- Cień: 1
- Marzenie: 1
- Miłość: 1
- Miłość niespełniona: 1
- Oko: 1
- Pamięć: 1 2 3 4
- Sen: 1
- Światło: 1 2 3
- Wizja: 1 2
- Wspomnienia: 1 2 3 4 5
- Życie jako wędrówka: 1
Zmodernizowano fleksję w N. i Msc. przymiotników i zaimków: tem ->tym, mem -> mym, własnem -> własnym.
Kazimierz Przerwa-TetmajerZ dawnej przeszłości
I
1
jak widmo senne,
a przed tym widmem cały świat upada
w głębie bezdenne.
5
Upada z całą swą walką, cierpieniem
w głębie bezdenne,
przed jednym bladym i znikomym cieniem,
jak widmo senne.
II
Z daleka patrzą na mnie twe oczy
10błękitne, duże,
a chociaż takie są jasne, jak słońce,
powiek nie mrużę.
Powiek nie mrużę i nieolśniony
tym blaskiem stoję,
15bo jak lód zimne, choć jak słońce jasne
są oczy twoje.
III
Coraz to większy czar mnie uderza
z lic twych obrazu,
patrzę weń często, często i długo
20z tęsknotą bez wyrazu.
I z serca mego w twoje bym serce
krew przelał, miła,
własnym mym życiem chciałbym to sprawić,
abyś mi ty ożyła…
IV
25
lecz głos twój dzwonił mi chwilę w przestworze,
podobny woni, ziół i kwiatów echu,
co w przestrzeń leci w powietrznym oddechu.
Może bez wiedzy twej, we śnie, w odległy
30kraj ku mnie myśli twe cicho pobiegły,
jak te jaskółki, co niekiedy wrócą
zobaczyć dawne gniazda, które rzucą.
V
jakby mi na twarz padało to słońce,
35co w ową wiosnę świeciło przed laty
dziwnie promienne — —
jakbym tak samo jak wówczas pachnące
w ogrodzie na wprost mych okien czuł kwiaty,
kwiaty wiosenne…
40Zda mi się czasem,
że mi ta wiosna czarowna powraca
i wszystkie moje umarłe marzenia
zmartwychpowstaną — —
i cały świat mi szkli się i rozzłaca,
45i patrzę w jakieś świetlne oddalenia,
w przestrzeń świetlaną…
VI
nie wolno tego, ani tobie wiedzieć,
lecz ja nie żądam nic, nawet pamięci…
50A wszak tym, którym na oczy się rzuci
noc: o jasności nikt marzyć nie broni,
i to marzenie najwięcej ich nęci,
chociaż im jasność nigdy już nie wróci
i chociaż bardzo cierpią, tęskniąc do niej.
VII
55
dokąd?… Czyż wiem?…
A zawsze, wszędzie twój cień idzie ze mną,
nocą i dniem.
Zawsze i wszędzie słucha serca mego
60najskrytszych drgnień,
ani opuszcza mię, choć lata biegą
[1],
twój blady cień.
VIII
jasność, mojemu życiu przeznaczona,
65przeszła wraz z tobą, wielka i wspaniała,
i nigdy więcej, nigdy nie zadnieje…
A nieraz jeszcze wyciągam ramiona
tęskne za tobą, jakbym miał nadzieję,
że przyjdziesz do mnie, i nie mogę do tej
70myśli przywyknąć, żeś dla mnie stracona,
że nie zostało mi nic, prócz tęsknoty…
Pamiętam ciebie… Dzień mi bez godziny
nie spłynął jeden, choć lat zbiegło wiele,
żebyś ty z wspomnień mych ciemnej głębiny
75nie wyłoniła się, cicha i blada,
jaką widziałem cię niegdyś w kościele
po raz ostatni… Naówczas owłada
mną taki smutek i tak wielka żałość,
jakbym cię wczoraj żegnał… Wobec cienia
80postaci twojej, wobec przywidzenia
czuję tę samą młodzieńczą nieśmiałość,
te same dziwne dreszcze i pragnienia,
jakiem czuł niegdyś — i nic już nie pomnę,
ni lat przebytych, ni późniejszych wrażeń,
85i myśli moje błądzą nieprzytomne
w krainie zmarłych, zmartwychwstałych marzeń…