Spis treści

Dusza: 1 2 3
Nirwana: 1
Okręt: 1
Przemijanie: 1

Dokonane uwspółcześnienia

Pisownia joty: rezygnacyi - rezygnacji

Pisownia łączna i rozdzielna: wkońcu -> w końcu, naoścież -> na oścież, fata morgana -> fatamorgana

Ubezdźwięcznienia: blizki -> bliski

Kazimierz Przerwa-TetmajerPsyche

DuszaPsyche [1] tajemna, smętna, zamyślona,

wyciąga ku mnie dziewicze ramiona

i twarz nade mną pochyliwszy białą,

duchowi memu każe rzucać ciało

i z własnych żądz mych i pragnień pogrzebu,

z mogiły szałów mych i namiętności

ku mistycznemu podnosi mię niebu,

jakbym już duchem odstawał od kości.

PrzemijanieMłodości mojej purpury i łuny

w dym się zmieniają i w ciemne całuny…

Niejedno myśli wybujałe kwiecie

wiatr po rozłogach i topielach miecie…

Niejedna chęć ma, ach! niejedna prysła

jak bańka szklana, gdy na głaz upadnie;

niejedna gwiazda, nade mną rozbłysła [2],

w głuchych odmętach leży zgasła na dnie…

Ileż wiar moich i obłędów ile

we wspomnień żywej spoczywa mogile…

Wielkie kościoły, kędym [3] klękał wprzódy,

kłamstw okazały się pełne i złudy…

Pustynia ruin wokoło się piętrzy,

strzaskanych kolumn leżą całe zwały —

posągi bogów o twarzy najświętszej

strącone z podstaw w proch poupadały.

Jak czynią ludzie, wielką trwogą zdjęci,

zło myśli chciałem pogrześć [4] w niepamięci,

lecz ono było jako wąż pod liśćmi —

i nie wiedziałem w końcu, dokąd iść mi,

w jakiej się ukryć niedostępnej twierdzy

przed własnej myśli pościgiem zażartym?

Gdzie obmyć ducha ze śniedzi i ze rdzy,

by Blask odświetlał i był Blasku wartym?

OkrętW bezdni upadku, w porywów bezkresie,

byłem jak okręt, który burza niesie:

jedna pod chmury wyrzuca go fala,

druga w przepastną toń odmętów zwala…

Czegom nie odczuł?!… Każdy atom duszy

przez piekło swoje szedł, boleścią siny —

i czułem w końcu, że się duch już kruszy

i że nic nie mam dla życia — prócz śliny…

DuszaAż niewzywana i niespodziewanie

biała i czysta Psyche przy mnie stanie

i takie światy mi nowe ujawni,

jakich śnić nawet nie zdołałbym dawniéj;

światy, gdzie wchodzić tylko ci są zdolni,

co poświęcili swoje zmysły Myśli,

których duch z ciała się więzów uwolni,

choć jeszcze odeń są śmiercią zawiśli [5].

Jeśli przez moich namiętności zgliszcze

zbrudzoną duszą przelśnię i oczyszczę;

jeśli człowieka w duchu moim zgniotę

i ducha zmienię w wszechwładną istotę:

królestwa swego mistyczne wrzeciądze

na oścież wówczas otworzy mi Psyche,

i wejdę w jasność, jak dziś w mroku błądzę,

i ze skał grzmiących wejdę w łąki ciche.

W owej tajemnej, głębokiej wyżynie

duch mój się w duchu wszechświata rozpłynie,

a razem w siebie jego bezmiar wchłonie,

jak jedną tworzą toń dwie zlane tonie.

W ów świat podniósłszy się raz i wstąpiwszy,

wzgardę czuć będę, kędy dziś się trwożę,

i mrąc dla siebie, sobie będę żywszy,

i gasząc płomień, będę patrzył w zorzę.

I mieć tam będę tryumf wyzwolenia

ducha z pęt żądzy, co go opierścienia;

tryumf najwyższy, kiedy mi poddanem

będzie, co wprzódy było moim panem;

gdy ludzkie szały, jak sokół w kapturze,

nie będą śmiały zrywać się do lotu

i wszystkie zmysłów i umysłów burze,

jak dym rozwiany, znikną bez powrotu.

NirwanaI bliski będę wyczuć i zrozumień,

jakim się biegiem toczy życia strumień;

w jakie niebiosa, z bagien i topielisk,

dźwiga się bytu olbrzymi obelisk?

I wiem, że wówczas będę mógł w wszechświecie

znaleźć harmonię pełną i porządek

i ze spokojem patrzeć, jak się plecie

nić na wrzecionie czas mierzących Prządek [6].

Bo ponad wszystkie i nowe i stare,

znajdę tam głębszą: rezygnacji wiarę;

wiarę poddania się najwyższej woli,

co się nad wszystkie inne aureoli,

skąd wszystkie inne biorą swój początek

i moc pozorną, naprawdę bezwładną;

gdzie wrócić muszą, podobne do łątek [7],

co z wody wyszły i w wodę upadną.

DuszaJeszcze czas nie jest, lecz mi Psyche biała

na oczach duszy wiecznie będzie stała,

i owa w dali, jak fatamorgana,

kraina ducha, przez nią pokazana,

już zapomnienia mgłą się nie powlecze,

i zapalone mam gwiazdy przewodnie:

zwyciężyć w duchu, co w nim jest człowiecze,

i patrzeć śmierci w twarz wprost i pogodnie.

Przypisy

[1]

Psyche (z gr.) — dusza, tchnienie. [przypis edytorski]

[2]

rozbłysła — to imiesłów przymiotnikowy bierny, nie czasownik. [przypis edytorski]

[3]

kędy — gdzie. [przypis edytorski]

[4]

pogrześć — dziś: pogrzebać. [przypis edytorski]

[5]

zawisły — zależny. [przypis edytorski]

[6]

Prządki — w mit. gr. Parki, boginie niezależne od bogów olimpijskich, przędące i przecinające nić ludzkiego żywota. [przypis edytorski]

[7]

łątka — jętka, krótko żyjący owad spotykany nad brzegami jezior. [przypis edytorski]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Na Wolnych Lekturach jest ponad 6,5 tys. ebooków. Wszystkie dostępne za darmo. Pomóż nam utrzymać i rozwijać ten zbiór! Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!

KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Warto wspierać czytanie w każdej formie, możliwie dostępne dla wszystkich. I takich książek, po które warto sięgnąć

Sylwia Chutnik

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Lubisz czytać? Pomóż nam sprawiać, by coraz więcej książek było dostępnych za darmo w polskim Internecie! Kliknij i dorzuć się!

Wolne Lektury to codzienna praca zespołu ludzi: koordynatorek, redaktorów, polonistów, programistek. Bez Twojego wsparcia nie damy rady rozwijać się dalej. Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.