Grrówno!

Och! Ładnie, mości Ubu, straszliwe z ciebie chamidło.

Iżbym cię nie zakatrupił, mościa Ubu.

Nie mnie, Ubu, ale kogo innego trzeba by zakatrupić.

Na moją zieloną świeczkę, nie rozumiem.

Jak to, Ubu, ty jesteś zadowolony ze swego?

Król, Żołnierz, PogardaNa moją zieloną świeczkę, grrówno, mościa pani, juścić, że jestem zadowolony. Jeszcze by nie: rotmistrz dragonów, oficer przyboczny króla Wacława, kawaler polskiego orderu Czerwonego Orła i były król Aragonii, czegóż chcesz więcej?

Jak to! Ty, były król Aragonii, zadowalasz się tym, że komenderujesz na rewii setką łobuzów uzbrojonych w koziki, podczas gdy mógłbyś ustroić swoją łepetę w koronę polską po koronie Aragonii?

Ha! Moja żono, zgoła nie kapuję, o czym ty bajesz.

Takiś głupek!!

Na moją zieloną świeczkę, król Wacław żywie[2]; a gdyby nawet umarł, alboż nie ma kupy dzieci?

Cóż ci broni wyrżnąć całą rodzinę i zająć jej miejsce?

Ha! Mościa Ubu, ubliżasz mi i zaraz pójdziesz do paki.

Ech, ty nieboże, jeśli ja pójdę do paki, któż ci będzie portki cerował na zadku?

Ejże! I co jeszcze? Czy nie mam zadka takiego jak drudzy?

Na twoim miejscu lubiłabym ten zadek posadzić na tronie. Mógłbyś napychać do woli kabzę[3], jadać co dzień kiszkę z kapustą i tryndać się karetą po mieście.

Król, StrójGdybym był królem, kazałbym sobie zrobić wielki hełm, tak jak miałem w Aragonii. Te hycle Hiszpany ukradły mi go bezwstydnie.

Mógłbyś też postarać się o parasol i o wielką kacabaję[4], któraby ci spadała na pięty.

Pokusa, Żołnierz, ŻonaHa! Poddaję się pokusie. Cholera grówniana, grówno cholerzane, jeśli go kiedy zdybię w ciemnym lesie, ciężka jego godzina.

Dobrze tak, Ubu; teraz mówisz jak mężczyzna.

Och, nie! Ja, rotmistrz dragonów, miałbym zamordować króla polskiego! Raczej umrzeć!

Och! Grrówno!

BiedaWięc wolisz zostać sakramenckim dziadem, gołym jak ta mysz kościelna?

Kroć kroci, na moją zieloną świeczkę, wolę zostać gołym jak chuda i zacna mysz niż bogatym jak zły i tłusty kot.

A hełm? A parasol? A wielka kacabaja?

I co jeszcze, stara?

Bllum, grrówno, ciężko go ruszyć, ale bllum, grrówno, zdaje mi się, żem go trochę ochwierutała[5]. Dzięki Bogu i sobie, może za tydzień będę królową polską.

Ej, coś nasi goście bardzo się spóźniają.

Tak, na moją zieloną świeczkę. Konam z głodu. Gospodarz, Gospodyni, Gość, Żona, Mąż, UrodaBardzo dziś jesteś brzydka, moja żono. Czy to dlatego, że mamy gości?

Grrówno!

Ha! Głodny jestem, nadkąszę tego ptaka. To kurczę, mniemam. Niezłe.

Co czynisz, nieszczęsny? Co będą jedli nasi goście?

Starczy i dla nich. Już nie ruszę nic. Idź, żono, zajrzeć przez okno, czy goście się schodzą.

Nie widzę nikogo.

Aha, idzie rotmistrz Bardior i jego stronnicy. Cóż ty tam jesz, Ubu?

Nic, trochę cielęcia.

Och! Cielę! Cielę! Cielę! On zjadł cielę! Na pomoc!

Na moją zieloną świeczkę, oczy ci wydrę.

Dzień dobry, panowie, oczekiwaliśmy was z niecierpliwością. Siadajcie.

Dzień dobry pani. Ale gdzie jest ojciec Ubu?

Jestem! Jestem! Do kata, na moją zieloną świeczkę, jestem przecie dość gruby.

Dzień dobry, ojcze Ubu. Siadajcie, moi ludkowie.

Uf, jeszcze trochę, a byłbym wygniótł krzesło.

Ej, mamo Ubu, co nam dacie dobrego dzisiaj?

Oto karta.

Oho! To mnie interesuje.

UcztaZupa polska, boczek z rastrona[6], cielę, kurczę, pasztet z psa, kupry indycze, szarlotka à la russe…

No, już chyba dosyć, sądzę. Czy jest jeszcze co?

Bomba, sałata, owoce, deser, sztukamięs, bulwy, kalafiory na grównie.

Ech, cóż ty mnie masz za cesarza Wschodu, żeby robić takie zbytki?

Nie słuchajcie go panowie, to ramol.

Ha! Wyostrzę swoje zęby na twoich łydkach.

Jedz raczej, Ubu. Zupa polska.

Cholera, jakie to złe!

To nie jest dobre, w istocie.

Turki jedne, czegóż wam potrzeba?

Och, mam myśl. Zaraz wrócę.

Panowie, spróbujemy cielęcia.

Bardzo dobre, skończyłem.

Teraz do kuprów.

Wyborne, przednie! Niech żyje mama Ubu!

A zaraz będziecie krzyczeć: niech żyje papa Ubu!

Nieszczęsny, co ty robisz?

Skosztujcie.

Żono, przysuń mi kotlety z rastrona, iżbym nimi poczęstował.

Oto są.

Za zdrowie wszystkich gości! Rotmistrzu Bardiorze, mam z tobą do pomówienia.

Ech! Ależ myśmy nie jedli.

Jaktoście nie jedli[7]? Za drzwi wszyscy. Zostań, Bardior.

Jeszczeście tu? Na moją zieloną świeczkę, ja was zakatrupię żebrami rastrona.

Och! Au! Na pomoc! Brońmy się! Nieszczęście! Zginąłem!

Grówno, grrówno, grówno! Za drzwi! Załatwiłem ich.

Ratuj się, kto może! Niegodziwy Ubu! Zdrajca, makrot[8] dziadowski!

No, nareszcie poszli. Oddycham, ale bardzo źle podjadłem. Chodź, Bardior.

No i co, rotmistrzu, jakże obiadek?

Wyborny, wyborny, z wyjątkiem grówna.

Ech, grówienko nie było złe.

Rzecz gustu.

Rotmistrzu Bardiorze, jestem skłonny zrobić cię księciem Litwy.

Jak to, a ja pana miałem za golca[9], panie Ubu.

Za kilka dni, jeżeli zechcesz, będę panował w Polsce.

Zabije pan Wacława?

Nie jest głupi, hultaj: zgadł.

Jeśli chodzi o zabicie Wacława, lecę na to. Jestem jego śmiertelnym wrogiem i ręczę za swoich ludzi.

Och! Och! Bardzo cię kocham, Bardior.

Ech! Ty śmierdzisz, ojcze Ubu. Ty się nigdy nie myjesz?

Rzadko.

Nigdy!

Nastąpię ci na nogę.

Grówniszcze!

Idź już, Bardiorze, załatwiłem się z tobą. Ale, na moją zieloną świeczkę, przysięgam na starą Ubicę, że cię zrobię księciem Litwy.

Ale…

Cicho siedź, słodkie dziecię.

Czego pan sobie życzy? Wynocha stąd, nużysz mnie.

Panie, jest pan wezwany przed króla.

Och, grówno, kiecko niebieska, na moją zieloną świeczkę, odkryto mnie, zetną mnie! Och! Och!

Co za flak! A czas nagli.

Och! Mam myśl: powiem, że to Ubica i Bardior.

Och, ty stary łaj… Jeżeli to zrobisz…

Haha! Już lecę.

Och, Ubu, och, Ubu, ja tobie dam musztardy!

Grówno, samaś musztarda.

Och! Wiecie, to nie ja, to Ubica i Bardior.

Co tobie, ojcze Ubu?

Za wiele wypił.

Tak, jestem pijany, za wiele piłem francuskiego winka.

Ubu, chcę nagrodzić twoje liczne zasługi jako rotmistrza dragonów; mianuję cię dziś hrabią Sandomierza.

Och, Wacławie, panie mój, nie wiem, jak panu dziękować.

Nie dziękuj mi, Ubu, staw się jutro rano na wielkiej rewii.

Stawię się, ale przyjm, królu, jeśli łaska, tę fujarkę.

Co ty chcesz, żebym ja w moim wieku robił z fujarką? Dam ją Byczysławowi.

Ależ on całkiem głupi, ten stary Ubu!

A teraz daję nogę.

Och, au! Na pomoc! Na moją zieloną świeczkę, przerwałem sobie kiszki i pękłem sobie ontrobę.

Ojcze Ubu, czy zrobiłeś sobie co złego?

Oczywiście, i zdechnę z pewnością. Co się stanie ze starą Ubu?

Zajmiemy się jej losem.

Macie dużo poczciwości na zbyciu.

Tak, ale, królu Wacławie, i tak będziesz zakatrupiony.

Och, moi przyjaciele, jest wielki czas, aby ustalić plan sprzysiężenia. Niech każdy powie swoje zdanie. Ja powiem najpierw swoje, jeżeli pozwolicie.

Mów, ojcze Ubu.

Zatem, moi przyjaciele, ja jestem zdania, żeby po prostu struć króla, sypiąc mu arszeniku do śniadania. Kiedy zechce ćpać, padnie trupem i w ten sposób ja zostanę królem.

Pfe, brudas!

No co! To wam się nie podoba? No więc niech Bardior poda swoją myśl.

Ja jestem zdania, żeby go zdzielić wielkim cięciem rapiera[10], które go przetnie od głowy aż do pasa.

Tak! To jest szlachetnie i dzielnie.

A jak was kopnie? Przypominam sobie teraz, że on wkłada na rewie podkute buty, które bardzo bolą. Gdybym był wiedział, poleciałbym was zdenuncjować, żeby się wydobyć z tego świństwa. Myślę, że by mi dał za to parę groszy.

Och! Zdrajca, podlec, chciwosz plugawy.

Hańba staremu Ubu!

Ej, panowie, zachowajcie się spokojnie, jeżeli nie chcecie zwiedzić moich portek. Godzę się wreszcie narazić dla was. Tak więc, Bardior, ty się podejmiesz przeciąć króla.

Czy nie lepiej by było, żebyśmy się wszyscy rzucili na niego, rycząc i hałasząc? W ten sposób mielibyśmy widoki, że porwiemy za sobą armię.

Zatem tak. Ja postaram mu się nastąpić na nogę; on wierzgnie, wówczas ja mu powiem: grówno, i na to hasło rzucicie się na niego.

Tak, i z chwilą gdy wyzionie ducha, ty weźmiesz jego berło i koronę.

A ja puszczę się z mymi ludźmi w pogoń za królewską rodziną.

Tak, i polecam ci szczególnie młodego Byczysława.

Panowie, zapomnieliście nieodzownej ceremonii; trzeba przysiąc, iż będziemy dzielnie walczyli.

Ale jak? Nie mamy księdza.

Ubica go zastąpi.

Więc dobrze.

Zatem przysięgacie porządnie zabić króla?

Przysięgamy. Niech żyje król Ubu!

Byczysławie, byłeś dziś rano bardzo niegrzeczny dla pana Ubu, kawalera moich orderów i hrabiego Sandomierza. Dlatego zabraniam ci pojawić się na rewii.

Ależ Wacławie, przyda ci się tam cała twoja rodzina, aby cię bronić w potrzebie.

Pani, nie cofam nigdy tego, co powiedziałem. Męczysz mnie swymi banialukami.

Poddaję się, królu mój ojcze.

Zatem, sire[11], wciąż jesteś zdecydowany iść na tę rewię?

Czemu nie, pani?

Ależ jeszcze raz powtarzam: czy nie widziałam go we śnie, jak cię ugodził swoją maczugą i wrzucił do Wisły, a orzeł, taki jaki jest w herbie Polski, włożył mu koronę na głowę?

Komu?

Twemu Ubu.

Co za szaleństwo! Hrabia Ubu jest bardzo godny szlachcic, który by się dał rozszarpać końmi w moich służbach.

Co za omyłka!

Cicho bądź, młody paskudziarzu. A ty, pani… aby ci dowieść, jak dalece nie lękam się mojego Ubu, pójdę na tę rewię jak stoję, bez broni i szabli.

Straszliwa nieostrożność! Nie ujrzę cię już żywym.

Chodź, Bolesławie, chodź, Władysławie.

Niech Bóg i wielki święty Mikołaj mają cię w swej opiece!

Byczysławie, chodź do kaplicy pomodlić się ze mną za swego ojca i braci.

Szlachetny Ubu, zbliż się do mnie ze swoją świtą, aby sprawować przegląd wojsk.

Baczność, moi ludkowie.

Idziemy, Najjaśniejszy Panie, idziemy.

A oto regiment konnej gwardii Gdańska. Piękni, na honor.

Uważa król? Mnie się wydają okropni. Spójrz, Najjaśniejszy, na tego.

Od jak dawna nie myłeś się, bydlę plugawe?

Ależ ten żołnierz jest bardzo schludny. Co tobie jest, Ubu?

Ot, co!

Nędzniku!

Grówno! Do mnie, moi ludzie!

Hurra! Naprzód!

Och! Na pomoc! Panno Święta, zginąłem!

Co to takiego? Do broni!

Ha! Mam koronę. Załatwcie się z resztą.

Hejże na zdrajców!

Wreszcie zaczynam być niespokojna.

Nie masz, matko, żadnego powodu do obaw.

Ha! co ja widzę? Moi bracia ścigani przez pana Ubu i jego ludzi!

O, mój Boże! Panno Najświętsza, doganiają ich, doganiają!

Cała armia pędzi za panem Ubu. Króla już nie ma. Okropność! Na pomoc!

Bolesław padł, ugodzony kulą.

Ha! Hej!

Broń się! Hurra! Władziu!

Och! Otoczyli go.

Skończone. Bardior przeciął go na pół jak kiełbaskę.

Och! Biada! Ci opętańcy wdzierają się do pałacu, idą po schodach.

Mój Boże, ocal nas.

Och, ten pan Ubu! Łajdak, nędznik, gdybym go dostał…

Ech! Byczysław, co ty mi chcesz zrobić?

Pomagaj Bóg! Będę bronił matki do ostatniego tchnienia! Pierwszy, kto się zbliży, jest trupem.

Och, Bardior, ja się boję! Pozwólcie mi odejść.

Poddaj się, Byczysławie!

Masz, świntuchu, weź za swoje.

Trzymaj się, Byczysławie, trzymaj się.

Byczysławie, obiecujemy ci życie.

Łajdaki, opoje, płatne świntuchy!

Och, ja sobie z nim i tak dam radę!

Matko, ratuj się tajnymi schodkami.

A ty, moje dziecko, a ty?

Ja za tobą.

Starajcie się pojmać królowę[13]. Oho, uciekła. A z tobą, nędzniku…

Ha! Pomagaj Bóg! Oto moja zemsta!

Matko, śpieszę za tobą!

Tutaj będziemy bezpieczni.

I ja tak sądzę. Byczysławie, ratuj mnie!

Ha! Co tobie, matko?

Jestem bardzo chora, wierzaj mi, Byczysławie. Mam już ledwie dwie godziny przed sobą.

Jak to! Czyżbyś zmarzła?

Jakże chcesz, abym się oparła tylu ciosom? Król zabity, nasz dom zniszczony, a ty, przedstawiciel najszlachetniejszego rodu, jaki kiedykolwiek nosił szablę, zmuszony uchodzić w góry jak przemytnik!

I przez kogo, wielki Boże, przez kogo? Pospolity Ubu, awanturnik wyrosły nie wiadomo skąd, hołota plugawa, łazik nikczemny! I kiedy pomyślę, że ojciec dał mu order i zrobił go hrabią i że nazajutrz ten plugawiec nie wstydził się podnieść ręki na niego.

O, Byczysławie! Kiedy sobie wspomnę, jak byliśmy szczęśliwi przed przybyciem tego Ubu! Ale teraz, niestety, wszystko się odmieniło!

Cóż chcesz? Miejmy nadzieję, czekajmy i nie zrzekajmy się nigdy swoich praw.

Życzę ci tego, drogie dziecko; ale co do mnie, nie ujrzę tego szczęśliwego dnia.

Ha! Co tobie? Ona blednie, pada! Na pomoc! Ale ja jestem sam w pustyni! O, mój Boże! Serce jej już nie bije. Umarła. Czy podobna[15]? Jeszcze jedna ofiara tego Ubu!

Młodość, ZemstaO mój Boże, jak smutno jest ujrzeć się samotnym w czternastym roku z ciężarem straszliwej zemsty na barkach!

Ha! Co widzę! Cała moja rodzina, moje przodki[16]… Jakimż cudem?

Wiedz, Byczysławie, że byłem za życia rycerzem Mateuszem z Konigsberg[17], pierwszym królem i założycielem dynastii. Powierzam ci troskę o naszą zemstę.

I niechaj ten miecz, który ci daję, nie zazna spokoju, aż ugodzi na śmierć uzurpatora.

Nie! Ja nie chcę. Chcecie mnie zrujnować dla tych obżorów?

Ależ ojcze Ubu, czy nie widzisz, że lud czeka pamiątki szczęśliwego wstąpienia na tron?

Jeśli nie każesz rozdać mięsiwa i złota, obalą cię w ciągu dwóch godzin.

Mięso, dobrze! Złoto, nie! Zabijcie trzy stare konie, to wystarczy dla tych paskudziarzy.

Sameś paskudziarz! Skąd ja przyszłam do takiego bydlaka?

Jeszcze raz mówię, że chcę zbić forsę, nie popuszczę ani grosika.

Kiedy się ma w rękach wszystkie skarby Polski!

Tak, wiem, że jest w kaplicy olbrzymi skarb, rozdamy go.

Nędzniku, jeśli się poważysz!…

Ależ ojcze Ubu, jeśli nie rozdasz pieniędzy, lud nie zechce płacić podatków.

Naprawdę?

Ależ tak!

Och, w takim razie godzę się na wszystko. Zgromadźcie trzy miliony, upieczcie sto pięćdziesiąt wołów i baranów, tym bardziej, że i mnie się okroi.

Oto król! Niech żyje król! Hurra!

Macie, to dla was. Nie miałem zbytniej ochoty dawać wam pieniędzy, ale rozumiecie, Ubica tak zdecydowała. Za to przyrzeknijcie mi, że będziecie porządnie płacili podatki.

Tak, tak!

Widzisz, mości Ubu, jak się biją o złoto. Co za bitwa!

Prawda, że to okropne. O, jednemu roztrzaskali głowę.

Piękny widok! Przynieście dalsze skrzynie złota.

Gdyby tak urządzić wyścigi…

Tak, to jest myśl.

Moi przyjaciele, widzicie oto tę skrzynię; zawiera trzy tysiące dukatów w złocie, w pełnowartościowej monecie polskiej. Niech ci, którzy chcą się ścigać, ustawią się na skraju dziedzińca. Ruszycie, skoro ja machnę chustką; który przybiegnie pierwszy, dostanie skrzynię. Ci, co nie wygrają, dostaną na pocieszenie tę drugą skrzynię, podzieli się ją między nich.

Tak! Niech żyje ojciec Ubu! Co za dobry król! Nie było tak za czasów Wacława.

Posłuchaj ich!

Raz, dwa, trzy! Jesteście?

Tak! Tak!

Jazda!

Dobiegają, dobiegają!

Ha! Pierwszy traci tempo.

Nie, odzyskuje je teraz.

Och! Traci! Traci! Przepadł! Inny doleciał!

Niech żyje Michał Fiodorowicz! Niech żyje Michał Fiodorowicz!

Królu, nie wiem, jak mam dziękować Waszej Królewskiej Mości…

Och, drogi przyjacielu, to nic. Zabierz swoją skrzynię, Michale; a wy podzielcie tę drugą, bierzcie po sztuce złota, aż się wyczerpie.

Niech żyje Michał Fiodorowicz! Niech żyje ojciec Ubu!

A wy, moi przyjaciele, chodźcie na obiad! Otwieram wam dziś bramy pałacu, chciejcie zaszczycić mój stół!

Chodźmy! Chodźmy! Niech żyje ojciec Ubu! Najszlachetniejszy z monarchów!

KrólSkąpiecNa moją zieloną świeczkę, jestem oto królem w tym kraju, już nabawiłem się niestrawności i mają mi przynieść mój wielki hełm.

Z czego on jest, Ubu? Bo można być królem, ale trzeba być oszczędnym.

Samiczko moja, jest z baraniej skóry, z zapinką i sznurkiem ze skóry psa.

To jest piękne, ale jeszcze piękniej jest być królami.

Tak, miałaś rację, Ubico.

Winni jesteśmy wielką wdzięczność księciu Litwy.

Komu takiemu?

No, rotmistrzowi Bardiorowi.

Proszę cię, Ubico, nie mów mi o tym bawole. Teraz, kiedy go już nie potrzebuję, może się obejść smakiem; nie zobaczy swego księstwa.

Źle robisz, Ubu, on się obróci przeciw tobie.

Och, smutna dola tego patałacha, tyle o niego dbam, co o Byczysława.

Ha! ha! Czy ty myślisz, żeś już skończył z Byczysławem?

Na ten mój kozik! Cóż chcesz żeby mi zrobił czternastoletni smarkacz?

Ubu, Ubu, uważaj na to, co gadasz. Wierzaj mi, staraj się ująć Byczysława dobrodziejstwy[18].

Jeszcze pieniędzy dawać? O, nie, nici z tego. Rozpaskudziliście mi dwadzieścia dwa miliony.

Rób, Ubu, wedle swojej głowy, będziesz się w nią drapał.

Ty będziesz się drapała razem ze mną.

Słuchaj, jeszcze raz ci powiadam: jestem pewna, że młody Byczysław da ci szkołę, bo ma za sobą słuszne prawo.

Psia twoja mać, niesłuszne prawo ma być gorsze niż słuszne? Ha! Ty mnie znieważasz, Ubico, posiekam cię na kotlet.

Przysuńcie kasę szlachecką i grabki szlacheckie, i nożyk szlachecki, i księgę szlachecką. Następnie każcie się zbliżyć szlachcie.

Zaklinam cię, miarkuj się, Ubu.

Mam zaszczyt oznajmić wam, że, dla wzbogacenia królestwa, postanowiłem zgładzić wszystką szlachtę i zabrać jej dobra.

Zgroza! Do nas, ludu i żołnierze!

Przyprowadźcie mi pierwszego szlachcica i podajcie mi pogrzebacz szlachecki. Tych, którzy będą skazani na śmierć, wpuszczę do jamy, wpadną do podziemi Szczypaj-Wieprza i Izby Grosiwnej, gdzie będą wymóżdżeni.

Ktoś jest, ciemięgo?

Hrabia witebski.

Jakie masz dochody?

Trzy miliony ryxdalów.

Skazany!

Co za nikczemne okrucieństwo!

Drugi szlachcic, ktoś zacz?

Odpowiesz, ciemięgo?

Wielki książę poznański.

Wybornie! Wybornie! Nie pytam o więcej. Do jamy. Trzeci szlachcic, ktoś zacz? Masz szpetną mordę.

Książę Kurlandii[19] oraz miast Rygi, Rewlu i Mitawy.

Bardzo dobrze, bardzo dobrze! Nie masz nic więcej?

Nic.

Więc do jamy. Czwarty szlachcic, ktoś zacz?

Książę Podola.

Jakie dochody?

Jestem zrujnowany.

Za to brzydkie słowo leź do jamy. Piąty szlachcic, ktoś zacz?

Margrabia Torunia, palatyn połocki.

To niewiele. Nie masz nic więcej?

To mi wystarczało.

No tak, lepiej mało niż nic. Do jamy. Co ty się krzywisz, mościa Ubu?

Jesteś za okrutny, Ubu.

Ba! Bogacę się. Każę sporządzić moją listę moich dóbr. Woźny, odczytaj moją listę moich dóbr.

Hrabstwo Sandomierza.

Zacznij od księstw, głupia pało!

Księstwo Podolskie, Wielkie Księstwo Poznańskie, Księstwo Kurlandzkie, Hrabstwo Sandomierskie, Hrabstwo Witebskie, Palatynat Połocki, Margrabstwo Toruńskie.

Dalej?

To wszystko.

Jak to, wszystko? Och, w takim razie dobrze, jazda tu ze szlachtą. Muszę się dalej bogacić; każę wytracić całą szlachtę i w ten sposób będę miał wszystkie wakujące[20] dobra. Dalej, pakujcie szlachtę do jamy.

Spieszcie się, prędzej, teraz będę stanowił prawa.

Co to będzie?

Najpierw zreformuję sprawiedliwość, po czym weźmiemy się do finansów.

Sprzeciwiamy się wszelkim zmianom.

Grówno! Po pierwsze, sędziowie nie będą płatni.

A z czego będziemy żyli? Jesteśmy biedni.

Będziecie mieli grzywny, na które będziecie skazywali, i dobra skazanych na śmierć.

Zgroza!

Ohyda!

Skandal!

Niegodziwość!

Nie będziemy sądzili w tych warunkach.

Do jamy sędziów!

Aj, co ty wyprawiasz, Ubu! Kto będzie wymierzał teraz sprawiedliwość?

Kto? Ja. Zobaczysz, jak to dobrze pójdzie.

Tak, to będzie ładnie!

Ej, cicho siedź, klępo. Teraz, panowie, weźmy się do finansów.

Nie ma tu nic do odmieniania.

Jak to, ja chcę wszystko odmienić! Po pierwsze, chcę zachować dla siebie połowę podatków.

Tylko tyle!

Panowie, ustanowimy podatek dziesięć od sta[21] od własności, drugi od handlu i przemysłu, trzeci od małżeństw, a czwarty od zgonów, po piętnaście franków każdy.

Ależ to idiotyczne, ojcze Ubu.

To niedorzeczne.

To się nie trzyma kupy.

Kpicie sobie ze mnie! Do jamy finansiści!

Ależ, zlituj się, Ubu, co z ciebie za król, zakatrupisz wszystkich!

Ech, grówno!

Nie ma sprawiedliwości, nie ma finansów!

Nie bój się nic, moje słodkie dziecię, ja pójdę sam od wsi do wsi, zbierać podatki.

Dowiedzcie się wielkiej nowiny. Król nie żyje, książęta również, a młody Byczysław schronił się ze swoją matką w góry. Co więcej, ojciec Ubu zagarnął tron.

Ja wiem ciekawsze rzeczy. Wracam z Krakowa, gdzie widziałem, jak wynosili ciała więcej niż trzystu szlachty i pięciuset sędziów, których zabito. Zdaje się, że zdwoją podatki i że Ubu będzie je sam ściągał.

Wielki Boże! Co się z nami stanie? Stary Ubu jest paskudny brudas, a jego rodzina jest, powiadają, okropna.

Słuchajcie no: zdaje się, że to ktoś puka do drzwi.

Kroćkrocikropidiasków! Otwórzcie, na moje grówno, na świętego Kotra i świętego Nikołę. Otwierajcie ukatadukata, przychodzę ściągać podatki!

Który z was tu najstarszy?

Jak się zowiesz?

Stanisław Leszczyński.

A więc, kroćkrocikropidiasków, słuchaj mnie dobrze, albo też ci panowie utną ci oszy. Będziesz ty mnie słuchał wreszcie?

Ale Wasza Ekscelencja jeszcze nic nie powiedziała.

Jak to, gadam od godziny! Czy myślisz, żem tu przyszedł, aby kazać[22] na puszczy[23]?

Daleka ode mnie jest podobna myśl.

Przychodzę tedy powiedzieć ci, nakazać i oznajmić, że masz ujawnić i co rychlej przedłożyć swoje finanse, inaczej będziesz zakatrupiony. Dalej, panowie świntuchy fynansowe, przywóźcie tutaj wózek fynansowy.

Najjaśniejszy, my jesteśmy zapisani w regestrze jeno na sto pięćdziesiąt dwa ryxdale, któreśmy już zapłacili, będzie niedługo sześć tygodni na święty Maciej.

To bardzo możliwe, ale ja zmieniłem rząd i ogłosiłem w Dzienniku Ustaw, że się będzie płaciło dwa razy wszystkie podatki, a trzy razy te, które rząd naznaczy później. Przy tym systemie zrobię prędko majątek, wówczas pozabijam wszystkich i wyjadę.

Ojcze Ubu, błagamy, ulituj się nas, jesteśmy biedni obywatele.

Gwiżdżę na to. Płaćcie.

Nie możemy, jużeśmy zapłacili.

Płaćcie! Albo was wpakuję do swojej kieszeni, obostrzonej kaźnią oraz odłączeniem szyi i głowy od ciała! Kroćkrocikropidiasków, jestem chyba królem!

A więc to tak? Do broni! Niech żyje Byczysław, z łaski Bożej król Polski i Litwy!

Naprzód panowie z fynansów, pełńcie swoją powinność

Ha! Obywatelu, ot co jest. Chciałeś, żebym ci zapłacił to, com ci był winien, i zbuntowałeś się, bo ja nie chciałem! Spiskowałeś i otoś jest w pace. Dokatadukata, czyściutko to załatwiono; figielek jest taki zgrabny, że sam nie poskąpisz mu swego uznania.

Uważaj, mości Ubu. Od pięciu dni, przez które jesteś królem, popełniłeś więcej mordów, niżby ich trzeba, aby posłać do piekła wszystkich świętych z raju. Krew królewska i szlachecka krzyczy pomsty, i krzyk jej będzie wysłuchany.

Hoho, mój miły przyjacielu, języczek masz nie od parady. Nie wątpię, że gdybyś zdołał się wymknąć, mogłyby z tego wyniknąć komplikacje; ale nie sądzę, aby kazamaty toruńskie wypuściły kiedy którego z zacnych chłoptasiów, skoro go im powierzono. Dlatego dobranoc! I radzę ci dobrze spać na obu oszach, mimo że szczory tańcują tutaj wcale[25] grzeczną sarabandę[26].

To ty, bezecny awanturniku, któryś pono[27] przyczynił się do śmierci naszego kuzyna Wacława?

Najjaśniejszy Panie, daruj mi; byłem namówiony wbrew swojej woli przez ojca Ubu.

Och! Szpetny kłamco. Słowem, czego żądasz?

Ojciec Ubu uwięził mnie pod pozorem spisku, udało mi się uciec, pędziłem pięć dni i pięć nocy konno przez stepy, aby błagać waszego łaskawego miłosierdzia.

Co mi przynosisz jako zakład swego poddaństwa?

Moją szpadę awanturnika i szczegółowy plan miasta Torunia.

Biorę szpadę, ale, na świętego Jerzego[28], spal ten plan, nie chcę zawdzięczać zwycięstwa zdradzie.

Jeden z synów Wacława, młody Byczysław, żywie[29] jeszcze; uczynię wszystko, aby mu wrócić tron.

Jaki stopień miałeś w armii polskiej?

Dowodziłem piątym pułkiem dragonów wileńskich i ochotniczą kompanią w służbie ojca Ubu.

To dobrze; mianuję cię podporucznikiem w dziesiątym pułku kozaków i biada ci, jeżeli zdradzisz. Jeśli się będziesz dobrze bił, spotka cię nagroda.

Na odwadze mi nie zbywa, Najjaśniejszy Panie.

To dobrze, zniknij z moich oczu.

Panowie, posiedzenie jest otwarte, starajcie się dobrze słuchać i zachowywać się spokojnie. Po pierwsze, przejdziemy rozdział fynansów; dalej będziemy mówili o małym systemiku, którym wymyślił na to, aby sprowadzać pogodę i odwracać deszcz.

Bardzo pięknie, mości Ubu.

Cóż za cymbał!

Hej tam, pani grównalska de domo[30], gęba na kłódkę, nie ścierpię twoich błazeństw. Pieniądz, PrzemocPowiem wam tedy, panowie, że fynanse idą nieźle. Poważna liczba psów w wełnianych pończochach wypada co rano na ulice; te hycle robią cuda! Wszędzie widzi się płonące domy i ludzi uginających się pod ciężarem naszych fynansów.

Małżeństwo, Państwo, Władza, KorzyśćA nowe podatki, mości Ubu, czy idą dobrze?

Wcale nie. Podatek od małżeństw dał dopiero jedenaście groszy, a i to ojciec Ubu ściga ludzi wszędzie, aby ich zmusić do żeniaczki.

Dokatadukata, na rogi u mojej nogi, pani fynansjerko, ja mam oszy do mówienia, a pani gębę do słuchania.

To jest odwrotnie! Przez ciebie się mylę, tyś jest przyczyną mojego ugłupienia! Ale na rogi u mojej nogi niebogi…

Ech, cóż tam znowu takiego, czego on chce? Ruszaj, brudasie, albo cię wpuszczę do pludrów[31] obostrzonych odłączeniem szyi i skręceniem odnóży.

Oho! Poleciał, ale porzucił list.

Czytaj. Zdaje mi się, że ja tracę zmysły albo że już nie umiem czytać. Spiesz się, klępo, to musi być od Bardiora.

Właśnie, właśnie. Powiada, że car przyjął go bardzo dobrze, że najedzie twoje stany, aby przywrócić Byczysława, a że ty będziesz zabity.

Hu! Hu! Boję się! Boję się! Huhu! Już nie żyję! O, ja biedne niebożę! Co począć, wszechmogący? Ten zły człowiek zabije mnie. Święty Antoni i wy, wszyscy święci, wspierajcie mnie, dam wam fynansów i zapalę świece dla was. Boże, co począć?

Jest tylko jedna droga, Ubu.

Jaka, kochanie?

Wojna!!

Pomagaj Bóg! Oto szlachetna droga!

Tak, i znów mnie wygrzmocą.

Śpieszmy, śpieszmy gotować armię.

I gromadzić wiwendę[32].

I narządzać artylerię i fortece.

I brać pieniądze na wojsko.

Och, nie; co to, to nie. Zabiję cię, ty rajco. Nie dam pieniędzy. A to ładna historia. Wojna, PieniądzPrzedtem płacono mi, żebym szedł na wojnę, a teraz trzeba mi iść na wojnę na własny koszt. Nie, na moją zieloną świeczkę, róbmy wojnę, skoro was giez ukąsił, ale nie dawajmy ani grosika.

Niech żyje wojna!

Niech żyje Polska! Niech żyje król Ubu!

Ha, stara Ubu, daj mi moją zbroję i mój kijek. Będę niedługo taki obładowany, że nie będę mógł iść, gdyby mnie ścigano.

Pfe! Tchórz!

BrońHaha! znowu ta grówniana szabla wylatuje, a pogrzebacz fynansowy nie trzyma się!!! Nie dojdę z tym do końca, a Rosjanie walą naprzód i zabiją mnie.

Królu Ubu, wypadły ci nożyce do obcinania oszu.

Ti! ti! ti! Ubiję cię, lalo, grównianym pogrzebaczem i nożykiem twarzecznym.

Jaki on piękny w swoim kasku i w zbroi, rzekłbyś upancerzona dynia.

Ha! Teraz siądę na koń. Przyprowadźcie, panowie, fynansowego konia.

Ubu, twój koń cię nie udźwignie; nic nie jadł od pięciu dni i jest wpół żywy.

To by mi się podobało! Liczą mi dwanaście groszy dziennie za tę szkapę i nie może mnie unieść! Kpisz sobie, wiedźmo rogata, czy też okradasz mnie?

KońZatem niech mi przywiodą inne bydlę, ale nie pójdę pieszo, do kroćset kobył.

Wsiądę na to. Och! Raczej siedząco, bo ja zlecę.

Och! Zatrzymajcie to bydlę, wielki Boże, ja zlecę i stanę się trupem!!!

On jest doprawdy głupi. A, podniósł się. Ale spadł był na ziemię.

Ha! Klaczy rogata, ledwie żyję! Wszystko jedno, jadę na wojnę i zabiję wszystkich. Biada temu, kto nie będzie szedł prosto. Wsadzę go do kieszeni ze skręceniem nosa i zębów i wyrwaniem języka.

Szczęśliwej drogi, mossje[33] Ubu.

Zapomniałem ci powiedzieć, że ci powierzam regencję[34]. Ale mam przy sobie księgę fynansów; biada ci, jeśli mnie okradniesz. Daję ci za pomocnika palotyna Żyrona. Bywaj, stara Ubu.

Bywaj, stary Ubu. Zabij dobrze cara.

Rozumie się. Skręcenie nosa i zębów, wydarcie języka i zagłębienie małego drewnianego szpica w oszach.

Teraz, kiedy ten patałach odjechał, starajmy się zakrzątnąć koło naszych interesików, zabić Byczysława i zagarnąć skarb.

Gdzie może być skarb? Żadna płyta nie dźwięczy głucho. A przeciem dobrze policzyła trzynaście kamieni od grobu Władysława Wielkiego, idąc wzdłuż muru, i nie ma nic. Musiano mnie oszukać. A, jest! Ten kamień dźwięczy głucho. Do dzieła, piękna Ubu. Śmiało, wyważmy ten kamień. Trzyma się. Weźmy ten pogrzebacz fynansowy, jeszcze raz spełni swoje zadanie. O, jest! Jest złoto pośród królewskich kości. Do worka, ładować wszystko! Ha! Co to za zgiełk? Czyżby w tych starych sklepieniach[35] byli jeszcze żywi? Nie, to nic, śpieszmy. Bierzmy wszystko. Tym pieniążkom będzie bardziej do twarzy w świetle dziennym niż w grobach dawnych władców. Wsadźmy z powrotem kamień. Moja obecność w tym miejscu przyprawia mnie o dziwny lęk. Zabiorę resztę złota innym razem; wrócę jutro.

Nigdy, Ubico, nigdy!

Naprzód, przyjaciele! Niech żyje Wacław i Polska! Ten stary hultaj Ubu odjechał; została już tylko wiedźma Ubica ze swoim palotynem. Podejmuję się iść na waszym czele i przywrócić ród moich ojców.

Niech żyje Byczysław!

I zniesiemy wszystkie podatki ustanowione przez ohydnego Ubu.

Hurra! Naprzód! Pędźmy do pałacu i wytępmy to nasienie.

Ha! Właśnie ta flądra Ubu wychodzi ze swoją strażą na ganek.

Czego panowie chcecie? Ha! To Byczysław!

Wszystkie szyby wytłukły.

Święty Jerzy, zamordowały mnie.

Świanty Walanty, umieram.

Ciskajcie kamienie, przyjaciele.

Hum! Więc to tak!

Sam wychodź! Broń się, nikczemny pistolcu!

Zginąłem!

Zwycięstwo, przyjaciele! Huzia na Ubicę!

Ha! To szlachta przybywa. Pędźmy, dopędźmy tę wiedźmę!

Zanim udusimy starego bandytę!

Rogi niebieskie, nogo boża, główko cielęca! Zginiemy tutaj, bo umieramy z pragnienia i zmęczone jesteśmy. Panie żołnierzu, bądź tak uprzejmy ponieść nasz kask fynansowy, a pan, panie lansjerze, zajmij się grównianymi nożycami i drągiem fyzykalnym, aby przynieść ulgę naszej osobie, bo, powtarzam, jesteśmy zmęczeni.

Hum! Panieee! Zadziwiające jest, że Rosjan nie widno.

Ubolewania godne jest, że stan naszych fynansów nie pozwala mieć wehikułu na naszą miarę; z obawy bowiem, aby nie ochwacić[36] naszego bieguna[37], uczyniliśmy całą drogę pieszo, wlokąc naszego konia za uzdę. Ale kiedy będziemy z powrotem w Polszcze, wyimaginujemy, przy pomocy naszej wiedzy fyzykalnej i przy pomocy naszych doradców, powóz wietrzny, zdolny przenieść całą armię.

Oto Mikołaj Reński pędzi tutaj.

Co temu chłopcu?

Wszystko stracone. Panie, Polacy zbuntowali się, Żyron zabity, a pani Ubu pierzchła w góry.

Ptaku nocny, bydlę złowieszcze, puhaczu w portkach! Gdzieś ty złowił te banialuki? A to awantura! I kto to uczynił? Byczysław, założę się. Skąd przybywasz?

Z Warszawy, szlachetny panie.

Chłopcze grówniany, gdybym ci wierzył, kazałbym zawracać całej armii. Ale, chłopcze panie, masz na ramionach więcej pierza niż mózgu i przyśniły ci się głupstwa. Pędź do awangardy[38], mój malcze, Rosjanie są niedaleko i niedługo będziemy musieli użyć naszej broni, tak grównianej, jak fynansowej i fyzykalnej.

Ojcze Ubu, czy nie widzisz na równinie Rosjan?

To prawda, Rosjanie. Ładnie teraz wyglądam. Gdybym jeszcze miał sposób wynieść się stąd; ale gdzie tam, jesteśmy na wyżynie i stanowimy cel dla wszystkich pocisków.

Rosjanie! Nieprzyjaciel!

Dalej, panowie, uczyńmy przygotowania do bitwy. Zostaniemy na pagórku i nie popełnimy tego głupstwa, żeby zejść na dół. Ja będę się trzymał pośrodku jak żywa cytadela, a wy będziecie ciążyli dokoła mnie. Zalecam wam wepchnąć do fuzji tyle kul, ile tylko się zmieści, bo osiem kul może zabić ośmiu Rosjan i tyluż spadnie nam tym samym z karku. Piechotę ustawimy u stóp pagórka, aby przywitała Rosjan i zabiła ich trochę; jazdę z tyłu, żeby wpadła na nich w zamęcie, a artylerię koło tu obecnego wiatraka, aby waliła w kupę. Co do nas, będziemy się trzymali w wiatraku i będziemy strzelali z pistoletu fynansowego przez okno; w poprzek drzwi umieścimy drąg fyzykalny, a jeśli ktoś spróbuje wejść, huź go grównianym pogrzebaczem.

Rozkazy twoje, mości Ubu, będą wykonane.

Ha! Dobra nasza, zwyciężymy. Która godzina?

Jedenasta rano.

Dalej, pójdziemy na obiad, bo Rosjanie nie zaatakują nas przed południem. Powiedz pan żołnierzom, panie generale, żeby załatwili swoje potrzeby i zaintonowali hymn fynansów.

Niech żyje ojciec Ubu, nasz wielki fynansista! Ting, ting, ting; ting, ting, ting; ting, ting, tating!

O, dzielni ludzie, ubóstwiam ich!

Och! Boję się, Panie Boże, zginąłem! Nie, nie, to nic; nic mi nie jest.

Mości Ubu, Rosjanie atakują.

No więc co? Cóż ty chcesz, żebym ja na to poradził? To nie ja im kazałem. Jednakże, panowie od fynansów, przygotujmy się do walki.

Druga kula!

Och! Już nie wytrzymam. Tutaj dżdży[39] żelazem i ołowiem; moglibyśmy uszkodzić naszą szacowną osobę. Zejdźmy.

Za Boga i cara!

Ha! Zginąłem.

Naprzód! Ha! Ty, panie, niech cię dopadnę, boś mnie uszkodził, słyszysz, opoju, swoją fuzją, która nie chce strzelać.

Ej, widzicie go!

Ach! Och! Jestem zraniony, jestem przedziurawiony, jestem przekłuty, jestem przysposobiony na śmierć, jestem pogrzebiony. Och! Ale czekaj. Ha! Mam go!

Masz! Teraz spróbuj to zrobić jeszcze raz.

Naprzód, nacierajmy krzepko, przebądźmy rów. Zwycięstwo jest nasze.

Myślisz? Dotąd czuję na czole więcej guzów niż wawrzynów.

Hurra! Miejsca dla Cara!

Och! Boże! Zmykaj, kto żyw, to Car.

Och! Boże! Przebył rów.

Pif! paf! Ten drab porucznik zakatrupił czterech.

Jeszczeście nie skończyli, draby! Masz, Janie Sobieski, masz swoją porcję!

Dawajcie innych!

Naprzód, druhy! Schwyćcie mi tego chmyza[40]! Róbcie kompot z Moskali! Zwycięstwo jest nasze. Niech żyje Czerwony Orzeł!

Naprzód! Hurra! Nogo boża! Łapcie wielkiego draba.

Na Świętego Jerzego, padłem.

A, to ty, Bardiorze! A, przyjacielu! Bardzo jesteśmy radzi, po równi z całą kompanią, żeśmy cię odnaleźli. Przypiekę cię trochę na wolnym ogniu. Panowie od fynansów, rozpalcie ogień. Och! Ach! Och! Umarłem. Dostałem co najmniej kulą armatnią. Och, mój Boże! Przebacz mi moje grzechy. Tak, to była kula armatnia.

To był pistolet nabity prochem.

Ha! Ty sobie drwisz ze mnie! Jeszcze! Do kieszeni!

Mości Ubu, posuwamy się na całej linii.

Widzę to. Nie mogę już, jestem pocętkowany kopniakami, chciałbym usiąść na ziemi. Och! Moja manierka!

Idź wziąć manierkę Cara, mości Ubu.

Haha! Idę zaraz. Dalej! Szablo grówniana, pełń swoją powinność, a ty, pogrzebaczu fynansowy, nie zostawaj w tyle! Niech fyzykalny drąg uniesie się szlachetną emulacją[41] i podzieli z małym kijkiem chwałę mordowania, drążenia i penetrowania cesarza Moskwy. Naprzód, nasz panie koniu fynansowy!

Stawać w pozycji, Majestacie.

Masz ty! Au! Oj! Och, panie, przepraszam, niech mnie pan zostawi w spokoju. Och! To było nieumyślnie.

Panno Święta, ten opętaniec goni za mną. Co ja mu zrobiłem, wielki Boże! Och! Dobra! Jest jeszcze rów do przebycia. Och! Czuję go za sobą, a rów przed sobą! Odwagi, zamknijmy oczy!

Ha! Wpadłem.

Hurra! Car wdepł.

Ha! Zaledwie ważę się obrócić! Siedzi w rowie. Ha! Dobrze mu tak, walcie na niego. Dalej, Polacy, nie żałujcie ręki, on ma dobre plecy, ten nędznik! Ja nie śmiem na niego spojrzeć. A mimo to nasza przepowiednia całkowicie się sprawdziła; drąg fyzykalny dokazał cudów i nie ma wątpliwości, że Odwaga, Tchórzostwo, Strachbyłbym go skutecznie zabił, gdyby niewytłumaczony lęk nie był zwalczył i zniweczył w nas skutków naszej odwagi. Ale musieliśmy nagle skręcić kominka i zawdzięczamy nasze ocalenie jedynie naszej zręczności w jeździe konnej, jak również tęgości pęcin naszego konia fynansowego, którego chyżość równa jest tylko jego wytrzymałości, a którego lekkość zażywa odpowiedniej sławy, jak również głębokości rowu, który znalazł się bardzo w porę przed nogami wroga nas tu obecnego wielkiego mistrza fynansów. Wszystko to jest bardzo piękne, ale nikt mnie nie słucha. Dalej! Dobryś, zaczyna się na nowo!

Tym razem to popłoch!

TchórzostwoHa, to okazja do wyprostowania nóg. Dalej, panowie Polacy, naprzód, albo raczej w tył!

Zmykaj kto może!

Dalej! W drogę. Cóż za banda, cóż za zmykanie, co za tłum, jak się wydobyć z tego gulaszu?

Ech, ty tam, uważaj albo też doświadczysz wrzącej odwagi wielkiego mistrza fynansów. Och, odszedł, zmykajmy, a żywo[42], podczas gdy Lascy nas nie widzi.

Ha, psi czas, mróz aż kamienie trzaskają i osoba mistrza fynansów czuje się wielce uszkodzona.

Hum! Mościwy Ubu, czy ochłonąłeś już ze swego strachu i ze swojej ucieczki?

Tak! Już się nie boję, ale jeszcze zmykam.

Co za wieprz!

Ech, mości Kotys, a pańskie ocho, jak się miewa?

Tak dobrze, Miłościwy Panie, jak się może miewać, miewając się bardzo źle. W następstwie czego ołów ciągnie je do ziemi i nie mogłem wydobyć kuli.

Dobrze ci tak. Ty także wciąż chciałeś grzmocić innych. Ja rozwinąłem największą dzielność i nie narażając się, zakatrupiłem czterech nieprzyjaciół własną ręką, nie licząc wszystkich tych, którzy byli już martwi i których dorżliśmy[43].

Czy wiesz, Piło, co się stało z młodym Reńskim?

Kula w głowę.

Podobnie jak maki i mleczaje w kwiecie wieku ścięte są niemiłosierną kosą niemiłosiernego kosiarza, który ścina niemiłosiernie ich miłosierne główki, tak młody Reński podzielił los maku. Dzielnie się bił, nie ma co, ale za dużo było tych Moskali.

Hum! Panieeee!

Nieeee!

Co się stało? Uzbrójmy się w nasze lumelki.

Nie! Tego nadto! Idę o zakład, że jeszcze Moskale! Mam tego dość! Zresztą to bardzo proste; jeśli mnie złapią, wpuszczę ich sobie do kieszeni.

Hum, panie od fynansów!

Och, patrzcie na tego pieseczka. Milusi jest, na honor.

Uważajcie, panie! Och, cóż za olbrzymi niedźwiedź! Moje naboje!

Niedźwiedź! Au! Okrutne zwierzę. Och, biedny ja człowiek, jużem zjedzony. Niech Bóg ma mnie w swojej opiece! Idzie na mnie. Nie, chwycił Kotysa. Och, oddycham.

Do mnie, Piła! Na pomoc, panie Ubu.

Właśnie! Radź sobie, przyjacielu, na tę chwilę odmawiamy ojczenasz. Każdy niech będzie zjedzony po kolei.

Mam go, trzymam go.

Dzielnie, przyjacielu, zaczyna mnie puszczać.

Santificetur nomen tuum[44].

Plugawy tchórz!

Och! Gryzie mnie! O Boże, ocal nas, już nie żyję.

Fiat voluntas tua[45]!

Och, udało mi się go zranić!

Hurra, krew go upływa!

Trzymaj go dobrze, niech wyjmę granat ręczny.

Panem nostrum quotidianum da nobis hodie[46].

Masz go wreszcie? Ja już nie mogę.

Sicut et nos dimittimus debitoribus nostris[47].

Ha, mam!

Zwycięstwo!

Sed libera nos a malo[48]. Amen. No i co, dobrze umarł? Czy mogę zejść ze skały?

Ile się wam podoba.

Broń, ModlitwaMożecie sobie pochlebiać, że jeżeli jeszcze jesteście przy życiu i jeżeli depcecie jeszcze śniegi Litwy — winni to jesteście wspaniałomyślnej cnocie mistrza fynansów, który się męczył, mozolił i psuł sobie gardło odmawiając ojczenaszki za wasze ocalenie i który zażywał z takim męstwem duchowego miecza modlitwy, z jaką zręcznością wy zażyliście świeckiego granatu tu obecnego palotyna Kotysa. Posunęliśmy nawet jeszcze dalej nasze poświęcenie, bo nie zawahaliśmy się wejść na najwyższą skałę, iżby nasze modlitwy miały bliżej do nieba.

Wstrętna baryła!

A cóż to za wielkie bydlę! Dzięki mnie macie wieczerzę. Co za brzuch, panowie! Grecy czuliby się w nim swobodniej niż w koniu drewnianym i niewiele brakowało, drodzy przyjaciele, abyśmy nie byli sprawdzili własnymi oczami jego wnętrznej pojemności.

Umieram z głodu. Co jeść?

Niedźwiedzia.

Och, wy biedni ludzie, będziecie go jedli na surowo? Nie mamy nic dla rozpalenia ognia.

Nie mamy fuzji ze skałkami[49]?

Prawda! A przy tym zdaje mi się, że tu niedaleko jest mały lasek, gdzie muszą być suche gałęzie. Idź przynieść, mości Kotysie.

A teraz, mości Ubu, poćwiartuj pan niedźwiedzia.

Och, nie. Może jeszcze nie umarł. Natomiast ty, któryś jest już na wpół zjedzony i pokąsany na wszystkie strony, będziesz zupełnie w swojej roli. Ja zapalę ogień, czekając aż on przyniesie drew.

Och! Uważaj! Ruszył się.

Ależ, mości Ubu, już jest zimny.

To szkoda, lepiej smakowałby na ciepło. To przyprawi mistrza fynansów o niestrawność.

Oburzające!

Pomóż nam trochę, mości Ubu, ja nie mogę sam robić wszystkiego.

Nie, ja nie chcę nic robić. Ja jestem zmęczony, wierzaj mi.

Co za śnieg, przyjaciele, myślałby człowiek, że jest w Kastylii[50] albo na biegunie północnym. Noc zaczyna zapadać. Za godzinę będzie czarno. Spieszmy się, żeby jeszcze coś widzieć.

Tak, słyszysz Piła, śpiesz się. Śpieszcie się obaj. Nadziejcie bydlę na rożen i upieczcie bydlę, jestem głodny.

Ha! To już za wiele tego dobrego. Albo pracuj z nami, albo nie dostaniesz nic, słyszysz obżoro.

Och, to mi jest wszystko jedno, mogę go zjeść na surowo, wówczas wy wpadniecie. Przy tym mnie się chce spać.

Cóż chcesz, Piła! Jedzmy sami. Nie dostanie nic i kwita. Albo też można mu będzie dać kości.

Dobra! Ha, ogieniek płonie.

Och! To dobra rzecz; teraz jest ciepło. Ale wszędzie widzę Rosjan. Cóż za ucieczka, wielki Boże! Och!

Chciałbym wiedzieć, czy to, co powiadał Reński, jest prawda, czy ta klępa Ubu jest w istocie zdetronizowana. Nie byłoby w tym nic niemożliwego.

Skończmy wieczerzać.

Nie, mamy do mówienia o ważniejszych rzeczach. Myślę, że byłoby dobrze wywiedzieć się o prawdziwości tych pogłosek.

To prawda; mamyli[51] opuścić starego Ubu lub mamyli zostać z nim.

Noc przynosi dobrą radę. Śpijmy, zobaczymy jutro, co trzeba uczynić.

Nie, lepiej skorzystać z nocy, żeby się stąd zabrać.

No to chodźmy.

SenHa! Panie dragonie rosyjski, uważaj pan, nie strzelaj pan tutaj, tu są ludzie. Och, idzie Bardior, jaki on zły, rzekłbyś niedźwiedź. A Byczysław wali prosto na mnie! Niedźwiedź! Niedźwiedź! Leży! Jakiż on twardy, wielki Boże! Ja nie chcę nic robić! Idź sobie, Byczysław! Słyszysz, ladaco? Teraz idzie Reński i Car. Och! będą mnie bili. A to Ubica! Skąd ty wzięłaś wszystko to złoto? Wzięłaś mi moje złoto, nędzna, grzebałaś się w moich grobach, które są w katedrze warszawskiej, blisko księżyca. Umarłem już od dawna, to Byczysław mnie zabił i jestem pogrzebion w Warszawie koło Władysława Wielkiego, a także w Krakowie koło Jana Zygmunta, i także w Toruniu w kazamacie Bardiora! Jeszcze jest. Ale idź sobie, przeklęty niedźwiedziu. Podobnyś jest do Bardiora. Słyszysz, ty bydlę szatańskie? Nie, nie słyszy, hultaje obcięli mu oszy. Szczęście, Pieniądz, AlkoholWymóżdżajcie, zabijajcie, obcinajcie oszy, wydzierajcie fynanse i pijcie aż do śmierci, to jest życie łajdaków, to jest szczęście pana fynansów.

W końcu jestem w bezpiecznym schronieniu. Jestem tu sama, nie chodzi o to, ale co za wściekły marsz: przebyć całą Polskę w cztery dni! Wszystkie nieszczęścia opadły mnie naraz. Skoro tylko odjechał ten brzuchacz, pędzę do krypty zbijać forsę. W chwilę potem omal mnie nie kamienuje Byczysław i jego wściekła kompania. Tracę mego palotyna Żyrona, który był tak rozmiłowany w moich wdziękach, że mdlał z rozkoszy na mój widok, a nawet — jak mnie zapewniano — nie widząc mnie, co jest szczyt tkliwości. Dałby się był pokrajać na dwoje dla mnie, poczciwy chłopak, czego dowód, że pociął go Byczysław na czworo. Pif! Paf! Pan! Och! Myślałam, że umrę. Zmykam tedy co sił, ścigana przez cały tłum. Opuszczam pałac, dobijam do Wisły, wszystkie mosty obstawione. Przebywam rzekę wpław, spodziewając się znużyć swoich prześladowców. Ze wszystkich stron szlachta się zbiera i ściga mnie. Z pięć tysięcy razy omal nie zginęłam, zdławiona w kręgu Polaków zażartych na moją zgubę. Wreszcie zmyliłam ich wściekłość i po czterech dniach marszu w śniegach mego byłego królestwa udaje mi się schronić tutaj. Nie piłam ani jadłam przez te cztery dni. Byczysław nastawał na mnie… Wreszcie jestem ocalona. Och! Umieram ze zmęczenia i z zimna. Małżeństwo, Kradzież, ChciwośćAle chciałabym wiedzieć, co się stało z moim grubym pajacem, chcę rzec z moim czcigodnym małżonkiem. Ależ mu podebrałam fynansów! Ależ mu naściągałam ryxdalów! Ależ go się naprzypodkradałam! A jego koń fynansowy umierał z głodu, nie często widywał owies, biedaczyna. Och! Paradna historia. Ale, ach! Postradałam swój skarb! Jest w Warszawie, ale kto po niego pójdzie?

Łapajcie Ubicę, obetnijcie oszy!

Boże! Gdzie ja jestem? Tracę głowę. Och. Boże! Nie!

Róbmy przyjemniaczka. I cóż, mój glubasku, dobzie się spało?

Feralnie! Strasznie był twardy ten niedźwiedź. Walka żarłocznych przeciwko łykowatym; ale żarłoczni całkowicie pożarli i pochłonęli łykowatych, jak to ujrzycie, skoro będzie dzień. Słyszycie, szlachetni palotynowie?

Co on bredzi? Jest jeszcze głupszy, niż był, kiedy odjeżdżał. O kim on gada?

Kotys, Piła, odpowiadajcie mi, grówno grówniane! Gdzieście? Ha! Boję się. Ale wreszcie przemówił? Nie niedźwiedź, tuszę[52]. Grrówno! Gdzie moje zapałki? Ha! Straciłem je w bitwie.

Skorzystajmy z sytuacji i z nocy, udajmy nadprzyrodzoną zjawę i wydobądźmy zeń przyrzeczenie, że nam przebaczy nasze przypodkradzieże.

Ha! Na świętego Antoniego, ktoś tu mówi! Nogo boża! Niechaj mnie powieszą!

Tak, mości Ubu, mówi ktoś w istocie, a trąba archanioła, która ma wyrwać umarłych z popiołów i z prochu ostatecznego, nie przemawiałaby inaczej. Słuchaj tego surowego głosu. To głos świętego Gabriela, którego rada może być tylko dobra.

Och, to się wi.

Nie przerywaj mi albo zamilknę i będzie koniec z twoją makówką.

Ha! Moja makóweczka! Milczę już, nie powiem ani słowa. Mów, pani Zjawo!

Powiadaliśmy, mości Ubu, że z pana jest grube bydlę.

Bardzo grube, w samej rzeczy, racja.

Milcz, u diaska!

Och, anioły nie klną.

Grówno!

Jesteś żonaty, mości Ubu?

W samej rzeczy, z wściekłą jędzą.

Chcesz powiedzieć, że to jest urocza kobieta.

Ohyda. Ma pazury wszędzie, nie wiadomo, którędy ją brać.

Łagodnością, panie Ubu, i jeżeli będzie ją pan brał w ten sposób, ujrzy pan, że jest co najmniej równa Wenerze Kapuańskiej.

Co za Wenera kapłańska?

Nie słucha pan, panie Ubu; niech pan raczy baczniej użyczyć ucha.

Ale spieszmy się, wnet zacznie świtać.

Panie Ubu, pańska żona jest czarująca i rozkoszna, ma tylko jedną wadę.

Myli się pani, nie ma ani jednej wady, której by nie miała.

Ciszaaa! Pańska żona nie zdradza pana.

Chciałbym wiedzieć, kto mógłby jej pożądać. To wiedźma.

Nie pije.

Od czasu jak schowałem klucz od piwnicy. Przedtem, o ósmej rano była zawiana i perfumowała się sznapsem. Teraz, kiedy się perfumuje heliotropem[53], czuć ją wcale nie gorzej. To mi jedność. Ale teraz ja sam jeden jestem zawiany.

Głupia figura! Pańska żona nie podbiera panu złota.

Nie, to zabawne!

Nie ściąga ani grosza!

Świadkiem nasz szlachetny i nieszczęśliwy pan koń fynansowy, który, nie karmiony od trzech miesięcy, musiał odbyć całą kampanię wleczony za uzdę przez Ukrainę. Toteż padł z wyczerpania, biedne bydlątko.

Wszystko to są kłamstwa, pańska żona jest wzorem, a pan potworem.

Wszystko to są prawdy. Moja żona jest łajdaczka, a pani pyskaczka.

Uważaj, mości Ubu.

Ha! Prawda, zapomniałem, z kim mówię. Nie, ja tego nie powiedziałem.

Zabiłeś Wacława.

To nie moja wina, zaiste. To Ubica mi kazała.

Uśmierciłeś Władysława i Bolesława.

Kaduk[54] na nich. Chcieli mnie macać!

Nie dotrzymałeś obietnicy wobec Bardiora, a później zabiłeś go.

Wolę sam panować na Litwie w jego miejsce. Na tę chwilę nie panuje żaden z nas. Toteż widzisz pani, że to nie ja.

Masz pan tylko jedną drogę, aby odkupić wszystkie swoje zbrodnie.

ŚwiętyJestem całkowicie skłonny zostać świętym człowiekiem, chcę być biskupem i widzieć swoje imię w kalendarzu.

Trzeba przebaczyć żonie, że zwędziła trochę pieniędzy.

A! Więc to tak! Przebaczę jej, kiedy mi odda wszystko, kiedy jej dobrze wyłoję skórę i kiedy mi wskrzesi mego konia fynansowego.

Kręćka ma na punkcie tego konia. Ha! Zgubiona jestem, dnieje.

Ale w końcu rad jestem, że wiem teraz z pewnością, iż mnie moja droga połowica okradła. Wiem to teraz z pewnego źródła. Omnis a Deo scientia, co znaczy: omnis, wszelka, a Deo, wiedza; scientia[55], przychodzi od Boga. Oto wytłumaczenie zjawiska. Ale pani Zjawa nic już nie gada! Czemu nie mogę jej ofiarować jakiego traktamentu[56]! To, co mówiła, było bardzo zabawne. Ale oto dnieje! Ha! Panie Boże, na mego konia fynansowego, to stara Ubu.

To nieprawda, wyklnę cię.

A, ścierwo!

Co za bezbożność!

Ha! To nadto. Widzę dobrze, że to ty, głupia jędzo. Po kiego diabła przytryndałaś się tutaj?

Żyron zginął, a Polacy wypędzili mnie.

A mnie Rosjanie wypędzili; piękne dusze spotykają się.

Powiedz, że piękna dusza spotkała osła.

Ha! Dobrze, teraz spotka płetwonoga.

Och, wielki Boże! Ohyda! Och! Umieram! Duszę się! Gryzie mnie! Połyka mnie! Trawi mnie!

To trup, głupia. Och, ale w istocie, może i nie! Och, Boże, nie, on nie umarł, uciekajmy!

Pater noster qui es[57]…

Gdzie on jest?

Och, Boże! Ona jeszcze tu! Głupia kreaturo, nie ma więc sposobu uwolnić się od ciebie? Czy umarł ten niedźwiedź?

Tak, ośle głupi, jest już całkiem zimny. Jak on tu przyszedł?

Nie wiem. Ha, tak, wiem! Chciał zjeść Piłę i Kotysa, i ja go zabiłem ciosem Pater Noster[58].

Piła, Kotys, Pater Noster! Co to ma wszystko znaczyć? Mój fynans zwariował!

Ściśle mówię. A ty jesteś głupia gęś.

Opowiedz mi swoją wyprawę, Ubu.

Och, do licha, nie. To za długie. Tyle wiem, że mimo mojego niezaprzeczonego męstwa wszyscy mnie sprali.

Jak to, nawet Polacy?

Krzyczeli: „Niech żyje Wacław i Byczysław”! Myślałem, że mnie rozedrą. Och! Wściekli się i zabili mi Reńskiego.

To mi jedność. Wiesz, że Byczysław zabił palotyna Żyrona.

To mi jedność. A potem zabili mi biednego Lacsy'ego.

To mi jedność.

Och, ale mniejsza z tym, chodź tutaj, ścierko. Na kolana przed swoim panem!

Dostąpisz ostatecznych męczarni.

Hu, hu, panie Ubu!

Och! Och! Skończysz wreszcie? Ja zaczynam: skręcenie nosa, wyrwanie włosów, wniknięcie drewnianego koniuszczka w oszy, ekstrakcja mózgu przez piętę, szarpanie tyłka, zniesienie częściowe, a nawet całkowite szpiku pacierzowego (gdybyż można jej wyjąć szpikulec z charakteru!), nie zapominając o otwarciu pęcherza pławnego i w końcu wielkie odszyjenie naśladowane z Jana Chrzciciela, wszystko dobyte z Pisma Świętego, tak z dawnego, jak z Nowego Testamentu, uporządkowanego, poprawionego i udoskonalonego przez tu obecnego mistrza fynansów! Smakuje ci, ty kiszko podgardlana?

Łaski, mości Ubu!

Naprzód, przyjaciele! Niech żyje Polska!

Och! Och! Zaczekaj trochę, panie Poloński. Zaczekaj, aż ja skończę z moją panią połowińską.

Bijatyka, PrzekleństwoMasz, tchórzu, dziadu, dziadu, obwiesiu, niedowiarku, turku!

Masz! Poloniuszu[59], pijaku, bękarcie, huzarze, tatarze, smrodzie, szpiegu, sufraganie, komunisto!

Masz, kapłonie, wieprzu, zdrajco, histrionie[60], wałkoniu, łajdaku, plugawcze, połowcze[61]!

Boże! Co za przemoc!

Mamy jeszcze kopyta, panowie Polacy.

Na moją zieloną świeczkę, czy to się skończy wreszcie, kroćsetkroć? Jeszcze jeden? Och, gdybym miał tutaj mojego konia fynansowego.

Walcie, walcie tęgo.

Niech żyje ojciec Ubu. Naprzód, przybywajcie, potrzeba was tutaj, panowie od fynansów!

Za drzwi Polaków!

Hu! hu! Widzimy was znowu, panowie fynanse. Naprzód, nacierajcie dzielnie, pchając się do drzwi; skoro raz będziemy na dworze, wystarczy drapnąć.

Och! To moja specjalność. Och! Jak on grzmoci.

Boże, jam ranny.

To nic, Najjaśniejszy Panie.

Nie, tylko zamroczony.

Walcie, walcie tęgo, te dziady pchają się do drzwi.

Odwagi, sire[63] Ubu.

Och! Zrobiłem w majtki. Naprzód, kroćkrocidiasków. Zabijajcie, krwawcie, obdzierajcie ze skóry, miażdżcie, na moje rogi królewskie. Uff! Maleją!

Jest już tylko dwóch do pilnowania drzwi.

Jeden, masz! Drugi, masz! Uf! Jestem na dworze. Uciekajmy! Za mną, kto żyw, a prędko!

Ha! Sądzę, że wyrzekli się pościgu.

Tak, Byczysław pojechał się koronować.

Nie zazdroszczę mu jego korony.

Masz wielką rację, Ubu.

A, co za miły wietrzyk!

To fakt, że płyniemy z chyżością graniczącą z cudem. Powinniśmy robić przynajmniej milion węzłów na godzinę, a te węzły mają to dobrego, że skoro raz się je zrobi, już się ich nie odrobi. I to prawda, że mamy wiatr z tyłu.

Cóż za żałosny głupiec!

Och! Ach! Wielki Boże! Wywracamy się. Ależ ten okręt idzie całkiem krzywo, on się przewali.

Wszyscy pod wiatr, zwinąć przedni żagiel.

Och, nie! Do kroćset, nie! Nie pakujcie się wszyscy na jedną stronę. To nierozważnie. Wyobraźcie sobie, że wiatr się nagle zmieni: wszyscy pójdą na dno i ryby nas zjedzą.

Nie pchajcie się, trzymać się ciasno.

Owszem, owszem, pchajcie się. Mnie się śpieszy! Pchajcie się, słyszycie! To twoja wina, ciemięgo kapitańska, że nie przyjeżdżamy. Powinniśmy już być. Och, och, ja obejmę komendę, wtedy zobaczycie! Myrdol front! Z wiatrem kusz, od wiatru huź! Rozwiń żagle, zwiń żagle, ster w górę, ster w bok. Widzicie, że to dobrze idzie. Płyńcie w poprzek fali, wówczas będzie wybornie.

Podajcie wielki fok[65], bierzcie ryf[66] na gniezdny[67]!

Tak, to niezłe, to nawet dobre! Słyszycie, panowie Załoga? Sprowadźcie wielką fokę i idźcie, ryfy, do stu czartów.

Och, co za potop! To skutek ruchów, któreśmy zarządzili.

Rozkoszna rzecz jazda statkiem po morzu.

Strzeżcie się szatana i jego pompy.

Garson[68], przynieś nam coś do picia!

Och, co za rozkosz ujrzeć niebawem słodką Francję, naszych starych przyjaciół i zamek Mondragon!

Ha! Będziemy tam niebawem. Za chwilę przybywamy pod zamek Elsynoru.

Ja się czuję orzeźwiony myślą, że ujrzę swoją drogą Hiszpanię.

Tak, i olśnimy krajanów opowiadaniem o naszych cudownych przygodach.

Co to, to pewne. A ja dam się mianować mistrzem fynansów w Paryżu.

Właśnie! Och! Co za wstrząśnienie.

To nic, właśnie opłynęliśmy cypel Elsynoru.

A teraz nasz szlachetny statek rzuca się z całą chyżością na posępne fale Morza Północnego.

Morze złowrogie i niegościnne, które opływa kraj zwany Germanią, tak nazwany, ponieważ wszyscy mieszkańcy tego kraju są Germańce.

Oto, co nazywam erudycją. Powiadają, że to kraj bardzo piękny.

Ha! Panowie! Choćby był najpiękniejszy, to nie to, co Polska. Gdyby nie było Polski, nie byłoby Polaków!