Niech błogo żyje książę nasz, Tezeusz!

Dziękuję. Jakie przynosisz mi wieści?

Jak i Lizander.

Bodaj mój ojciec moim patrzał okiem!

Tyś winna raczej sądem jego patrzeć.

Idziemy, książę, z chętnym posłuszeństwem.

Biada, niższego niewolnicą zostać!

Źle zaszczepiona czasem w lat niezgodzie —

Zgroza, gdy starość łączy się z młodością!

Czasem sklejona wyborem rodziców…

Miłość, OkoPiekło, wybierać miłość cudzem okiem!

Dotrzymaj słowa. Patrz, oto Helena. Wchodzi Helena.

Piękna Heleno, gdzie śpieszysz? Szczęść Boże!

Ja się nań marszczę, on kocha bez miary.

Gdyby mój uśmiech marszczeń twych miał czary!

Miłość niespełnionaJa mu złorzeczę, on mi błogosławi.

Niech cud podobny miłość moja sprawi!

Im silniej gardzę, tym kocha mnie więcej.

Silniej mną gardzi, im kocham goręcej.

Szaleństwa jego nie we mnie przyczyna.

W twych wdziękach; czemuż nie moja to wina!

Czy zebrała się już cała nasza trupa[41]?

Byłoby najlepiej wołać kolejno człowieka po człowieku, jak stoją na papierze.

Oto imienna lista ludzi, których uznały całe Ateny za najzdolniejszych do przedstawienia naszej sztuki przed księciem i księżniczką w nocy dnia ich zaślubin.

TeatrNaprzód, dobry Pigwo, powiedz, jaki jest przedmiot[42] sztuki; a potem odczytaj nazwiska aktorów i przystąp do rzeczy.

A więc nasza sztuka nosi tytuł: Najsmutniejsza komedia i najokrutniejsza śmierć Pirama i Tyzby[43].

Doskonały to kunsztyk[44], możecie mi wierzyć, i bardzo krotofilny[45]. Teraz, dobry Piotrze Pigwo, wołaj twoich aktorów z papieru. Mości panowie, do rzędu!

A niech każdy odpowiada na zawołanie. Mikołaj Denko, tkacz.

Jestem. Powiedz, jaką mam rolę, a potem tnij swoje dalej!

Ty, Mikołaju Denko, stoisz tu zapisany na Pirama.

A cóż to za jeden ten Piram? Kochanek, czy tyran?

Kochanek, który się walecznie z miłości zabija.

AktorTo trzeba będzie trochę łez, żeby dobrze rzecz przedstawić. Jeśli to moją ma być sprawą, niech słuchacze dobrze pilnują swoich oczu, bo wywołam burze, będę aż strach desperował[46]. Idźmy więc dalej. Jednakże mój największy pociąg jest na tyrana; mógłbym przedziwnie odegrać Herklesa[47], albo jaką inną rolę, gdzie trzeba z kota drzeć pasy[48] i wszystko tłuc na kawałki.

To mi rzecz szczytna! Czytaj nam teraz resztę aktorów. To ton Herklesa, ton tyrana; kochanek płaczliwszym mówi tonem.

Franciszek Fujarka, naprawiacz miechów.

Jestem, Pietrze Pigwo.

Musisz się podjąć roli Tyzby.

A cóż to za jeden ten Tyzby? Czy jaki błędny rycerz?

Nie, jest to pani, którą Piram ma kochać[50].

Na uczciwość, nie daj mi roli kobiety; już broda sypać mi się zaczyna.

Mniejsza o to, będziesz grał twoją rolę w masce, a będzie ci wolno mówić, jak zechcesz, cieniuśko.

Jeśli będę mógł twarz zasłonić, to dajcie mi także rolę Tyzby, będę mówił strasznie cienko: Tysne, Tysne — Ach Piramie, mój kochaneczku drogi, twoja droga Tyzby, twoje serduszko!

Nie, nie, musisz być Piramem, a ty, Fujarko, Tyzbą.

Niechże i tak będzie. Co dalej?

Robin Głodzik, krawiec.

Jestem, Piotrze Pigwo.

Ty będziesz matką Tyzby. Tomasz Ryjek, mularz[51].

Jestem, Piotrze Pigwo.

Ty będziesz ojcem Pirama, a ja ojcem Tyzby. Ty, Cichy, stolarzu, będziesz grał rolę lwa. Otóż, jak myślę, wszystko rozdzielone.

ZwierzętaCzy masz rolę lwa na piśmie? Jeśli masz, to daj mi ją, bo tępo idą mi rzeczy do głowy.

Musisz ją grać ex tempore[52]; wszystko się tam kończy na ryczeniu.

To dajcie mi także rolę lwa; będę tak ryczał, że się rozradują ludzkie serca, będę tak ryczał, że sam książę zawoła: niech jeszcze ryknie, niech jeszcze ryknie!

StrachGdybyś ryczał zbyt strasznie, zlękłaby się księżniczka i jej damy, a nużby zaczęły wrzeszczeć, byłoby to więcej, jak trzeba, żeby nas wszystkich na szubienicę poprowadzić.

Dyndalibyśmy wszyscy, każdy syn swojej matki.

Prawda, przyjaciele, że gdyby damy potraciły głowy ze strachu, nie zostałoby im więcej rozumu, jak[53] trzeba, żeby nas poprowadzić na szubienicę, ale ja tak głos nastroję, że będę wam ryczał słodziusieńko jak ssący gołąbek[54], będę tak ryczał, że byś powiedział, że to słowik.

Nie możesz grać żadnej innej roli jak Pirama, bo Piram to pan gładkiego[55] oblicza, na jakiego radzi patrzeć[56] ludzie w dzień letniej pogody, pan najmilszy, prawdziwie szlacheckie dziecię, musisz więc koniecznie grać rolę Pirama.

Więc dobrze, podejmuję się tej roli. Z jaką brodą byłoby najwłaściwiej wystąpić?

Z jaką ci się podoba.

Albo wezmę brodę koloru słomianego, albo ciemno-pomarańczową, albo jasno-purpurową, albo brodę koloru francuskiej czaszki[57] — zupełnie żółtą.

Niejedna francuska czaszka wcale nie ma włosów, grałbyś więc rolę z wytartym czołem. Ale, mości panowie, oto wasze role. Błagam was teraz, i proszę, i wymagam, żebyście się ich nauczyli do jutrzejszej nocy. TeatrZejdziemy się w pałacowym gaju, o milę od miasta, przy świetle księżyca; tam zrobimy próbę. Gdybyśmy się zebrali w mieście, tropiłyby nas tłumy ciekawych i przed czasem zwąchano by nasze zamysły. Bez najmniejszej zwłoki zróbmy spis rzeczy potrzebnych do przedstawienia naszej komedii. Tylko proszę, nie zróbcie mi zawodu.

Przyjdziemy. Próba będzie się tam mogła odbyć rozwięźlej[58] i waleczniej. Nie żałujcie trudu, nauczcie się doskonale. Bądźcie zdrowi!

Miejsce zbioru[59]: dąb książęcy.

Dość na tym. Dotrzymajcie słowa, a baczność!

Co tam nowego, duchu? Gdzie tak śpieszysz?

A ja mą panią. Drżę już przestraszona.

Stój, stój, zuchwała! Czym nie jest twym panem?

Jak długo myślisz w tym pozostać borze?

Daj mi to chłopię, a zostanę z tobą.

Pamiętam.

W czterdzieści minut okołuję[97] ziemię wychodzi.

A mnie jest słabo, gdy ciebie nie widzę.

Oto jest, królu.

Wszystkie rozkazy twoje spełnię lotem[109].

Nie, nie, połową niech twą skroń owieje!

Stój, choćbyś własną miał zabić mnie dłonią!

Przestań daremną dręczyć mnie pogonią!

Chceszli[124] samotną zostawić mnie w lesie?

Krok jeden dalej zgubę ci przyniesie wychodzi.

Czy zebraliśmy się już wszyscy?

Wszyscy, wszyscy! TeatrCo za przedziwne miejsce dla naszej próby! Ta zielona darń[135] będzie naszą sceną, ten krzak tarniny naszą garderobą, a odegramy sztukę słowo w słowo jak przed księciem.

Piotrze Pigwo —

Co chce powiedzieć waligóra Denko?

SamobójstwoSą rzeczy w tej komedii Pirama i Tyzby[136], które podobać się nie mogą. Naprzód Piram musi dobyć oręża, żeby się własną zabić ręką; takiego widoku nie mogą znieść damy. Co na to odpowiesz?

Na Najświętszą Panienkę, straszna to sprawa!

Ja bym sądził, że byłoby najlepiej opuścić to samobójstwo na końcu.

Uchowaj Boże! Znalazłem lekarstwo na wszystko. Napisz mi prolog[137], a niech w tym prologu stoi wyraźnie, że nikomu nie zrobimy krzywdy naszymi szablami, i że Piram nie zabił się naprawdę. Dla większej pewności, powiedz im, że ja, Piram, nie jestem Piram, ale nazywam się Denko, a jestem tkaczem z profesji[138]; to im wszelki strach odejmie.

Dobry pomysł; postaramy się o taki prolog, a będzie napisany w ośmio- i sześciozgłoskowych wierszach.

Nie, dodaj dwie więcej, niech się składa z ośmiu i ośmiu.

StrachA czy się lwa nie zlękną czasem damy?

Przyznam się, że bardzo się tego lękam.

Strach, NiebezpieczeństwoMości panowie, rzecz ta wymaga namysłu. Wprowadzić, czego nie daj Boże, lwa między damy, to rzecz najstraszniejsza, bo nie ma drapieżniejszego ptaka żyjącego od lwa na całej ziemi; trzeba nam to zawsze mieć na pamięci.

A więc trzeba, żeby drugi prolog zapowiedział, że to nie lew.

A w dodatku należy ogłosić nazwisko aktora; trzeba, żeby mu widać było pół twarzy przez lwią paszczę, a on sam musi przez ten otwór w takim lub podobnym mówić niesensie: Panie, albo piękne panie, życzyłbym wam, albo prosiłbym was, albo błagałbym was, żebyście się nie lękały, żebyście nie drżały: moim życiem odpowiadam za wasze. Gdybyście myślały, że przychodzę tu jak lew, krucho byłoby ze mną; ale nie, nie jestem taką poczwarą[139], jestem człowiekiem, jak inni ludzie; a tu, zdaje się, że będzie pora, aby powiedział swoje nazwisko i oświadczył po prostu, że się nazywa Cichy, a jest stolarzem z profesji.

I to się da zrobić. KsiężycAle dwie jeszcze zachodzą trudności. Pierwsza, jak wprowadzić światło księżyca do izby, bo jak wiecie, Piram i Tyzbe spotykają się przy świetle księżyca.

Czy to noc miesięczna[140], w której mamy przedstawić naszą komedię?

Do kalendarza! do kalendarza! Zajrzyj do almanachu[141], szukaj światła księżyca, szukaj światła księżyca!

Chwała Bogu! Księżyc świeci tej nocy.

Możemy więc zostawić otworem jedną połowę okna izby, w której będziemy grali sztukę, a księżyc będzie nam świecił przez okno.

Tak jest, albo też jeden z nas wejdzie z wiązką ciernia i latarnią, a powie, że przychodzi defigurować[142] albo przedstawiać osobę światła księżyca. Ale jest jeszcze druga trudność, musimy mieć mur w wielkiej izbie, bo Piram i Tyzbe, jak powiada historia, przez szparę w murze rozmawiali.

Nigdy wam się nie uda wnieść muru do izby. Co ty na to, Denko?

Musi który z nas mur przedstawiać. Trzeba, żeby się poprószył gipsem, albo gliną, albo wapnem, na znak, że jest murem, a musi swoje palce tak trzymać; przez tę szparę Piram i Tyzbe będą do siebie szeptali.

Jeśli się to da zrobić, wszystko pójdzie dobrze. A teraz niech siądzie każdy syn swojej matki i recytuje swoją rolę. Piramie, zaczynaj; jak skończysz, wleź za krzak, i tak każdy z kolei wedle swojej roli.

Mów, Piramie, przybliż się, Tyzby.

Jak kwiatów bezsamicznych pachnące wyziewy —

Balsamicznych, balsamicznych!

Nie, takiego Pirama świat jeszcze nie widział!

Czy na mnie teraz kolej?

A na kogóż, jeśli nie na ciebie? Należy ci zrozumieć, że wyszedł zobaczyć wrzawę, którą słyszał i wróci za chwilę.

Na Ninusa[146] grobie, człowieku. Ale to nie teraz należało ci mówić, to twoja odpowiedź Piramowi. Recytujesz od razu całą twoją rolę, nie czekając na pytanie. Czas ci wrócić, Piramie, twoja kolej minęła, należało ci stanąć na „biegiem się nie nuży”.

Wierny jak rumak, który biegiem się nie nuży.

Gdybym był pięknym, Tyzbe, twoim byłbym tylko —

Potworne dziwy! To figiel diabelski, mości panowie, uciekajmy! Rety!

Czemu oni uciekają? To jakieś hultajstwo z ich strony, żeby mi strachu napędzić.

PotwórO Denko, co się z tobą stało? Co ja widzę na tobie?

Co widzisz? Widzisz swoją własną oślą głowę, czy nie prawda?

Bóg z tobą, Denko, Bóg z tobą! Jesteś przedzierzgnięty[147]wychodzi.

Przewąchałem ich hultajstwo. Chcą ze mnie zrobić osła, przestraszyć mnie, jeśli się im uda. Ale ja sobie będę tu spacerował i śpiewał, aby słyszeli, że się nie boję.

Jakiż mnie anioł z słodkich budzi marzeń?

…bo i któż by zważał na pieśń tak głupiego ptaka? kto by chciał ptakowi kłamstwo zadawać, choćby wrzeszczał z całego gardła „kuku”?

Bo dowcip[149] w tobie równy twej piękności.

Bynajmniej. Ale gdybym miał dosyć dowcipu, żeby się z tego lasu wydostać, miałbym go dosyć na moje potrzeby.

Co nam rozkażesz? Dokąd mamy lecieć?

Witaj, śmiertelniku!

Witaj!

Witaj!

Witaj!

Dziękuję wam z całego serca, mości panowie. Powiedz mi, proszę, twoje dostojne nazwisko.

Pajęczynka.

Postaram się o twoją bliższą znajomość, dobry panie Pajęczynko, a jeśli się kiedy w palec skaleczę, nie będę z tobą robił ceremonii[151]. A twoje nazwisko, uczciwy szlachcicu?

Groszkowy Kwiatek.

Poleć mnie, proszę, pani Łuszczynce, twojej matce, i panu Strączkowi, twojemu ojcu. Dobry panie Groszkowy Kwiatku, i z tobą także pragnę wejść w bliższe stosunki. Twoje nazwisko, mości panie, jeśli łaska?

Musztardka.

Mości panie Musztardko, dobrze mi jest znana twoja cierpliwość. Iluż to paniczów z twojego domu pożarła ta paskudna olbrzymka sztuka mięsa! Możesz mi wierzyć, że twoja rodzina niemało mi już łez wycisnęła. Pragnę bliższej z tobą znajomości, mości panie Musztardko.

Cicho! Nasz młodzian zbliża się w te strony.

To jest kobieta; lecz młodzian zmieniony.

Przód[160] psom na strawę dałbym jego kości.

Więc powiedz, błagam, gdzie się teraz kryje?

Jakiej nagrody mógłbym za to czekać?

Gdym jej przysięgał, nie miałem rozsądku.

Dziś, gdy ją zdradzasz, nie więcej w nim wątku[168].

Ale Demetriusz ją, nie ciebie, kocha.

MiłośćNie może zostać, kogo miłość goni.

To żart, Lizandrze, twym słowom nie wierzę.

Słów twoich myśli[177] nie pojmuję wcale.

Cudownie!

Głuchy na prośbę, usłucha przymusu.

Lizandrze, powiedz, co to wszystko znaczy?

Precz stąd, murzynko!

Niższą? Znów niższą?

Jestem.

Podrap mnie w głowę, Groszkowy Kwiatku! A gdzie monsieur[206]Pajęczynka?

Jestem.

Monsieur Pajęczynko, dobry monsieur, weź w rękę twój oręż i zabij mi czerwonogiego bąka na wierzchołku ostu i, dobry monsieur, przynieś mi miodowy jego pęcherzyk. Tylko bądź ostrożny w tej wyprawie, a nade wszystko, dobry monsieur, daj baczność[207], żeby nie pękł pęcherzyk, bo byłoby mi bardzo przykro, gdybym cię zobaczył osmarowanego miodem. Gdzie monsieur Musztardka?

Jestem.

SługaDaj rączkę, monsieur Musztardko. Tylko proszę, bez ceremonii, dobry monsieur.

Co pan rozkaże?

Nic, dobry monsieur, tylko, żebyś pomógł drapać mnie kawalerowi Pajęczynce. Muszę zajrzeć do balwierza[208], bo zdaje mi się, że jestem okrutnie włochaty na twarzy, a tak jestem delikatnym osłem, że byle mnie włosek załechtał, muszę się drapać.

Czy chciałbyś słuchać muzyki, kochanku?

Mam ja niezgorsze ucho do muzyki. Niech mi zagrają w bębenek i fujarkę.

Powiedz, mój słodki, co byś chciał na obiad?

A jużci miarkę obroku[209]. Chętnie bym przegryzł dobrego, suchego owsa. Zdaje mi się także, że wielki mam apetyt na wiązkę siana. Nie ma jak dobre, pachnące siano!

Wolałbym raczej garść lub dwie garście suchego grochu. Ale nakaż, proszę, twoim ludziom, żeby mi nie przeszkadzali, bo czuję wielką do snu ekspozycję[210].

To twój kochanek.

Zmysł ich, muzyko, snem owioń głębokim!

Zbudzony, własnym twym patrz głupim okiem!

Tak jest, dziś, królu.

Przebacz mi, królu! Klękają wszyscy przed Tezeuszem.

Był tu z mym ojcem.

I do świątyni woła nas za sobą.

Jak przyjdzie na mnie kolej, zawołajcie mnie, a odpowiem. Pierwsze moje słowa są: Przepiękny Piramie! — Hola, ho! Piotrze Pigwo! Fujarko, naprawiaczu miechów! Ryjaku, kotlarzu! Głodziku! Jak Bóg żywy, uciekli, a zostawili mnie śpiącego. SenPrzedziwne miałem widzenie. Miałem sen, a żaden ludzki dowcip[229] nie wypowie, co to za sen był. Człowiek, co by chciał sen ten wytłumaczyć, po prostu byłby osłem. Zdawało mi się, że byłem — nikt nie potrafi zgadnąć, czym byłem. Zdawało mi się, że byłem i zdawało mi się, że miałem. Ale kto by się podjął powiedzieć, co mi się zdało, że miałem, ten po prostu byłby pstrokatym błaznem. Oko ludzkie nie słyszało, ucho ludzkie nie widziało, ręka ludzka niezdolna posmakować, język pojąć, a serce wypowiedzieć, co mi się śniło. Namówię Piotra Pigwę, żeby o tym śnie napisał balladę, tytuł jej będzie: Sen Denka, bo jest bezdenna, a zaśpiewam ją przy końcu sztuki, w przytomności [230]księcia. Być nawet może, że dla dodania jej krasy[231], zanucę ją nad umarłą Tyzbe wychodzi.

Czyście posłali do domu Denka? Czy wrócił?

Ani słychu o nim. Bez wątpienia leży gdzieś zaczarowany.

Jeśli nie wróci, krucho z naszą sztuką; bez niego kroku nie ruszy, czy nie prawda?

Bez niego wszystko przepadło, bo nie ma w Atenach drugiego człowieka, co by mógł przedstawić Pirama.

Nie, nie ma. On ma po prostu najbystrzejszy dowcip ze wszystkich czeladników ateńskich.

A do tego najpokaźniejszą postawę; a co do słodyczy głosu, to drugi słowik.

Należało ci powiedzieć: to drugi lew, bo Ptaksłowik, odpuść Boże, to rzecz do niczego.

Mości panowie, książę wraca ze świątyni, gdzie w dodatku odbył się ślub dwóch lub trzech pań i panów. Gdyby nam się udało przedstawić naszą sztukę, wyszlibyśmy wszyscy na ludzi.

ChciwośćO, słodki waligóro[232]Denko! gdzie jesteś? Tak więc, straciłeś pół-złotka na dzień, przez całe życie. Nie uszedłby pół-złotka na dzień, bo dałbym się powiesić, gdyby mu książę nie dał pół-złotka na dzień za odegranie Pirama. Zarobiłby je uczciwie; pół- złotka na dzień za Pirama, albo nic.

Gdzie moje chłopaki? gdzie moje serduszka?

Denko! O dniu waleczny! O szczęśliwa godzino!

Mości panowie, mógłbym wam cuda opowiadać, ale nie pytajcie, co to za cuda, bo jeśli wam powiem słówko, nie jestem Ateńczykiem. Opowiem wam jednak wszystko słowo w słowo, jak się stało.

Opowiedz, słodki Denko.

O mnie ani słowa. TeatrWszystko co wam powiem, jest, że książę już po obiedzie. Zbierzcie wszystkie wasze rupiecie; dobre tasiemki do bród, nowe wstążki do trzewików. Zbierzcie się co prędzej w pałacu; niech każdy odczyta swoją rolę, bo mówiąc krótko a węzłowato, sztuka nasza jest preferowaną. Na każdy przypadek[233] niech Tyzbe weźmie świeżą bieliznę, a ten, co gra lwa rolę, niech nie obcina paznokci, bo muszą wisieć, jak lwie pazury. A prócz tego, najdrożsi aktorowie, nie jedzcie ani cebuli ani czosnku, bo z ust waszych mają wychodzić słodkie oddechy, i nie wątpię, że kto bądź je usłyszy, przyzna, że słodka to komedia. Dość słów na teraz, idźmy!

Powieść[234] kochanków dziwna mi się zdaje.

Jacy tę sztukę grają aktorowie?

Będziem jej słuchać.

Nic podobnego nie zobaczysz, droga.

Wszak nam powiedział, że to nad ich siły.

Łaskawy panie, prolog już gotowy.

Niech wejdzie.

Ten zuch nie zważa na punkta[248].

Jechał na swoim prologu, jak dziki źróbek[249]; nie wie, co to jest stanąć. Dobra nauka, miłościwy panie: nie dość jest mówić, trzeba jeszcze mówić, jak należy.

TeatrMowa jego podobna jest do powikłanego łańcucha; nie brak żadnego ogniwa, ale wszystko w nieporządku. Lecz co dalej?

Dziwno by mi było, gdyby lew przemówił.

Nic w tym dziwnego przecie, mój królu. ZwierzętaDlaczegóżby lew nie mógł mówić, gdy mówi tylu osłów.

Któż by lepszej wymagał mowy od kłaków i wapna[252]?

To najdowcipniejsza ściana, o jakiej zdażyło mi się słyszeć.

Piram zbliża się do muru, słuchajmy!

Zdaje mi się, że mur, jeżeli ma serce, powinien przekleństwem na przekleństwo odpowiedzieć.

Nie, nie, najjaśniejszy panie, nie powinien. Po słowach „co mnie tak zawiodły!” jest kolej na Tyzbe. Ma wejść teraz, a ja mam na nią czatować[253] przez szparę. Zobaczycie, że wszystko się stanie, słowo w słowo, jak wam powiedziałem. Czy widzicie? Nadchodzi.

Drogi! Bo myślę, że to ty, Piramie?

Nigdy Szefel[256] wierniejszy nie był Prokrusowej.

Jak Prokrus Szefelowi, tak ja Piramowi.

Pocałuj mnie, kochana, przez muru szczelinę.

Ach, nie twoje usteczka, lecz całuję glinę!

Czyli[257] chcesz przy Nygusa[258] grobie na mnie czekać?

Lecę na śmierć lub życie, chwili nie chcę zwlekać.

Teraz mur między dwoma sąsiadami rozwalony.

Nie ma na to lekarstwa, panie, gdy mury podsłuchują bez ostrzeżenia.

Nie słyszałam jeszcze głupszej ramoty[259].

Najlepsze w tym rodzaju utwory są tylko cieniem, a najgorsze nie są gorsze, jeśli im wyobraźnia przyjdzie na pomoc.

A wtedy naszej, a nie ich wyobraźni jest to dziełem.

Jeżeli nie gorzej o nich myślimy, jak oni sami o sobie, mogą uchodzić za niepospolitych ludzi. Ale zbliżają się dwie szlachetne bestie: człowiek i lew.

Co za poczciwa i sumienna bestia!

Jeszcze nie widziałem lepszej bestii.

Ten lew to istny lis z odwagi.

Prawda, a gęś z roztropności.

Nie, panie, bo jego odwaga nie może porwać jego roztropności, a lis porywa gęsi.

Jego roztropność, jestem pewny, nie może porwać jego odwagi, bo gęś nie porywa lisa. Ale zostawmy to jego roztropności, a słuchajmy teraz księżyca.

Ta latarnia jest rogów księżyca obrazem.

Powinien by rogi nosić na głowie.

Już nie jest na młodziku[260], rogi też jego są niewidzialne w pełni.

To błąd największy z całej sztuki; należało go wsadzić w latarnię, bo jakże inaczej byłby chłopem na księżycu?

Nie śmie tam wejść dla[261] świecy; widząc knot jej długi, bał się, żeby mu nie utarto rogów razem z knotem.

Ten księżyc nudzić mnie zaczyna; pragnęłabym, żeby się już zmienił.

GłupotaWnosząc ze słabego światełka jego roztropności, zdaje się, że jest już na schyłku. Przez grzeczność jednak i wyrozumiałość musimy dać mu czas potrzebny.

Prowadź rzecz dalej[262], księżycu!

Księżyc, TeatrWszystko, co miałem wam powiedzieć, było oświadczyć, że ta latarnia jest księżycem; ja chłopem na księżycu; ten pęk ciernia moim pękiem ciernia, a ten pies moim psem.

Aleć to wszystko powinno być w latarni, bo wszystko to jest na księżycu. Ale cicho! zbliża się Tyzbe.

To stary grób Nygusa, a gdzie me kochanie?

Och!

Lwie, sławnie ryknąłeś.

Dobrze uciekłaś, Tyzbe.

Księżyc, TeatrPięknie świeciłeś, księżycu! Na uczciwość, ten księżyc świeci z rzadką gracją.

Lwie, dobrze szarpałeś.

Wtem nadszedł Piramus.

A lew zniknął.

Ta namiętność i śmierć drogiej kochanki zdolne prawie[265] zasmucić człowieka.

Niech zginę, jeśli mi nie żal tego poczciwca.

Ale dlaczego odeszło światło księżyca, nim wróciła Tyzbe i znalazła kochanka?

Znajdzie go przy świetle gwiazd. Nadchodzi, jej rozpacz kończy sztukę.

Sądzę, że nie będzie rozwlekła po stracie takiego Pirama; mam nadzieję, że krótko się sprawi[267].

Piórko przeważy szalę, kto lepszy, Piramus, czy Tyzbe.

Już go zobaczyła słodkim swoim okiem.

I tak po nim płacze, videlicet[268].

Zostało światło księżyca i Lew, żeby pogrzebać umarłych.

I mur do pomocy.

Nie, możecie mi wierzyć; mur już rozwalony, który rozdzielił ich ojców. Czy chcecie teraz widzieć epilog, albo przysłuchać się bergamaskiemu tańcowi[270], wykonanemu przez dwóch tancerzy naszego cechu?

Tylko proszę, żadnego epilogu; sztuka wasza nie potrzebuje obrony. Nie broń nikogo; bo gdzie wszyscy aktorowie pomarli, nie potrzeba ganić jednego. SztukaGdyby ten, co to napisał, grał rolę Pirama i powiesił się na podwiązce Tyzby, byłaby to prześliczna tragedia, choć jest nią i teraz, na uczciwość, a odegraną znakomicie. Pokaż nam teraz wasz bergamaski taniec, a daj pokój epilogowi. Taniec klaunów.