Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

TAK, pomogę! Nie, tym razem nie pomogę
Strona główna
Informacje Ustawienia Spis treści

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Zasób opracowany na podstawie: Wacław Potocki, Wiersze wybrane, wyd. i oprac. Aleksander Brückner, nakł. Krakowska Spółka Wydawnicza, druk. W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, Kraków [1924].

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Elbląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BE. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.".

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksander Brückner, Katarzyna Dug, Marta Niedziałkowska, Aneta Rawska, Magdalena Świekatoń.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Ilustracja na okładce: Maciek Lulko@Flickr, CC BY 2.0.

Niewieście i po śmierci nie wierz
Szacowany czas do końca: -
Wacław Potocki, Niewieście i po śmierci nie wierz

Wacław Potocki

Niewieście i po śmierci nie wierz

Spis treści

    1. Kłamstwo: 1
    2. Mąż: 1
    3. Podstęp: 1
    4. Rozpacz: 1
    5. Starość: 1
    6. Zdrada: 1
    7. Żona: 1

    Uwspółcześnienie:

    Interpunkcja: Toż powróciwszy z wojny egzekwije szumne sprawi >> Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne sprawi; Nie wiem jakim trefunkiem, owo mu się zdarzy poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy >> Nie wiem, jakim trafunkiem owo mu się zdarzy poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy

    Wacław PotockiNiewieście i po śmierci nie wierz[1]

    1
    Niewieście i po śmierci wierzyć, mówią, szkoda.
    Czego pewny trefunek[2] okazyją poda,
    Kiedy z macierzyńskiego upadszy słup grobu
    Co dwu pasierbów miała, zabił oraz obu.
    5
    Kłamstwo, Podstęp, Zdrada, ŻonaBył i w Polszcze[3], po śmierci że nie wierzyć żenie[4],
    Przykład. Na pospolite jechał mąż ruszenie.
    A ta namówiwszy się z swoją sługą starą,
    Zachorzawszy, umiera pod trupa maszkarą[5].
    Wór piasku i posoki[6] związawszy w zapaskę[7],
    10
    Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskę[8].
    Szle[9] smutną wierna sługa nowinę do męża,
    Że nie mogli w kościele dłużej cierpieć księża,
    że do grobu dla smrodu[10] przyszło spuścić panią;
    Wolno mu będzie sprawić egzekwije[11] za nią,
    15
    Która do nieznajomych, gdzieś w dalekiej Żmudzi
    Co najostrożniej może, jedzie z gachem[12], ludzi[13].
    I tam wieś kupią, a mąż tylko się nie wiesza[14];
    Rozpacz, MążRozum się mu od żalu w smutnej głowie miesza.
    Toż powróciwszy z wojny, egzekwije szumne
    20
    Sprawi, próżną nad grobem postawiwszy trumnę.
    Oraz wotum[15], w którym był, w tymże czyni kirze
    Przed ołtarzem, w małżeńskie nie wchodzić przymierze.
    Górze się z górą trudno; choć będzie dalekiem
    Jeden drugiego, może człowiek się zejść z człekiem.
    25
    Szlachcic znajomy, mając krewnego na Żmudzi,
    W tamten kraj, spodziewając się spadku, zatrudzi —
    Wielom to okazyją do nawiedzin bywa.
    Czego mu sercem życzy, językiem pokrywa.
    Cieszy się wrzeczy[16], że go w dobrym zastał zdrowiu,
    30
    Choćby wolał[17] na marach, w grobie pogotowiu[18].
    Niewiem, jakim trefunkiem owo mu się zdarzy
    Poznać dawno znajomą panią sobie z twarzy,
    Która już, co na świecie rzeczą było nową,
    Żoną umarłszy, żyła zaś po śmierci wdową.
    35
    Wszelakich się podobieństw ile może chwyta,
    Ani w czesie[19] omyli, kiedy o nią pyta.
    Więc wróciwszy do domu, mężowi opowie,
    Żeby się znowu kłaniał[20] zmartwychwstałej wdowie.
    Ten do trumny, w trumnie nic, tylko piasek suchy,
    40
    W fasce mały tylko już znak wołowej juchy[21].
    Odiskał[22] ci ją, czego i sama nie zbrania,
    Pokazawszy wizerunk[23] światu zmartwychwstania.
    StarośćNie takąć wstała, jakąć śmierci szła do gardła,
    Bo choć nie trupem, ale dudkami prześmiardła[24];
    45
    Dwadzieścia w żywym grobie lat leżąc z okładem,
    Babą wróci; jednakże i on już był dziadem.

    Przypisy

    [1]

    Niewieście i po śmierci nie wierz — opowiadanie zmyślone, ale nie przez Potockiego. Szyk słów bardzo dowolny. [przypis redakcyjny]

    [2]

    trefunek — traf. [przypis redakcyjny]

    [3]

    w Polszcze (daw.) — dziś popr.: w Polsce. [przypis edytorski]

    [4]

    żenie — dziś popr.: żonie. [przypis edytorski]

    [5]

    maszkara (starop.) — maska. [przypis edytorski]

    [6]

    posoka — krew bydlęca. [przypis edytorski]

    [7]

    zapaska — fartuszek. [przypis edytorski]

    [8]

    Wór piasku i posoki związawszy w zapaskę, Żeby trupem śmierdziała, w trumnę stawia faskę. — występuje tutaj dowolny szyk słów. Poprawnie: stawia w trumnę wór piasku i faskę posoki, związawszy (je) w zapaskę. [przypis redakcyjny]

    [9]

    szle — dziś popr.: śle. [przypis edytorski]

    [10]

    dla smrodu (starop.) — z powodu smrodu. [przypis edytorski]

    [11]

    egzekwije — dziś popr.: egzekwie. Część ceremonii pogrzebowej, modlitwa nad trumną zmarłego. [przypis edytorski]

    [12]

    gach (daw.) — kochanek. [przypis redakcyjny]

    [13]

    do nieznajomych ludzi — podzielone całymi zdaniami. [przypis redakcyjny]

    [14]

    wiesza — nie wiesza się z rozpaczy. [przypis redakcyjny]

    [15]

    wotum (daw.) — ślub. [przypis redakcyjny]

    [16]

    wrzeczy (starop.) — niby. [przypis redakcyjny]

    [17]

    wolał — wolał zastać go. [przypis redakcyjny]

    [18]

    pogotowie (starop.; tu forma Msc, lp: w pogotowiu) — tym lepiej, tym bardziej. [przypis redakcyjny]

    [19]

    w czesie — dziś popr.: w czasie. [przypis redakcyjny]

    [20]

    kłaniać się (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: kłaniał się) — oświadczyć się. [przypis redakcyjny]

    [21]

    jucha (starop.; tu forma D, lp, r.ż.: juchy) — polewka, sos. [przypis edytorski]

    [22]

    odiskać (starop.; tu forma 3 os., lp, r.m.: odiskał) — odszukał. [przypis redakcyjny]

    [23]

    wizerunk — dziś popr.: wizerunek. [przypis edytorski]

    [24]

    dudkami prześmiardła (starop.) — zestarzała się. [przypis redakcyjny]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca

    Pora na chwilę przerwy :)

    Podoba Ci się nasza biblioteka? Wesprzyj ją drobną wpłatą, a otrzymasz wcześniejszy dostęp do prapremier!

    Na Wolnych Lekturach jest ponad 6,5 tys. ebooków. Wszystkie dostępne za darmo. Pomóż nam utrzymać i rozwijać ten zbiór! Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

    KRS: 0000070056
    Nazwa organizacji: Wolne Lektury

    Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
    Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

    Wolne Lektury to biblioteka, która jest czynna 24 godziny na dobę i w dodatku można z niej korzystać bez wychodzenia z domu. No i można tam znaleźć mnóstwo klasycznych pozycji, również tych mniej oczywistych

    Barbara Klicka

    Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

    Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

    Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

    Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

    Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

    Kliknij obrazek, by subskrybować!

    Chcesz pomóc bibliotece? Najlepszą metodą pomocy są niewielkie, ale stałe wpłaty. Kliknij i dorzuć się!

    Pamiętasz, jak w szkolnej bibliotece były dwa egzemplarze książki, którą trzeba było przeczytać na pojutrze? Dzięki Wolnym Lekturom każdy uczeń ma dostęp do wielu potrzebnych mu lektur! Wesprzyj nas! Kliknij i dorzuć się!

    Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.
    • NIP: 952-187-70-87
    • KRS: 0000070056
    • REGON: 017423865
    • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
    Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
    MKiDN
    Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.