Po zakończeniu nauki w klasztorze szesnastoletnia Janina wraca do rodzinnej wsi. Spodziewa się, że jej życie będzie się toczyć tak samo sielsko, jak kiedyś — z ukochanymi dziadkami i służbą.
Okazuje się jednak, że jej krewny, niewiele starszy Adam, przystojny mężczyzna, uczy się gospodarstwa u jej dziadków. Relacja Janinki i Adama — którzy bawili się razem, gdy byli młodsi — jest jednak bardzo dziwna — choć bardzo się stara, ona ciągle się na niego dąsa. Dlaczego dziewczyna tak bardzo stroni od towarzystwa młodzieńca?
Prosto z pensyi to nowela autorstwa Michała Bałuckiego, jednego z najsłynniejszych polskich autorów okresu pozytywizmu. Bałucki znany jest przede wszystkim jako powieściopisarz i komediopisarz, był również publicystą. W twórczości prozatorskiej odwoływał się do tradycji powstańczych, a także propagował idee pozytywizmu, jako autor dramatów nawiązywał do Aleksandra Fredry. Do jego najsłynniejszych utworów należą Dom otwarty i Grube ryby.
