.
260Dla człeka złem jest największym wątpienie.
SZYMON Z KYRENY
GŁOS DUSZY WYGNANEJ Z RAJU
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
Gotycyzm, Kondycja ludzka, TrupTrąciłeś nogą jakąś czaszkę.
ALETHEJ
265
Czaszkę?
Nigdym się nie bał kawała skorupy,
Zlepionej z gliny. Rażą mnie jedynie
Brzydota pustych jam ocznych i szczerby
W pożółkłej szczęce; wstrętem mnie napełnia
270Zapach zgnilizny, która szwy rozsadza
Słabej pokrywy człowieczego mózgu…
W tym coś innego: doznaję uczucia,
Jakby w tej chwili przejmował mą duszę
Głęboki przestrach ginącego świata…
275Powiedz mi, bracie: Co nas tu przywiodło?
SZYMON Z KYRENY
Nie wiem… W istocie, sam się teraz dziwię,
Po cośmy przyszli na ten szczyt… w tej porze…
Pełni byliśmy rozmowy o śmierci
Tego Człowieka i zanim się spostrzegł
280Rozum, już nogi wyprzedziły szybkość
Zastanowienia… Jest prawda w twych słowach:
Prześladowanie oraz skon męczeński
Czar wywierają na dusze… Golgota
Niezrozumiałą ma potęgę… Krzyża
285Nie ustawili jeszcze dla jednego,
A na jej wzgórzu już siada bezwiednie
I nieświadoma swej tragicznej siły
Smętna tęsknica innych dusz… Golgota
Jest, widzisz, grobem pierwszego człowieka
290I będzie grobem ostatniego…
ALETHEJ
Raj, Grzech, ŚmierćStrasznym
Dla nas wątpienie… Ale nie straszniejszą–ż
Ta jedna pewność, jeśli — jest pewnością?..
Według twej wiary było na początku
295Jedynie życie, lecz śmierci nie było.
Przyszła dopiero wówczas, kiedy w tamtym
Powstała żądza poznania, co dobre,
A zaś co złe jest… Miecz to sprawiedliwy,
Który swym ostrzem płomiennym wypędził
300Z Raju to życie! —
GŁOS DUSZY WYGNANEJ Z RAJU
ALETHEJ
Można przekląć chwilę
305Tej świadomości! Przez nią dziś umiera
Niegodną śmiercią ów Człowiek. A słuchaj:
Gdyby to jeszcze można kosztem śmierci
Posiąść tę wielką, upragnioną pewność,
Że to, co dla nas dobrem się wydaje,
310Jest nim naprawdę, a nie złem… Ohydnym
Stał się los świata przez ów grzech, spełniony
W Raju —
Dusza, SzatanGŁOS DUSZY WYGNANEJ Z RAJU
Gdzież jesteś, jasny Lucyferze?
Nieprzemożoną masz władzę nade mną —
315Nad twoją duszą,
Nad twoją biedną i wygnaną duszą!
Ona bez twego skinienia,
Bez światła ócz twych, bez dźwięku twych szeptów
Staje się niemą, ślepą, nieruchomą…
320A jeśli mówi, to na to, by jęczeć,
A jeżli widzi, to na to, by błądzić,
Jeśli się ruszy, to na to, by padać…
Ognistym mieczem znów mnie anioł smaga,
A mnie się zdaje, że to z twojej ręki
325Te krwawe razy… Ach! gdzie jesteś?
GŁOS Z DALA
ALETHEJ
Chodźmy… na tchórza zmienia mnie ta góra…
Chrystus, Dobro, Zło, Ofiara, Szatan, Kondycja ludzka, ZwątpienieA ten twój rabi — posiada on pewność,
Że dobrem jest to, za co tak haniebną
330Ma zginąć śmiercią?
SZYMON Z KYRENY
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
LUCYFER
SZYMON Z KYRENY
To znaczy —
Tak mi się zdaje… Jeszcze przed chwileczką
Byłbym był przysiągł… a teraz… ja nie wiem…
Chodźmy… ty wątpisz… i twoje wątpienie
340Wzrok mi przesłania na wieczystą prawdę…
A może… widzisz… człek jest zawsze tchórzem…
Najodważniejszy jest tchórzem… Golgota —
Ukrzyżowanie, które ma się spełnić…
O tak… Golgota jest niezrozumiałą…
345Ciągnie… i widzisz, człek wie, że to dobre,
Za co chce umrzeć, a gdy jest na szczycie,
To, by nie umrzeć, powiada: nie warto —
Bo nie wiadomo, azali jest dobre…
Lecz człek wie… drogi przyjacielu… idźmy…
350Podaj mi ramię, widzisz, silny byłem,
A jestem słaby…
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
ALETHEJ
Dla człeka złem jest największym wątpienie:
Najodważniejszych na tchórzów przemienia,
A tak znienacka przychodzi i z chwilą.
Gdy go się najmniej spodziewasz… W powietrzu
360Pełno jest tego wątpienia… Nieznane
I niewidzialne przywołują moce
Ono wątpienie ku tobie — a głosem,
Który, choć ludzkie nie słyszy go ucho,
Napełnia lękiem twe wnętrze… Najstraszniej,
365Gdy masz świadomość tej niszczącej siły,
A nie masz władzy, by ją zgnieść, boś zwątpił
O możliwości tej władzy…
LUCYFER
Tak! idźcie!
Idźcie naprzeciw: brzask już niedaleki,
370Brzask, który dla was gorszy jest od nocy.
Wasi ojcowie, wasze matki, siostry
I wasi bracia wstają już z legowisk,
Ażeby w porę stanąć do szeregu,
Co na to miejsce Go przywiedzie… Patrzaj:
375Mieli odwagę wejść na wzgórze śmierci,
Lecz schodzą z niego bez odwagi… Duszo!
Jeden z nich moim, drugi nim się staje
I będzie moim, tak jak ty, o duszo,
Na wieki wieków jesteś moją…
Dusza, Szatan, ChrystusDUSZA WYGNANA Z RAJU
380
Luby,
Najdroższy, słodki, wierny Lucyferze,
Wierną masz we mnie kochankę! Przez ciebie
Czuję dopiero, że jestem!… Przy tobie
Czuję, że światło dane jest mym oczom
385I że ruchomość dana jest mym stopom,
Że moc jest dana mojemu głosowi,
By się rozdzielał na dźwięki wyrazów
I aby dźwięki te łączył w harmonię
Wielkiego hymnu: Kocham cię na wieki!
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
Tysiącem lat niewysłowienie
Strasznych męczarni zdała mi się chwila —
Ta jedna chwila, kiedy me wołania
Bez echa brzmiały w miesięcznym okręgu,
395Budząc li przestrach u ludzi… Tysiącem
Długich, tak długich lat, że snać wiecznością
Był mi rok każdy, wydała się chwila,
Ta jedna chwila, gdzie zbrakło ramienia,
Abym się mogła na nim oprzeć, biedna
400I nieświadoma, na jaką ścieżynę
Skierować kroki i — nie paść… KochanekTysiącem
Długich, tak długich lat, że lat tych długość
Tysiąc–by razy opasała wszechświat,
Łącząc księżyce wszystkie, wszystkie słońca,
405Wszystkich tych globów lśniące miriady[5],
Wydała mi się ta chwila, ta jedna
Jedyna chwila, gdy mi ust zabrakło,
Do których teraz przyciskam swe wargi…
Piję z nich napój rozkoszy, jedyny,
410Żywotność prawdy mający w swych kroplach,
Wonny, przesłodki ten napój!… Tysiącem
Długich, tak długich lat, że w porównanie
Mogłaby z nimi pójść jedynie krótkość
Nieprzeliczonych tysiącleci szczęścia,
415Które w objęciach twoich, o mój luby,
Najdroższy, słodki, wierny Lucyferze,
Znikomą tylko wydaje się chwilą…
Niedobry, płochy kochanku! dlaczego
Tak opuściłeś swą duszę?… Tak! całuj!
420Pieść! pieść! Nad dreszcz ten nie ma nic słodszego!
W nim zapomnienie — w tym dreszczu najsłodszym —,
Że przez nas poszedł lęk pomiędzy ludzi,
Ach! złorzeczących twej duszy!… Pieść! Całuj
I nie opuszczaj duszy, wiecznie twojej!
425Pieść!… pieść!… tak!… całuj!… Niech po moich biodrach
Spływa twa ręka!… Niech na mojej piersi
Spoczywa róża twoich ust, od ogni
Nienasyconej miłości czerwona,
Niewyczerpanej słodyczy wilgotną
430Rosą zroszona, rozchylona róża…
Luby, najdroższy, słodki Lucyferze!
Nie było ciebie i lęk przyszedł na mnie,
Tak, lęk — śmiertelnych… Dlaczego–ś, niedobry,
Płochy kochanku, zostawił na pastwę
435Lęku twą duszę? lęku, który zdał się
Trwać tysiąclecia?
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
A mnie zamknął wrota
Swojego nieba, gdy, świadom swej siły,
455Nie chciałem sługą być u Jego tronu,
A tylko równy panować przy równym…
I cóż? czy zniszczył swojego rywala
Nie! nie! zdarł z niego tylko suknię białą
Swoich pokornych aniołów; w jej miejscu
460Krwawi się na mnie ciemnopurpurowy
Płaszcz, godło władzy królewskiej. Z płomiennym
Berłem pochodni w męskiej, twardej dłoni
Przebiegam odtąd cały krąg i w serca
Ludzi wybranych wlewam światłość swoją,
465Iżby nie byli stadem wobec Niego
I nie wierzyli w Jego moc, co mocy
Nie miała tyle, by zgnieść przeciwnika,
By mu odebrać nieśmiertelność… „Jestem!”
Grzech, Obraz świata, Kondycja ludzka, BógMówię do ludzi wybranych: „Patrzajcie,
470Jakim jest świat ten, który Jego wszechmoc,
Sławiona przez was, stworzyła!” A jeśli
Powie z nich który: „Dobrym, doskonałym
W formie i treści był ten świat, gdy wyszedł
Z rąk Jego twórczych, a tylko przez grzech twój
475Stał się nikczemnym, kruchym i bezkształtnym”,
Wnet mu odkrzyknę: „Czemu Ten wszechmocny,
Ten wszechrozumny, wszechwiedny, wszechdobry
Do tego grzechu dopuścił?” Tym jednym
Zmiatam pytaniem budowę ich wiary.
480A gdy się znajdą ludzie między nimi,
Którzy w Tamtego wierzą przyrzeczenia,
Że trzeba śmierci najlepszych, by zbawić
Świat ten od śmierci, między czerń ich wiodę
I każę patrzeć, jak mrą ci najlepsi,
485I tak powiadam: „Tylu ich umarło,
A spójrzcie tylko na ten tłum, ulepion
Ręką Tamtego!”… I odtąd
W ich ciemnym, smutnym, łzą zalanym wnętrzu
Rozpoczyna się moje królowanie:
490Wielki ogarnia ich niepokój… „Jak to?
Więc nie ma szczęścia?” pytają z rozpaczą;
„Nie ma zbawienia? Nie ma już spokoju?”
„Jest” wnet odszepnę… „Jest we mnie, jest w wierze,
Iż tak zostanie do końca, iż wszystko
495Do końca zostać tak musi.. Jest szczęście
W tej z owej wiary urodzonej wiedzy,
Że człek ma tylko do wyboru jedno:
Ukochać rozkosz, która wypłynęła
Z tego, co Tamten kazał nazwać grzechem…
500A gdy nastąpi przesyt wyczerpania,
Tak im powiadam: „Ze mnie idzie rozkosz,
Która jest wszystkim wszystkiego na świecie!
Tamtego wińcie! On was tak ulepił,
Że nie możecie zażywać do końca
505Mojej rozkoszy, co się stała dla was
Wszystkim wszystkiego!”… I złorzeczą.
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
510
I Tamten, gniewny, że Mu świat wydarłem,
Wszczął ze mną walkę na nowo; obudził
Jednego z dobrych i rzekł: Synu boży,
Umrzyj, byś zbawił duszę, którą Szatan
Więzi przy sobie.
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
Byłem u niego w kaźni, w ciemnej kaźni,
W którą wtrącono tysiąclecia… „Tamten
520W pomrok cię wtrącił!” powiadam.
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
Na szczyt olbrzymi wziąłem jego ducha:
„Spójrz”! tak wyrzeknę — „wszystkie te królestwa
Rzucę–ć pod nogi, wszystkie te bogactwa,
525Które są matką i ojcem rozkoszy,
Tylko się ukorz przede mną! ulegnij!
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
„Na krzyżu
530Niech giną łotry! ja cię na królewskim
Posadzę tronie… tam miejsce dla ciebie!
Twej strasznej śmierci czerń ta nie jest godną…
Tamten jest słabszy ode mnie… Twa boleść,
Twoje męczeństwo nie zbawi”…
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
Idzie umierać… Patrzaj.. Tłum już mętną
Wylał się falą z bram Jerusalemu…
Świt już nad nami, a On między tłumem
Kroczy wgłąb mroków… Chodź naprzeciw niego,
540Zmieszaj się z czernią…
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
W Ogrodzie Oliwnym
Prosił Tamtego, ażeby mu odjął
545Kielich goryczy, ale potem, cichy,
Wypił go do dna…
DUSZA WYGNANA Z RAJU
Kielicha rozkoszy
Z rąk twych nie przyjął? On jeden… On jeden…
I idzie konać cichy i spokojny…
550Idzie umierać, aby świat wybawić
Od tego lęku, który powstał z grzechu,
A który czułam przed chwilą… Ty lękiem
Więzisz przy sobie mnie, duszę… W rozkoszy
Z tobą lęk tylko przycicha, nie ginie — — —
ŻydTŁUM
CHÓR PATRIOTÓW
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
Ciało, Kobieta, Kobieta "upadła", Miłość, PożądanieCHÓR NIERZĄDNIC
ŚMIECH Z TŁUMU
CHÓR NIERZĄDNIC
GŁOS Z TŁUMU
CHÓR NIERZĄDNIC
Oczy bielmem jej zachodzą,
Na kłach wargi już stężały,
Żar rozkoszy uszedł precz…
Śmiech rozpiera dwie boginie
585Afrodis i Astoreth;
Pijmy! pijmy! pijmy!
Tańczmy i śpiewajmy!
Hu! ha!…
JEDNA Z NIERZĄDNIC
INNA NIERZĄDNICA
Achitofelu! widziałeś piękniejszą?
Takie ramiona?? taką pierś?? — —
Precz, szmato!
595Osłaniająca przed okiem kochanka
Alabastrową boskość tego biodra!
Droższy mi kupi jedwab Achitofel,
Żywszą to ciało odzieje purpurą,
Gdy swą lubieżność do syta nakarmi
600Jego widokiem, gdy się oszołomi
Do syta jego zapachem…
GŁOS Z TŁUMU
INNY GŁOS
AHOLA
ACHITOFEL
AHOLA
Bratku!
Wylicz trzydzieści srebrników… Za dużo?
615Bogów sprzedają dziś za taką cenę –
A czym bóg taki wobec mnie?
INNA Z NIERZĄDNIC, CHAMUTAL
JEDEN Z ŻYDÓW
CHAMUTAL
Z tej studni?
Nigdy na sobie całej sukni nie miał,
A chciał zjeść chleba, musiał iść na żebry…
Zresztą: spójrz tylko na Niego! gdzież taki
625Może być studnią?… I na śmierć się wlecze…
Na zawsze dla nas stracony — choć prawda,
Czysty był zawsze, jak woda Jordanu — — —
AHOLA
GŁOS JEDNEJ Z DALSZYCH GRUP
Łapać rzezimieszka!
630Ręką mi sięgnął do sakwy… Krzyż jeszcze
Czwarty postawić… O tam, zginął w tłumie…
Moje pieniądze!…
STRAGANIARZE
ACHITOFEL
AHOLA
ACHITOFEL
AHOLA
E! Czyż mam być lichsza
Od tego chłystka, który się powiesił,
Wziąwszy trzydzieści srebrników?… Sznur pereł
Dasz mi, by jego opalowa białość
645Śćmiła na szyi czerwoność całunków
I ślad twych zębów lubieżnych… Kochany,
Słodki, jedyny, drogi, czarujący,
Przemożny, szczodry, boski ulubieńcze
Boskiej Astarty, z tobą mi umierać —
650Nie! żyć noc całą w objęciach…
ACHITOFEL
AHOLA
Co? idziesz?
Może chcesz uwieść swą rodzoną siostrę?
655Pełno dziś Tamar i Amnonów… Skąpiec!
Woli swe ziarno, z którego mógł drugi
Wyrosnąć Mojżesz i naród z niewoli
Wywieść egipskiej, rzucić Molochowi…
Wiesz, że Onana pożarł ogień żywy!
STRAGANIARZE
AHOLA
ELEJABA
AHOLA
ELJABA
AHOLA
ELJABA
AHOLA
HandelJEDEN Z HANDLARZY
DRUGI HANDLARZ
680
Oszukał?
Niech ja się trądem obsypię w tej chwili,
Jeślim ja ciebie oszukał… Ty złodziej!
Wart był twój towar — niech mnie Pan Bóg skarze —
Pół worka miedzi…
685Ten rabi powrozem
Wygnał mnie, Ezrę, z przedsionka kościoła,
Kiedym miał zrobić interes… Ty szachraj,
Ty chcesz mi zepsuć interes — na ciebie
Nie ma powroza — — —
PIERWSZY HANDLARZ
690
A niech mnie pokręci!
Niech moją babkę, mą żonę, me dzieci
I moje wnuki i wnuki mych wnuków
Wielka choroba nawiedzi…!
Co jest?… mój towar? mój towar jest taki,
695Jakiego oczy twoje — niech oślepną,
Niech one słońca nie widzą, niech żołdak
Króla Heroda napluje w twe oczy,
Jak patrz! tam pluje w oczy tego rabi —
Niech twoje oczy zgasną na tym krzyżu,
700Który On dźwiga, jeśli twoje oczy
Widziały kiedy taki towar… Słuchaj —
Ty złodziej! — Słuchaj: u mnie jest niedużo
Tego towaru — — —
GŁOS Z TŁUMU
Uryja! Uryja!
705Pocoś tu przyszedł?… Marne widowisko!
Idź! idź! strzeż swego ogrodu! U progu
Wąż tam przykucnął, gotów skusić Ewę!
JEDEN Z ŻYDÓW
Kto ci dał prawo podglądać pod płoty
Mego zwierzyńca?… Pilnuj własnej bramy,
710Jeżeli jeszcze zda ci się pilnować —
Wszakże otwarta na oścież… Wiadomo,
Że wchodzi do niej całe Jeruzalem…
DRUGI ŻYD
TRZECI ŻYD
DRUGI ŻYD
O, prawda, prawda, wielka, święta prawda — — —
Nie pójdziem bronić czci przed trybunały,
720A na kułaki szkoda naszych grzbietów —
Dla twego — proga i dla mojej — bramy…
On tylko, widzisz, ma tę wytrzymałość:
Pod kułakami, patrz! znowu upada — — —
A wstań–że, wstańże, judzki królu! wstańże,
725Synu Dawidów!… Podnieść go!…
We troje
Sznury zwijają…
Smagaj go!… Jest jeszcze
Białość na plecach… Na włos, na pół włosa!
730Smagaj, niech krew je zaleje do reszty,
A ja — umywam ręce!… Haha! haha!
CHÓR PATRIOTÓW
Miriam w bęben uderzyła,
Izraelski skacz narodzie!
Faraona zbrojna siła —
735Koń i jezdny — w gorzkiej wodzie:
Wroga naszych Ojców, Boże!
Pochłonęło wielkie morze…
Miriam w bęben niech uderzy,
Niech do tańca naród stanie!
740Na libańskiej dziś rubieży
Każesz rosnąć cedrom, Panie:
Krzyż dla zdrajcy z tego drzewa!
Tańcz narodzie, Miriam śpiewa
STRAGANIARZE
Dusza, Kłamstwo, Miłość, Prawda, SzatanLUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
Tak, jak On w Oliwnym
755Pił go Ogrodzie?!… Odwrócę od ciebie
Ten znak upadku rozumu i woli…
Kto nie chce pić go, nie pije… Czyż warto
Dla takiej tłuszczy… Przytul się, ma duszo!
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
Duszo!
Czyż zimnem było me ciepło, gdyś w Raju
765Mdlała z rozkoszy przy boku kochanka,
Kiedy tą ręką odsłaniał twym oczom
Urodę twojej nagości?… Pamiętasz?
Wdzięczna, że bogów dałem ci świadomość
Piękna i dobra i prawdy, pieściłaś
770Oczy twojego anioła!… Pamiętasz?
Wargi rozwarte, płomienne, błyszczące,
Lepkie od płynu miłosnej słodyczy,
Do jego drżącej przykładałaś wargi
I przytulając swe biało–różowe,
775A jak pierś globów harmonijne członki
Do jego ciała, które dreszcz przebiegał —
Dreszcz nad dreszczami — szeptałaś poszeptem
Drzew i strumieni: „O piękny! o dobry!
O mój wieczysty! o mój nieskończony!
780O mój prawdziwy!… Przez ciebie wiem dzisiaj
To, co jest wiedzą; przez ciebie poznałam
Co jest poznaniem: że piękno w tych liniach
I tych przegięciach, w tej pełni i barwie
Mojego ciała, a dobro i prawda
785W najrozkoszniejszym spoczynku przy tobie!”
Pamiętasz?… słońce zachodziło wówczas —
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
Duszo! Tamtego wiń, że tworząc ciebie,
Wlał w twoją krużę zaczątek przesytu…
790Że nasza miłość, nasza wielka miłość —
DUSZA WYGNANA Z RAJU
Przed chwiląś widział, czym się miłość staje
Dzięki grzechowi naszemu: kałużą
Bezecnych targów, w której człek się wala
Jak zwierz…O, pięknem i dobrem On tylko!
795On tylko prawdą! On tylko miłością —
Czystą i świętą!… Patrz! śród orgii życia
Idzie ta Prawda, Dobro, Piękno, Miłość
Cicho, pokornie, w wzgardzie, w pośmiewisku —
Dla mnie tak idzie! dla mnie i przeze mnie!
800O Lucyferze zdradziecki! O kłamco,
Któryś przez wieki kłamał!…
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
GŁOS Z TŁUMU
CHÓR PATRIOTÓW
CHÓR NIERZĄDNIC
GŁOS Z TŁUMU
DRUGI GŁOS
TRZECI GŁOS
PIERWSZY GŁOS Z TŁUMU
Bogactwo, Chrystus, Kobieta, Kobieta "upadła"JEDEN Z ŻYDÓW
NIEWIASTA
Do Niego!…
On to ze ziemi mnie podniósł, przy uczcie
820Siedząc z możnymi u Faryzeusza!
On mi na włosy położył Swą rękę,
On mi łzy otarł, On mi rzekł: „Niewiasto!
Odejdź w spokoju! Pan z tobą!” — gdy tamci
Jawnogrzesznicą mnie lżyli… O Święty!
JEDEN Z ŻYDÓW
INNY ŻYD
Niewiasta!… A stój–że!
Stój–że, szalona dziewczyno!Śmierć pewna
Dla Jego uczni[8] i Jego przyjaciół:
Zdrajca cesarza i swego plemienia!
830Nie żal ci twojej urody?… Tych pięknych
Nie żal bisiorów? tych pereł, tych drogich,
Widzę, kamieni, którymi swe włosy
Poprzeplatałaś, którymi ta szyja
I te ramiona obsypane?
NIEWIASTA
835
Macie!
Bierzcie to wszystko!… On moim bogactwem,
Choć sam tak biedny, że płakać–by nad Nim
Można przez wieki i jeszcze za mało
Łez, by opłakać tę jego niedolę…
840Znowu upada… O, wielki mocarzu!
Podniosłeś z ziemi taki ciężar grzechu —
W Faryzeusza domu mnie podniosłeś,
A teraz nie masz już siły, by krzyż ten
Ku swoim katom odwrócić i zmiażdżyć
845Ten — ród człowieczy !…
SZYMON Z KYRENY
NIEWIASTA
SZYMON Z KYRENY
NIEWIASTA
850
Nie kocham już życia! Czym życie?
Niczym jest życie, kiedy Takich wiodą
Na śmierć haniebną… Czyż nie ma człowieka
Co by mu pomógł dźwigać krzyż?
SZYMON Z KYRENY
Niewiasto!
855Ja mu pomogę… Drogi przyjacielu,
Weź ją pod swoją opiekę… Jej trzeba
Żyć, a nie ginąć.. W jej sercu jest wiara,
Którą ma Tamten…
NIEWIASTA
SZYMON Z KYRENY
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
Bieda, Bogactwo, Chrystus, Koniec świataON
SZYMON Z KYRENY
ON
JEDEN Z UCZONYCH ŻYDÓW
NudaDRUGI Z UCZONYCH ŻYDÓW
TRZECI Z UCZONYCH ŻYDÓW
Pragną przyspieszyć koniec świata… Wszystkim
875Przecież wiadomo, iż na krótko przedtem,
Zanim Archanioł zabrzmi nad doliną
Jozafatową, nastąpi zrównanie
Wszystkiego z wszystkim: łachmana z bisiorem,
Przędzy konopnej z jedwabiem.
PIERWSZY Z UCZONYCH ŻYDÓW
INNY Z UCZONYCH ŻYDÓW
INNY Z UCZONYCH ŻYDÓW
ARCYKAPŁAN ANNASZ
ARCYKAPŁAN KAJFASZ
ANNASZ
GŁOS Z TŁUMU
KAJFASZ
SZYMON Z KYRENY
Kłócą się o zaszczyt
Spełnienia zbrodni… Annasz tu zwycięży:
900Młodszy, więc bardziej oddany Rzymianom.
GŁOSY Z TŁUMU
INNE GŁOSY
ANNASZ
Pretor — on jeden niech tutaj rozstrzyga…
Wyrokuj, panie, kto ma dziś pierwszeństwo:
905Kajfasz czy Annasz, najwierniejszy sługa
Sług cesarzowych.
PRETOR
ANNASZ
910
Narodzie wybrany!
Ludu żydowski!.. Rzymski prokurator
Na śmierć wam wydał zdrajcę i bluźniercę,
Ale raz jeszcze przeze mnie obwieszcza,
Że, jeśli taka będzie wasza wola,
915Jeśli w tym zbrodniu winy nie znajdziecie,
Albo do serca wkradnie wam się głupia,
Niewczesna litość, znamię ludzi słabych,
Wówczas mu każe zdjąć błazeński wieniec
I tę parodię królewskiego płaszcza
920I na swobodę wypuści zaprzańca[11]
I burzyciela świątyni i wroga
Wszelkich porządków, bez których, jak glina
Źle wysuszona, świat ten by się rozpadł —
TŁUM
ANNASZ
925
— A zaś na tym drzewie,
Które od wieków uważane bywa
Za drzewo hańby, za drzewo niestartej
Nigdy sromoty, każe rozpiąć członki
Którego z dzikich mężobójców[12]… Wielką
930Prokuratora jest łaska: wraz z wami
Wie Poncki Piłat, iż nad mężobójcę
Większym zbrodniarzem ten oto buntownik,
Jednak rzeknijcie, a cofnie swój wyrok…
GŁOS Z TŁUMU
INNY GŁOS Z TŁUMU
935
Tak! On jest gorszy, niźli mężobójca!
Jego ukrzyżuj!… On, nędzny syn cieśli,
Królem się mienił żydowskim.
INNE GŁOSY Z TŁUMU
KAJFASZ
GŁOS Z TŁUMU
INNY GŁOS
INNY GŁOS
INNY GŁOS
INNY
A kto nam urzędy
Będzie rozdawał?… Kto nas po ramieniu
Jutro poklepie: „Witaj, wierny Sofar!
960Bądź zdrów, Menachem… Otwarte są dla was
Bramy rzymskiego pałacu” — — —
INNY
ALETHEJ
BógSZYMON Z KYRENY
ARCYKAPŁAN ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
Podnoszą rokosz przeciw woli Twojej,
990Co ustaliła fundamenty świata!
Z Kościoła Twego chcą rozebrać cegły,
Z kapłanów Twoich chcą pozdzierać suknie!
Królami zwą się, dziedzictwo Dawida
Pragną rozdzielić według chęci swojej!
995Wyżyny pragną zrównać z nizinami!
Boże Libanu! Boże, któryś Synaj
Wybrał, by z niego głoszono Twe prawa,
Pokaż swą siłę nad nimi! Niech będą
Jako robactwo pełzające…
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
O, wielki Boże! zgładź ich pierworodztwo!
O, wielki Boże! w drugiem pokoleniu
Niechaj zaginie ich imię.
Niech w krwi ich brocząc, człowiek sprawiedliwy
1035Wie, że nad nami jest Sędzia!
Na krzyż ich patrząc, niech wie człek pobożny,
Że jest nad wszystkim Pan i Bóg nasz…
CHÓR TŁUMU
ANNASZ
CHÓR TŁUMU
SZYMON Z KYRENY
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
ALETHEJ
ANNASZ
ZłoDUSZA WYGNANA Z RAJU
Memu istnieniu czemuż nie ma końca?!
Zanim mnie z Raju wygnano, dlaczego
Ta Moc Najwyższa nie kazała zginąć
I mnie i złemu, które było we mnie
1055I które stało się nasieniem złego?!
Ta Moc Najwyższa czemu powołała
Mnie, abym była?!… Nic! tak nic!…Ty Boże!
Gdybym posiadła Twą wolę i władzę,
Aby tę wolę zmienić w czyn, niczemu
1060Dałabym spokój!… Niechby było niczym,
Aby nie było to, co jest… Ty Boże!
Złem była wola i Twój czyn!…
Korzyść, ŻołnierzJEDEN Z ŻOŁNIERZY
DRUGI ŻOŁNIERZ
PIERWSZY ŻOŁNIERZ
SETNIK
Na kości!…
Oddać tę szmatę na los szczęścia!… Kaju!
Podaj tu kości… Źle, kommilitoni[14],
Że się waśnicie… Wielkie państwo rzymskie —
JEDEN Z ŻOŁNIERZY
SETNIK
JEDEN Z ŻOŁNIERZY
ŻOŁNIERZ FABRYCJUSZ
Ciało, Cierpienie, Gotycyzm, Krew, ŻydJEDEN Z ŻYDÓW
Sofetja!
A wal tam dobrze w te gwoździe! bo jeszcze
Gotów się urwać!… Puk! puk! jeden wbity!
1090Wyciągnij bardziej rękę! dłoń się zwija,
Palce się kurczą!… Albo wiesz: przez kłykcie —
Tak!… wal przez kłykcie!., będą kości trzeszczeć!…
Mnie trzeba, widzisz, by kości trzeszczały!…
Puk! puk! jest drugi — — —
INNY ŻYD
1095
Abija! Itamar!
Menasze! Gierszon! Amram! Azor! Chodźcie!
Chodźcie tu bliżej! Patrzajcie, jak ciurka
Krew po ramieniu!…
PIERWSZY ŻYD
GŁOSY Z TŁUMU
Błądzenie, Bunt, Chrystus, Kłamstwo, Religia, Rewolucja, ZdradaINNY GŁOS Z TŁUMU
JEDEN Z OBSZARPAŃCÓW
Zstąp z tego krzyża!…
Daj–że nam ryby, bośmy bardzo głodni!
Od wczesnych świtów czekaliśmy wszyscy
Na widowisko!…
1110Zdrajco! Mówiłeś, że przyjdzie królestwo,
Gdzie ludzie z głodu mrzeć nie będą!
A moje dzieci już zgasły!
Równaczu ludzi!
Rozdzielaczu chleba,
1115Który przenigdy nie był twoim!…
Mówiłeś, kłamco, że będę bogatszy
Nad wszystkich wielkich bogaczy tej ziemi,
Jeżeli pójdę za tobą…
Poszedłem…
1120I patrz! łachmany na mym chudym ciele!
Oczy wyłażą od pustego brzucha!
A te ramiona jak suche łodygi!
A miałem służbę!…
A jeść mi dawano,
1125A zaś przez ciebie wygnał mnie Ikamjasz!
I nikt do służby przyjąć mnie już nie chce!
Mówią, żem człowiek, co się nazyrejskim
Zaraził trądem!…
Uwodzicielu ludu!
1130Praw gwałcicielu —
Praw, które każą szanować kapłanów,
Naszych od Boga danych nam przyjaciół!…
Ty gasicielu światła, w którym możni
Lśnią jako bogi, rozdając jałmużnę
1135Między nas biednych!
Chudopachołku! — — —
SZYMON Z KYRENY
Brudny obszarpańcze!
Nędzny lizuniu! Co za faryzeusz,
Co za lewita uczył cię tej głupiej,
1140Śmiesznej, bluźnierczej litanii?!… Ach! powiedz:
Widziałeś kiedy takie upodlenie,
Mój przyjacielu ?…
ALETHEJ
To jest nieszczęśliwy,
A może nawet obłąkany… Patrzaj,
1145Jakie on harce wyprawia swym ciałem!
Zgina te plecy, jak brzoza na wielkiej,
Czerwcowej burzy… Oczy krwią ma zaszłe,
Włos mu w kołtuny zlepił się od nędzy,
A cienka szyja — — —
INNY Z OBSZARPAŃCÓW
SZYMON Z KYRENY
Ofiara, ŚmierćALETHEJ
Świat to przeciw światu!…
1155Nie plam swej ręki dotknięciem… To zgraja,
Za którą umrzeć nie warto!… A gdzież są
Jego uczniowie?
SZYMON Z KYRENY
Jeden z nich się zaparł.
Inni ze strachu się rozpierzchli… Słuchaj:
1160Mówisz, że umrzeć nie warto —
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
1165
On jeden wie… Na krzyżu… Kona
Cicho, jak Człowiek, który wie i wierzy…
Słyszysz?… Przebacza łotrowi… On wierzy…
GŁOS Z KRZYŻA
ALETHEJ
SZYMON Z KYRENY
NIEWIASTA
ALETHEJ
Chrystus, Dusza, Kondycja ludzka, SzatanDUSZA WYGNANA Z RAJU
1175
O niezapomniany!
Twórco cierniowej korony!
O krwi spragniony,
Wyciekającej ze serdecznej rany!
O źródło lęku! o bezwstydnej zbrodni,
1180Od której hutnie roi się Golgota,
Bezwstydny ojcze, hutny krzewicielu !
Wiem: w twych uścisków lubieżnym weselu
Znów się występek zapłodni,
A jednak pcha mnie tęsknota,
1185Której się oprzeć nie mogę,
Na twej miłości wstrętną, podłą drogę.
Nie jedną chwilę,
Nie dzień, nie miesiąc, nie rok, nie wiek jeden
Trwa w swojej sile
1190Ta orgia życia, która boży Eden
Zmieniła w piekieł zarzewie!
Setki lat patrzę, jak na hańby drzewie
Zawisa Piękno, Dobro, Prawda, Miłość !
Setki lat słyszę, jak dudni Golgota
1195Od wrzasku zgrai i od huku młota
I od bluźnierczej modlitwy
Nad wielkim skonem świętego Rybitwy!
A jednak żądzy opiłość,
A jednak grzeszna pcha mnie wciąż tęsknota,
1200Której się oprzeć nie mogę,
Na twoich pieszczot wstrętną, podłą drogę.
Na krzyż spoglądam, na ten krzyż, co wieki
W swej strasznej grozie sterczy wciąż nade mną
I w księżycowym blasku cień daleki
1205Rzuca w tę przestrzeń ciemną,
W przybytek nigdy niezmazanej winy!
Na krzyż spoglądam, na wyrzut godziny,
Kiedy przeklęta, słodka rozkosz z tobą
Okryła Eden żałobą!
1210Na krzyż spoglądam, na którym Żywota
Spełnia się gorzka męczarnia:
I lęk mnie ogarnia!
I lęków moich pełna jest Golgota!
I, jak błędnica, szukam zapomnienia
1215W tej ciemnej smudze krzyżowego cienia,
A demoniczna pcha mnie wciąż tęsknota,
Której się oprzeć nic mogę,
Na twych ukojeń wstrętną, podłą drogę.
O Lucyferze!
1220Z tobą wieczyste zawarłam przymierze,
W ciebie jednego znów wierzę!
Na zawsze dla mnie zamknięte już wrota
Rozkwieconego Ogrodu:
Śmierć synów bożych bram tych nie rozwarła!
1225I wszystka we mnie nadzieja umarła,
Tylko mną szarpie i miota
Ból, co pozostał dla ludzkiego płodu
Strasznym dziedzictwem mej zbrodni.
Wiem, że występek znowu się zapłodni
1230Z twoich uścisków, że nowa Golgota
Powstanie z grzesznej miłości,
Co w naszym łonie zagości,
A jednak pcha mnie płomienna tęsknota,
Której się oprzeć nie mogę,
1235Na twoich objęć rozpaczliwą drogę.
W uszach brzmią ciągle rozpętanej rzeszy
Wrzaski i krzyki…
Cały ten zamęt dziki,
Który w przepaście upodlenia spieszy.
1240Powrotną falą w me wnętrze się wlewa.
W oczach sromotne wciąż mi stoją krzyże —
I idą na mnie krwią ociekłe drzewa
I swe ramiona
Wciskają gwałtem do mojego łona…
1245Krzyż jestem żywy i żywa Golgota
W urągających ciżb zmąconym wirze…
Uciec! zapomnąć[15]! w twej Lecie utonąć!
Przy twych całunkach spłonąć!
Nieśmiertelności zadać kłam w rozkoszy,
1250Której mi żaden syn boży nie spłoszy…
Na ból, na rozpacz, co twą duszą miota,
Na lęk, co wszystkie jej siły rozprzęga,
W tobie się chowa ukojeń potęga:
Szepce mi o tym piekąca tęsknota,
1255Której się oprzeć nie mogę,
A która pcha mnie na twych uciech drogę.
Wróć do swej duszy, wróć, światło niosący[16]!
Do swojej duszy, drżącej
Od tych uderzeń rozszalałej burzy,
1260Od tego znoju,
Co jedną dobę przemienił na wieki!
Powróć, zwycięski panie, z swym promieniem,
Który mi jednym świeci przeświadczeniem,
Że już na zawsze los jest rozstrzygnięty,
1265Że w życia odmęty
Synowie boży nie wniosą spokoju,
Że nie przekształcą kałuży
W czyste, krwią grzechu nieskalane rzeki!
Od zmory,
1270Co na mnie wszystkie rozpuściła lęki,
Jest wybawniem[17] dla twej duszy chorej
Wielka, jedyna twoich ust pieszczota…
Niechaj aksamit twej młodzieńczej ręki
Po moich biodrach spływa,
1275Niech dreszcz nad dreszcze me kości przeszywa!…
Tych dreszczów słodkich swej duszy nie żałuj,
Pieść, pieść i całuj!
W oszołomieniu miłości,
Co w naszych łonach zagości,
1280Zniknie krzyżami wieńczona Golgota…
Ach! jesteś, luby!…
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
Wierzę! ach! wierzę!
Tęsknota,
Której się oprzeć nie mogę — — —
1290O Lucyferze! Lucyferze!
Znajdę–ż wiecznego wybawienia drogę
W twoich uściskach, które mnie tak kuszą,
Że — — —
LUCYFER
DUSZA WYGNANA Z RAJU
1295
Ach! pieść i całuj!… Niech w miłości twojej
Utracę bytu świadomość… Ach!… zgoi
Moja się rana, co taką katuszą
Dręczy mnie wieki — — — ?
LUCYFER
Przypisy
[1]
krągła Kallipygos (gr. kallos: piękny, pyge: pośladki) — jeden z przydomków Afrodyty oraz jedno z kanonicznych przedstawień bogini oglądającej się do tyłu na swoje pośladki; Afrodyta Kallipygos znaczy dosł. Pięknotyła, o pięknych pośladkach. [przypis edytorski]
[3]
najady — w mit. gr. nimfy, opiekunki wód lądowych; obok nerejd, boginek morskich, wśród których najbardziej znaną była Tetyda, matka Achillesa. [przypis edytorski]
[6]
Afrodis i Astoreth — Afrodyta, w mit. gr. bogini miłości oraz Astarte (lub: Asztarte), fenicka, kananejska i asyryjska bogini miłości, płodności, nocy (władczyni księżyca i gwiazd), bogini matka, ale też bogini wojny. [przypis edytorski]
[10]
świekr — tu: teść; wyraz już w czasach Kasprowicza najwyraźniej wychodził z użycia i został tu użyty nieprawidłowo, ponieważ w staropolszczyźnie teść i teściowa oznaczali rodziców żony, zaś świekr i świekra rodziców męża. [przypis edytorski]
[11]
zaprzaniec — ten, który zaparł się wiary, pochodzenia etc.; synonim zdrajcy. [przypis edytorski]
Bezpieczne płatności zapewniają:
Dane do przelewu tradycyjnego:
nazwa odbiorcy
Fundacja Wolne Lektury
adres odbiorcy
ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa
numer konta
75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
tytuł przelewu
Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail
wpłaty w EUR
PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374
Wpłaty w USD
PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385
SWIFT
WBKPPLPP
Proszę czekać...
Słuchaj od tego miejsca
