Spis treści

Kobieta: 1
Miłość: 1
Poezja: 1
Rzeka: 1
Wierzenia: 1
Wino: 1
Woda: 1

Mikołaj Sęp SzarzyńskiPannie Jadwidze Tarłównie (potym wojewodzinej ruskiej) kwoli [1]

PoezjaPiorunem strasznym obrzymy [2] pobite [3],

Poważnych królów sprawy znamienite

Niech, kto chce, śpiewa: nam sie, lutnio, mało

Pegazskich zdrojów [4] wody pić dostało [5].

Miłość, WinoBacha [6] śpiewajmy, cicho pijącego,

Przy nim Cyprydę [7] i wojny pustego

Spokojne dziecka [8], które zawżdy swoję

Na rozpalonej skale ostrzy zbroję.

Powiedzmy k temu żartobliwe zdrady

Leśnych Satyrów [9] na śliczne Dryady [10],

Albo płacz śmieszny nieważnej ciężkości,

Która przy trudnej tuż chodzi miłości.

Rzeka, Wierzenia, WodaI was, nadobne Nimfy [11], wspomieniemy [12],

A zawsze ciebie naprzód przed inemi,

Którą Dniestr rybny, którą Wisła sobie

Biorą (lecz z krzywdą [13] oba) ku ozdobie.

Długi na kresie co krótkim Strwiąż [14] płynie,

Że cię wychował, prawdziwie tym słynie,

Pewien w tej mierze i oceanowi

Sławy nie stąpić, tysiąc [15] Nimf królowi.

Niedarmo hardy: Kobietajawnie to baczymy,

Jako ty kwitniesz dary ozdobnymi;

Zrównałaś stanem w wstydliwą Dyaną [16],

Zrównałaś twarzą z Wenerą [17] różaną.

Mniejsza od ciebie Pallas [18] w obyczaje,

W kożdej [19] twej sprawie Charis [20] sie znać daje,

I zdumiewa sie Helikon [21] uczony,

Gdy lilianą [22] ręką bijesz w strony.

Ozdobo ziemie [23]! szczęśliwy, szczęśliwy,

Komu cię Pan Bóg naznaczył życzliwy;

Komu cię Hymen [24] słowy statecznemi

I pochodniami przyłączy wiecznemi.

Przypisy

[1]

Wiersz adresowany jest do Jadwigi, córki chorążego lwowskiego Jana Tarły, która w owym czasie była bardzo popularną osobą, o której rękę starało się wielu mężczyzn nie tylko dzięki jej urodzie, ale także dzięki pokaźnemu posagowi. Na podstawie tego wiersza wymyślono nieszczęśliwy romans Mikołaja Sępa Szarzyńskiego z Jadwigą. Stał się on podstawą noweli Adama Krechowieckiego Trałówna (1896) i dramatu Bronisława Grabowskiego Jadwiga Tarłówna (1899). Zob. Mikołaj Sęp Szarzyński, Poezje zebrane, Warszawa 2001, s. 181-182. [przypis edytorski]

[2]

obrzymy — starop. olbrzymy. [przypis redakcyjny]

[3]

W wersie tym zawarta jest aluzja do walki olbrzymów przeciwko Zeusowi i bogom olimpijskim. Giganci zostali pobici piorunem Zeusa. Gigantomachia została opisana w Metamorfozach Owidiusza, który podobnie jak Szarzyński pod wpływem miłości zaczął opiewać inny temat. Zob. Owidiusz Miłoski (Amores). [przypis edytorski]

[4]

Pegazkich zdrojów — w mit. gr. na wzgórzu Muz, gdy Pegaz uderzył kopytem w skałę, wypłynęło źródło Hippokrene, które daje poetom natchnienie. „Pegazkie zdroje” czy „hipokreńska bania”, z których piją poeci to motyw często przewijający się w ówczesnej poezji. Zob. wiersz Jana Andrzeja Morsztyna Do swoich książek (Dokąd się, moja lutni, napierasz skwapliwie?). [przypis edytorski]

[5]

Autor pisze o tym, że ponieważ nie pił zbyt wiele ze źródła natchnienia poetyckiego nie ma śmiałości, by napisać utwór o tematyce mitologicznej (gigantomachia, zob. wers 1) czy rycerskiej („Poważnych królów sprawy znamienite…”). [przypis edytorski]

[6]

Bachus a. Bakchus — rzymski bóg wina, patron poezji biesiadnej, Dionizos u Greków. Tutaj Bakchus pokazany jest jako spokojny, „cicho pijący”. Tak samo przedstawia go w Pieśniach Horacy. [przypis redakcyjny]

[7]

Cypryda — jedno z przezwisk Wenery, czczonej na wyspie Cyprze. [przypis redakcyjny]

[8]

Amor, Cupido, po grecku Eros, syn Afrodyty, przedstawiany w postaci chłopięcia skrzydlatego, wypuszczającego z łuku strzały miłości; szyk przestawny; powinno być: wojny spokojne pustego dziecka; puste — tu: beztroskie, swawolne, niepoważne. [przypis redakcyjny]

[9]

Satyry — przekorne bożki. [przypis redakcyjny]

[10]

Dryady — boginki leśne. [przypis redakcyjny]

[11]

Nimfy — bóstwa leśne i wodne. [przypis redakcyjny]

[12]

wspomieniemy — od starop. wspomionąć (dawn. wspomięnąć), wspomienę a. wspomionę; dziś wspomnieć. [przypis redakcyjny]

[13]

z krzywdą — niesłusznie. [przypis redakcyjny]

[14]

Strwiąż — rzeka, lewy dopływ Dniestru, w ziemi Przemyskiej, przepływająca przez wieś rodzinną Tarłówny; zwykły szyk wyrazów byłby: Długi Strwiąż, co płynie na krótkim kresie…; wpływ składni łacińskiej. [przypis redakcyjny]

[15]

dop. l. mn.: pewien w tej mierze nie ustąpić sławy i oceanowi, królowi tysięcy nimf. [przypis redakcyjny]

[16]

Dyana — u Rzymian bogini łowiectwa. [przypis redakcyjny]

[17]

Wenera — u Rzymian bogini miłości. [przypis redakcyjny]

[18]

Pallas — Atena (Minerwa) u Greków ukochana córka Zeusa, szczególniejsza opiekunka Aten, bóstwo wpływowe. [przypis redakcyjny]

[19]

W kożdej — w każdej; taka forma stale występuje u Sępa Szarzyńskiego. [przypis redakcyjny]

[20]

Charis — u Greków bogini wdzięku niewieściego. [przypis redakcyjny]

[21]

Helikon — góra w Grecji (Beocji), poświęcona Muzom. [przypis redakcyjny]

[22]

lilianą — liljową; neologizm autora. [przypis redakcyjny]

[23]

ziemie — dawn., dop. l. p. rzecz. r. ż. z osn. spółgł. podniebienną. [przypis redakcyjny]

[24]

Hymen — bożek małżeństwa, syn Apollona. [przypis redakcyjny]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Jeśli wciąż chcesz mieć nasze książki zawsze pod ręką — wesprzyj Wolne Lektury 1,5%!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Lektury szkolne muszą być wolne! Darmowy i łatwy dostęp do każdej lektury — skoro jest obowiązkowa — powinien być zagwarantowany dzieciakom.

Robert Koszucki

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Nasi Przyjaciele pomagają nam stałymi, comiesięcznymi wpłatami. Jeśli będzie ich wystarczająco dużo, biblioteka będzie działać stabilnie, bez obaw o przyszłość. Kliknij i dorzuć się!

Twoje dziecko znalazło potrzebną książkę na Wolnych Lekturach? Teraz Ty możesz nam pomóc!
Wesprzyj nas! Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.

Urke Nachalnik Rozpruwacze

Pannie Jadwidze Tarłównie kwoli

Spis treści