Spis treści
Miła jest różność w rzeczach
1
Obyczaje, UcztaCóż nad to jawniejszego, że jako w potrawach,
Ta we wszytkich odmiany ludzie swych zabawach
Szukają, choć ledaco, tylko że nowina,
Nie co miesiąc, nie co dzień, ale co godzina,
5Ba i częściej, radziby we wszytkiem odmianie.
Ztąd[1] owo kilkorakie stołów zastawianie:
Choć już drugi dosiągnie palcem w gardle żeru,
Czeka konfitur, czeka chińskiego imbieru[2]
Dla zawarcia żołądka, a zawrzeć go kata[3],
10Kiedy przez dzień i przez noc nie stanie[4] wiwata.
Jakie u równej szlachty, gdzie za ojców kasze
Stawiano, piramidy widzą oczy nasze.
Nie do kwadry[5] odmiana: miasto kapust, grochów,
Cukry stawiać na końcu obiadu od Włochów.
15Wskórają też tak jako Zabłocki na mydle,
Wynicowawszy modę staropolską w żydle[6];
Rzadki pół wieku swego dopędzi pradziada.
JedzenieJednę zwierz, jednę bydło i ptak strawę jada;
Każde też z nich dożyje naznaczonej pory;
20Nie stękają, nie ważą[7] z ludźmi na doktory.
Przy ciężkiej pracy jedząc pokrzywy i osty,
Jako pan od rozkoszy, chłop umiera prosty.
Bankietem by u niego było i przysmakiem,
Choć raz w rok, co u pana na każdy dzień brakiem[8].
25
ZabawaPójdźmyż do konwersacjej, gier, tańców rozkoszy,
Którymi zasmrodzili Francuzi i Włoszy
Polskę naszę, jakie tam kawy[9], jakie brednie!
I żywot poczciwemu, patrząc na to brzydnie,
Wspomniawszy staropolską przystojność i statek.
30
Rodzina, ObyczajeWięc synowie od ojców, córki się od matek
Uczą, że za lat kilka, gdyby z grobu wstali,
Dziadowie by i baby wnuków nie poznali.
Cóż mówią mody w strojach, braki w materyjach?
I tych i krawców szukać gdzie po Wenecyjach —
35Tak wszytkie rzeczy stare zginęły do szczętu.
Nie dostanie świętego kupić testamentu,
Nawet i politycznej staroszkolnej księgi.
Do takiej dla odmiany częstej niedołęgi
Przyszedł wiek nasz, choć tylko co od starych słyszą,
40Inszymi słowy nowi mędrelkowie piszą,
Chociaż dla szczerej chluby w cudze się pstrzą pióra.
Chwali ich, kto pierwszego nie czytał autora;
Rozumie, że nowego co pisał, aż ono
Taż, co była kapusta, tylko przewarzono,
45Wody przylawszy, smaku ująwszy jej raczej:
Kto prawdy przyjacielem, każdy mi wybaczy.
Tak wiele światu złego dzieje się nowiną
A tym czasem daleko lepsze rzeczy miną.
Gorszych się chwyta, żeby smak tylko odmienić,
50Ztąd i prawdzie i cnocie przychodzi szeplenić.
Zgodzi się koniec świata w złości z swym początkiem,
(Każdy się stary i on stawa niemowiątkiem)
Prócz, że tamten do zimnej, bo też drew tak wiele
Niemiał, ten do siarczystej odeszlą kąpiele.
55Wszak też odmianę lubi, zimna od ukropu
Daleko różna woda, piekło od potopu.
Aleć to kaznodziejom, żeby kto satyrem
Nie nazwał mnie, należy, co affektem szczerem
Piszę ku mej ojczyźnie, nie bez serca żalu,
60Gdyżby na to łez trzeba, nie rosy z Kastalu[10].
Przypisy
[10]
rosy z Kastalu — wiersza, bo źródło kastalskie w Delfach Apollowi (i muzom) święte, więc poezji. [przypis redakcyjny]
Bezpieczne płatności zapewniają:
Dane do przelewu tradycyjnego:
nazwa odbiorcy
Fundacja Wolne Lektury
adres odbiorcy
ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa
numer konta
75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
tytuł przelewu
Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail
wpłaty w EUR
PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374
Wpłaty w USD
PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385
SWIFT
WBKPPLPP
Proszę czekać...
Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.