Spis treści

Bieda: 1 2 3 4
Chłop: 1
Emigrant: 1
Karczma: 1
Miasto: 1
Nadzieja: 1
Omen: 1 2
Pobożność: 1
Potwór: 1
Ptak: 1
Rozpacz: 1
Strach: 1
Wygnanie: 1 2
Ziemia: 1
Zwierzęta: 1

pisownia łączna / rozdzielna: nakształt > na kształt; z nad > znad; z pod > spod

pisownia joty: zodyak > zodiak

pisownia s/z: z pod > spod

leksyka - pisownia ó/u: żórawie > żurawie

interpunkcja - usunięto przecinek przed pauzą: , —; dodano przecinek: Szkapy stare, nędzne chude > Szkapy stare, nędzne, chude; A dwa koła, gdzie od lat;

błąd źródła: stzaskał > strzaskał

Émile VerhaerenWychodźcytłum. Bronisława Ostrowska

Wygnanie, Emigrant, BiedaZ burym kotem, z wiernym psem,

Z chęcią życia Bóg wie czem [1],

Idą w mroku, brnąc po grudzie,

Nasi ludzie:

BiedaWiekuistych dróg tułacze,

Dżdżów pijaki, mgieł palacze.

Nic nie mają nasi ludzie:

Nic a nic —

Prócz gościńca w mroków chmurze.

NadziejaKażdy niesie na kosturze

W swojej chustce w wielkie kraty,

Mieniąc [2] ramię po kolei,

Każdy niesie

Zabrukane [3], stare szmaty

Nadziei.

Idą ludzie, nasi ludzie,

W głuchym trudzie, brnąc po grudzie,

W nieskończoność mrocznych dróg.

KarczmaKarczma stoi w suchym lesie,

W głuchej ciszy:

Stara karczma nieznanego.

Gruzów ciszy sowy strzegą,

Zgrają szczury w niej biegają,

Szczury, myszy.

Stara karczma w zbiegu dróg

Ma stoczone czerwiem [4] ściany,

Strzechę burą na kształt strupa,

Trzęsie w wietrze szyld blaszany

Z piszczelami kościotrupa.

Nasi ludzie, ludzie trwóg:

Kładą krzyż na klęskę swą

I drżą.

Nasi ludzie mają w duszy

Dwa bezżarne [5] żużle czarne,

Żużle czarne dwa — na krzyż!

PobożnośćW nieskończoność zmierzchniej głuszy

Polatuje głos podzwonny

Przez bezdroża zapomniane

Leśnych cisz:

To madonny tak wołają

Z kaplic licznych okolicznych:

Jako ptaki w mgle zbłąkane

Madonny!

StrachNasi ludzie — ludzie trwóg:

Drżą, że dziewki ich nie mają

Świec gromnicznych,

Że kadzidło nie ma woni,

Że w odludnej chyba niszy

Nad barwioną z gipsu głową

Kilka jeno róż się kłoni

W sennej ciszy.

OmenBoją się, gdy legnie cień

Na ich pól stwardniałej grudzie —

Boją się miesięcznych lśnień

Nad drętwotą swoich wód —

Trupa ptaka u swych wrót:

Nawet ludzi już się boją

Nasi ludzie.

Nasi ludzie są niezdolni,

Niedołężni i bezwolni,

Choć zaciekli są w uporze

Nędzą swoją!

Bieda, Ziemia, ChłopNasi ludzie to biedaki,

Jeśli liczą jeszcze kiedy,

To plon chyba własnej biedy:

Na groszaki.

Przez różańce długich lat

Naszych ludzi płonne zboże

Śnieć toczyła, sporysz jadł!

Ich lemiesze z spiekłych ról

Odrzucały grudy skał,

Głazów zwał,

Szczęki się zażarły w gniew:

Wgryźć się w ziemię ornych pól

Aż do serca! aż do trzew!

Z burym kotem, z wiernym psem,

Z klatką, w której drzemie ptak,

Z mocą życia chyba w tem [6],

By bunt gnieść, a ból swój nieść,

Opuszczają pól swych szlak

Nasi ludzie, ludzie trwóg,

W głuchym trudzie, brnąc po grudzie

W nieskończoność zmrocznych dróg.

WygnanieZa spódnicą swych macierzy

Dzieci drobnych stadko bieży:

Drżące stadko i beczące

W mroku chmury.

Starców wzrok znużony w mgle

Żegna jeszcze własny kąt

Strupieszałej, szarej ziemi,

Kędy kąsa wiatr, jak trąd,

Gdzie, jak mróz — zaraza żre!

A za niemi [7]

Idą ludzie znad wybrzeży

O ramionach wyschłych w sznury…

RozpaczUmęczony orszak kroczy

W mroku chmury,

Bez pragnienia, bez wspomnienia,

Bez zawiści dawnych szczęść,

100

Nawet już i bez tej woli,

By pięć palców ścisnąć w pięść

Przeciw doli —

Przeciw śmierci.

Nasi ludzie, ludzie pól

105

W nieskończoność niosą ból.

Wózki liche i powózki

Już od świtu tłuką bruk

Kamienistych polnych dróg.

Jedne stare jak szkielety

110

Pobrzękują w amulety,

Co z hołobli im zwieszono —

Inne skrzypią w mroki senne,

Jak żurawie gdzieś studzienne —

Inne jak okrętu łono,

115

Który w burzy strzaskał ster —

A dwa koła, gdzie od lat

Wyrzeźbiono zodiak sfer,

Zdają się po drożnej grudzie

Wieść w płóciennej swojej budzie

120

Cały świat!

Szkapy stare, nędzne, chude

Ledwie wloką się przez grudę,

Ptak, OmenŻe woźnica wraz idący

Niby wiatrak szalejący

125

Ciska w przestrzeń raz po raz

Gdzieś podjęty drogą z roli

Senny głaz —

Czarnym krukom — ptakom doli

Mijającej.

130

Nasi ludzie, ludzie pól

Już pokornie niosą ból.

Zwierzęta, BiedaTrzody nędzne społem z nimi

Po gościńców twardej ziemi

Idą w świat.

135

Głody gnają je z zagrody,

Klęsk i nędzy wieczny bat:

Owce, których umęczenie

Potyka się o kamienie,

Co krok nowy —

140

Woły rykiem witające

Rychły zgon —

Opuchnięte, ciężkie krowy,

Wymionami zwisające —

I ciągnący z obu stron

145

Mułów rząd, co niesie w mrokach

Śmierci krzyż na wpadłych bokach.

Trzody idą, idą ludzie

Przez gościńce w głuchym trudzie,

Drogą mroku, i bezmocy

150

Drogą, co okrąża świat.

Z jakich, powiedz, dalekości,

Morza losów, morza lat?

Ze spoczynkiem jeno prawie

Na cmentarnych wzgórz murawie,

155

Co im ściele swą zieloność —

Idąc, wstając, upadając,

Brnąc w bezdrożach głuchej nocy,

Jesień, lata, zimy, wiosny —

Tłum tułaczy, tłum żałosny,

160

Dąży skroś [8] — z nieskończoności

W nieskończoność.

Potwór, MiastoA w oddali już majaczy

Spod ciężarnej nieb opony [9]

Czoło niby szczyt Taboru [10],

165

Czarne ssawki, dech czerwony,

Cały mroczny kształt potworu,

Który ciągnie wieczny połów

Polnych ludzi.

Miasto, co przygasa w dzień,

170

W proch i ołów,

A rozżarza się i pali

W płomieniste skry ogniowe,

Gdy je budzi

Nocny cień.

175

Miasto murów

i marmurów, z drzewa, cegły, złota, stali —

— Polipowe [11].

Przypisy

[1]

czem — dziś popr. forma N. lp: czym. [przypis edytorski]

[2]

mienić — dziś: zmieniać. [przypis edytorski]

[3]

zabrukany — pobrudzony. [przypis edytorski]

[4]

czerw (daw.) — robak, larwa; stoczone czerwiem — pogryzione przez robactwo. [przypis edytorski]

[5]

bezżarne — tu: pozbawione żaru, wypalone. [przypis edytorski]

[6]

tem — dziś popr. forma Msc. lp: tym. [przypis edytorski]

[7]

niemi — dziś popr. forma Msc. lm: nimi. [przypis edytorski]

[8]

skroś — poprzez, na przestrzał. [przypis edytorski]

[9]

opona (daw.) — tu: zasłona. [przypis edytorski]

[10]

Tabor — góra (562 m n.p.m.) w płn. Izraelu, 17 km na zach. od Jeziora Genezaret. Wymieniona w Biblii; jest uważana za miejsce, w którym Jezus ukazał się uczniom w swojej boskiej chwale, dlatego zbudowano tam Bazylikę Przemienienia Pańskiego. W bitwie pod górą Tabor w 1799 r. wojska fr. pod wodzą Napoleona Bonaparte zmusiły do ucieczki przeważające siły tureckie. [przypis edytorski]

[11]

polipowy — tu: przypominający potworną, chorobliwą narośl. [przypis edytorski]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Nowe książki pojawiają się częściej, gdy nas wspieracie. Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Wolne Lektury to skarbnica mądrości otwarta na oścież. Tu wolno czytać wszystko. Tylko od was zależy, czy podejmiecie to wyzwanie. Tu już nic nie stoi na przeszkodzie. Wolność lektury, wolność wyboru, wolność wyobraźni – twoja wolność.

Piotr Głowacki

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Zapisz się na newsletter, a nie przegapisz naszych publikacji. Zawsze możesz zrezygnować. Kliknij i podaj adres email

Potrzebujemy Twojej pomocy! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą. Kliknij i zadeklaruj comiesięczne wsparcie >>>

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.
Czy wiesz, że jeśli włączysz subskrypcję, to pomożesz uwolnić kolejną książkę?

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Jesteś pewien, że przeczytałeś już wszystkie pozycje, które znajdują się w naszej bibliotece? Pomóż nam sprawić, żeby nie zabrakło Ci nowych lektur. Wesprzyj Wolne Lektury! Kliknij i dorzuć się!

Książka, którą czytasz, powstała dzięki darowiznom i dotacjom. Biblioteka potrzebuje stałego wsparcia. Tylko czytelnicy, tacy jak Ty, mogą uratować Wolne Lektury. Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.