ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?

Szacowany czas do końca: -
August von Platen, Pożegnanie Rzymu

Spis treści

    1. Miasto: 1
    2. Rośliny: 1
    3. Ruiny: 1
    4. Upadek: 1
    5. Woda: 1

    Uwspółcześnienia

    Poprawki z erraty

    Pisownia łączna i rozłączna: wtyle - w tyle jakoże - jako że zwolna - z wolna zdawna - z dawna nadarmo - na darmo

    Pisownia joty: Egerji - Egerii harmonji - harmonii tyranjo - tyranjo melodję - melodię

    Fleksja: ostatniem - ostatnim trząsawisko - trzęsawisko Odyssowi - Odysowi; Apijskiej - Appijskiej zamknione - zamknięte

    Ubezdźwięcznienia: godziż - godzisz

    Interpunkcja: Nie bez zgryzoty, nie bez oka, zasnutego mgłą żalu, (…) ujrzał -> Nie bez zgryzoty, nie bez oka zasnutego mgłą żalu (…)ujrzał;

    August von PlatenPożegnanie Rzymutłum. Stefan Napierski

    1
    Komu wędrować wpodłuż[1] drogi Appijskiej[2] ku południowi wolno,
    Kogo z trzęsawiska łęgów[3] magicznej bogini
    Wzgórza witają (która Odysowi podała ongi[4] kubek, łagodnie
    Śpiewanie słodkie wznosząc przy kołowrotku),
    5
    Szczęsnym niechaj się mieni, chmurne,
    Melancholijne, nasycone gorączką,
    Podmuchy Romy zostawiwszy w tyle!
    Czyżże tęsknocie się godzi z dawna zamierzchłych czynów zmartwiały dech? Godziż[5] się klechda[6] owego męża, zapatrzonego w dzieje?
    Który prawi, że tutaj synowi Zewsa[7] woły w jarzmie zagrabiono, a tam
    10
    Wiekuisty głaz zakopał Romulus,
    Tu, ponad zdrojem Egerii,
    Gdzie niegdyś gaje szemrały, pił
    Numa[8] mądrość, czyżże się godzi?
    MiastoPustać[9] pozostała jeno i gruzy. Wypatrzeć potrafi, ukazać
    15
    Ciekawość to miejsce okropne, gdzie zewłok[10] krwawy Cezara
    Leżał, a nadto ową kolumnę, gdzie padł, boskiego wodza kolumnę,
    Który w Farsalii wycieńczon[11], Tempy doliną
    Uciekał, doliną tą eleuzyjską,
    Gdzie z bożka rzecznego urny wpodłuż
    20
    Łęgów zielonych złote tonie cieką.
    Wszelako okręt w żaglach ku morderczej wkrótce zwiódł go przystani:
    Nie bez zgryzoty, nie bez oka zasnutego mgłą żalu
    Śmiertelnego wroga zewłok ujrzał zwycięzca, pomny minionych dni przyjaźni,
    Lub opłakując w duszy Romy losy, on sam
    25
    Rzymianin, bluźniący, który
    Zwalił ją. UpadekPrzewalały się czasy,
    A Roma padała, padała i pada.
    Wprawdzie osuwa się z wolna, jak to, co trwać ma, opada, podobna
    Wspaniałemu ładowi umysłu, co gwiezdne pieśni harmonii
    30
    Z onego świata — przywodzi nużącemu życiu kramarzy, piętnowan[12]
    Marzyciela mianem, sam jeden wszystko jasno ważący;
    Wszelako obładowany nad miarę pochyla
    W pył powoli zamyśloną głowę
    Wciąż niżej, pełen boleści.
    35
    Tako i Rzym. Na nic nie zdał się jemu dostatni krwiożerczych
    Tyranów przepych. Rośliny, WodaŚwieży pędzie palmy wschodzącej wiarą,
    Która jeno głębokomyślne cienie wokół rzucałaś ponad stygmaty praczasów,
    Czyli[13] poblask i pompy czarodziejskie sztuczki cię ocaliły?
    Niechaj barki ludu dźwigają
    40
    Okapujące od klejnotów karło[14],
    Które wznosi namiestnika Boga!
    RuinyZ ruin wspaniałych Romy korynckiego kunsztu kapitel, całe kolumny unosząc,
    Wspiera, grabież uwieczniając, twój arcykapłan niedorzecznie
    Własne świątynie, szpetotę z pięknem na darmo
    45
    W jedno spajając. San Pietro[15] w zenit wznosi
    Dostojne kopułami stropy:
    Tytaniczną budowlę wszelako
    Burzy twardy mnich z Wittenbergi[16].
    Oto klucze twoje, tyranio apostołów, utraciły władzę.
    50
    On, który miasto świata i kręgi ziemskie darzy błogosławieństwem:
    Jeno wspomnienie zostało. Wydarło z rozrytej gleby legendę prastarych herojów[17]:
    Krwawiąc, dyszy ciężko pasujący się[18] o wieniec atleta,
    Groty ostrzone miota bóg
    Śpiewu, niezmilkłe[19] żale budzi
    55
    Uroczo piękny druh Hadriana[20]
    Wszelako mąci wejrzenie roztrwoniony nadmiar posągów,
    Niepokój dygoce nieśmiało, jak dusza dziewczęcia,
    Która z gromady wdzięcznych zalotników obrać ma najwdzięczniejszego:
    Nadmiernym rozkoszom nierzadko ulega duch.
    60
    Silnym nie przystoi przeszłość,
    Jako że uczeń pojętny sztuki
    Nie wyuczy się poprzez kunszty.
    Jeśli chcesz rady posłuchać, wprzódy[21] rozpocznij, co proste:
    Doskonałość źrałe[22] wydaje owoce na wypróbowanych
    65
    Pniach, przyjacielu! Greckiemu duchowi nie hołduj przedwcześnie! Skrzydła woskowe
    Przylepia jeno do ramion naśladowca lotu:
    Ale kwitną w poblasku strefach
    Temu jasne plejady,
    Kogo rozmach zatrzyma u szczytu.
    70
    Wprawdzie niejeden stwarza ożywioną naturę, kto Grecji
    Długim mozołem hieroglificzną jeno urodę
    Pozna i wdzięcznie formuje kształt nieśmiertelny. Budzi u różanego,
    U srebrnego pluskania górskiego potoku
    Od nowa stary tan olimpijski;
    75
    Tak wyprowadził Thordwaldsen[23]
    Z bogów zmierzchania świetlistość.
    Ale śpiew ten podobien[24] jest błądzącemu łowcy: kląskania[25] słowików
    Z dala unoszą mu serce od gonitwy za zwierzem;
    Bez ścieżki, w zaroślach się błąka, po kniei, wzdłuż szczątków skalnych i borów liściastych,
    80
    Wreszcie wodogrzmot w górskiej kotlince
    Rozprasza wszelką melodię i sny.
    Opustoszały zbocza, znowu
    Tropi swą ścieżkę myśliwiec.
    Błogi, komu wytrwałość i umiejętność zadumy użycza teraźniejszości,
    85
    Kto odrodzon[26] się czuje, zmierza do kształtu nowego,
    Komu istnienie wiekuiste zda się, a śmierć nawet wymysłem despotów,
    Zamyślenie o której podwiązuje puls szczęścia:
    Chętnie taki opuszcza radośnie,
    Kapitolu, państwo tych cieni,
    90
    Wasz przepych, cmentarze Romy!
    Wiośnianość[27] globu! Łęgu partenopejski[28]! Grodzie młody na zawsze!
    Przyjmij druha twojego, szumiącą go opłyń zatoką,
    Z której ongi (tak klechda prawi pradawna) urocza wyłoniła się piękność;
    Mirty[29] pobrzeża, kwiecista piana toni we włosach;
    95
    Jej to na brzegu Bakchos[30],
    Gdy stopą ziemi dotknęła,
    Szczep winny podał i tyrsos[31]!
    Mnie ku pomocy poeta pośpiesza, chwałą świata uwieńczon Kwiryta:
    Z Hellady wracającego zgon go przemożny zaskoczył;
    100
    Wszelako nie Romy wzgórza okryły popioły w urnie zamknięte przedwcześnie:
    «Niech kości moje, tak tchnieniem przekazał ostatnim,
    W Neapolu odpoczną,
    Gdziem w gajach złocistych owoców
    Śpiewał pasterzy, zboże, herojów[32]».

    Przypisy

    [1]

    wpodłuż — wzdłuż. [przypis edytorski]

    [2]

    droga Appijska — Via Appia Antica, najstarsza droga rzymska, zaczynająca się w Rzymie przy Circo Massimo, na przedmieściach przebiegająca w pobliżu ruin willi staroż. rodów rzymskich oraz niedaleko katakumb, a następnie biegnąca na południe w okolice Kapui pod Neapolem, a stamtąd na wschód, prowadząc aż do wybrzeża Adriatyku, do Brindisi. [przypis edytorski]

    [3]

    łęg — podmokła łąka, często porośnięta krzewami. [przypis edytorski]

    [4]

    ongi a. ongiś — kiedyś, swego czasu. [przypis edytorski]

    [5]

    godziż się — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy się godzi. [przypis edytorski]

    [6]

    klechda — podanie ludowe wywodzące się z tradycji, z miejscowych wierzeń. [przypis edytorski]

    [7]

    Zews — własc.: Zeus. [przypis edytorski]

    [8]

    Numa Pompiliusz (715–673 p.n.e.) — wg legendy drugi król Rzymu. [przypis edytorski]

    [9]

    pustać — pustka. [przypis edytorski]

    [10]

    zewłok — zwłoki. [przypis edytorski]

    [11]

    wycieńczon — dziś: wycieńczony. [przypis edytorski]

    [12]

    piętnowan (daw.) — skrócona forma r.m.; dziś: piętnowany. [przypis edytorski]

    [13]

    czyli — tu: konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy też. [przypis edytorski]

    [14]

    karło — fotel o wygiętych nogach, popularny we Włoszech. [przypis edytorski]

    [15]

    San Pietro — Święty Piotr; tu: bazylika św. Piotra. [przypis edytorski]

    [16]

    mnich z Wittenbergi — Martin Luter (1483–1546), niem. reformator religijny, teolog, współtwórca luteranizmu; jako jeden z momentów wyznaczających początek reformacji wskazywany jest jego sławny akt przybicia na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez potępiających sprzedaż odpustów przez kościół katolicki (31 października 1517). [przypis edytorski]

    [17]

    heroj — bohater. [przypis edytorski]

    [18]

    pasować się — walczyć z kimś. [przypis edytorski]

    [19]

    niezmilkły — nieuciszony; niemilknący. [przypis edytorski]

    [20]

    uroczo piękny druh Hadriana — sformułowanie to może dotyczyć albo Greka Antinousa (ok.110/115–130 r. n. e.), młodziutkiego przyjaciela cesarza Hadriana (76–138 r. n.e.), którego ten, nieutulony w żalu po jego przedwczesnej śmierci, rozkazał deifikować, albo też wiersza autorstwa Hadriana, zaczynającego się od słów: „Animula vagula, blandula / Hospes comesque corporis (…)”, tj. „Duszyczko, tkliwa i ruchliwa, / Gościu i druhu mojego ciała”. [przypis edytorski]

    [21]

    wprzódy — najpierw. [przypis edytorski]

    [22]

    źrały (starop.) — dojrzały. [przypis edytorski]

    [23]

    Thordwaldsen, Bertel (1770–1844) — duński rzeźbiarz pochodzenia islandzkiego, przedstawiciel klasycyzmu, autor licznych rzeźb figuralnych o tematyce mitologicznej (Amor, Psyche, Apollo, Adonis), a także płaskich reliefów przedstawiających sceny m.in. z Iliady. [przypis edytorski]

    [24]

    podobien — skrócona forma r.m.; podobny. [przypis edytorski]

    [25]

    kląskać — tu: śpiewać. [przypis edytorski]

    [26]

    odrodzon — skrócona forma r.m.; odrodzony. [przypis edytorski]

    [27]

    wiośnianość — tu: młodość. [przypis edytorski]

    [28]

    partenopejski — związany z Republiką Partenopejską, państwem na Półwyspie Apenińskim istniejącym w 1799 r. [przypis edytorski]

    [29]

    mirt — rodzaj rośliny. [przypis edytorski]

    [30]

    Bakchos (gr.) — przydomek Dionizosa. [przypis edytorski]

    [31]

    tyrsos a. tyrs — laska, atrybut Dionizosa. [przypis edytorski]

    [32]

    heroj — bohater, heros. [przypis edytorski]

    15 zł

    tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

    35 zł

    tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

    55 zł

    tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

    200 zł

    tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

    500 zł

    Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

    20 zł /mies.

    Dziękujemy, że jesteś z nami!

    35 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

    55 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

    100 zł /mies.

    W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

    Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

    Dane do przelewu tradycyjnego:

    nazwa odbiorcy

    Fundacja Wolne Lektury

    adres odbiorcy

    ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

    numer konta

    75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

    tytuł przelewu

    Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

    wpłaty w EUR

    PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

    Wpłaty w USD

    PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

    SWIFT

    WBKPPLPP

    x
    Skopiuj link Skopiuj cytat
    Zakładka Istniejąca zakładka Notka
    Słuchaj od tego miejsca