Spis treści

Bóg: 1 2
Lato: 1 2
Obrzędy: 1 2
Pocałunek: 1

Maryla WolskaŚwięto Słońca

ObrzędyPoszli wszyscy mokrymi łąkami ku zorzy,

Poszli wszyscy w szalach odświętnych przez łan…

I ponieśli do chramu [1] daleko,

Kadzielny bursztyn i miód,

Jagody kraśne [2] i mleko

I w cienkie owite płótno

Chleby ofiarne, z białej, pszennej mąki…

Słyszałam skrzypienie wrót

I pieśń ich smutną

Od łąki…

Słyszałam, jak płonki [3] trzęśli

Z domowych drzew,

I jęk słyszałam gęśli [4]

Branych ze ścian

I śpiew…

Poszli wszyscy w odświętnych szatach przez łan.

A oto ja zostałam w domu

I nie pójdę…

Nie pójdę jodłowym lasem,

Nie pójdę, słoneczny boże,

Z dziewanną i bylicą do twojego chramu,

Ani łąką zroszoną,

Ani jarem chłodnym

Nie pójdę…

Pomnę, gdy ostatni raz

Z miodną obiatą [5]

Szłam przed twój głaz,

Na polach złote, zbożne było lato…

Rannym, rzeźwym chłodem,

Nim błysnął wschód,

Korowodem

Szli biali włastowie ze wsi,

Za nimi lud…

Szli wszyscy, mokrymi łąkami ku zorzy,

Szli wcześnie, w szatach odświętnych, ze śpiewem.

W ręku dań kwietna woniała im zżęta

I blade piołuny chwiały się goryczne.

A oni szli prosto w słońce polami,

Wysokich zbóż miedzą, w bród,

W poranek Święta…

Wtedy ostatni raz

Z miodną obiatą szłam przed twój głaz,

Słoneczny, młody,

Złotowłosy boże!

Jak dziś — w ranne, rzeźwe chłody.

Przez zboże,

Szli biali włastowie ze wsi,

Za nimi lud

Korowodem,

Do skalnych wrót…

A podle [6] chramu,

Przed rzezaną bramą świątnicy,

Nad mszystą darnią traw,

U świętych wód źródła,

Czarne dęby grały szumem liści,

A nad kędzierzą dębów,

Po czystym niebie,

Śnieżne, letnie obłoki

Szły wpław…

I rozwarła się brama

I ciżba przeszła mimo [7] biała

I nie widział nikt —

I nikt nie obejrzał się wstecz

I nikt nie wie do dziś,

Żem u zdroja [8] tam — została

Sama…

Dęby czarne, święte drzewa strażnicze,

Szumiały dostojnym gwarem

Nade mną,

Podczas gdy oni, w głaźnej pieczarze chramu,

Palili bursztynowe głownie

I ziarna pszenne ciskali w żar

I w ciężkich dymach

Składali ogniową obiatę…

Obłoki letnie, śnieżne obłoki pogodne,

Płynęły skrzydlatym stadem

Nade mną,Obrzędy

Podczas gdy oni, w dumnej czeluści gontyny [9],

Przed kamiennym obliczem boga,

Na wilgotnym podłożu świątnicy,

Kładli chleby ofiarne

I w słońcu bielone płótna…

I południe paliło się nade mną

Dyszące,

Podczas gdy oni, u stóp zimnego głazu,

W śpiewie trwali i w dymie…

I nikt z kornej ciżby nie poznał

Bóg, LatoI nikt z rzeszy białej nie widział,

Że bóg słońca wyszedł do mnie,

Pod czarne szumiące dęby,

Nad czujną źrenicę zdroja [10],

Że nie masz go nad ogniem obiaty,

Że go już nie masz w chramie,

W ciemnej, dymnej, wilgnej [11] pieczarze świątnicy…

Że oto w skwarną, słoneczną biel,

Wieńczony w ciężkie kłosy,

Szedł ku mnie łąką jasny bóg Lel,

Bóg młody, złotowłosy…

I nikt nie widział go prócz mnie

100

Gdy szedł w dębowe chłody

I stało wszystko wkoło jak w śnie

U brzega świętej wody…

I oto w skwarną południa biel,

Wieńczony w ciężkie kłosy,

105

Mówić jął do mnie jasny bóg Lel,

Bóg młody, złotowłosy…

«Słysz!

Ja bóg pogody i bóg znojnych cisz,

W tę świętą upalną godzinę

110

Dziś mówię do ciebie — sam!

Ostatni raz za mną bram

Skalne się zwarły wierzeje,

Kamienny opustoszeje

Mój chram…

115

Przemijam —

Słysz!

Nieraz w ten próg z obiatą,

Od siół [12] tu wejdzie piesza,

Z owocną danią rzesza —

120

Na nowe zbożne lato,

Na głazach twarzą lec!

Niejeden jeszcze raz,

Pieśną [13] w piekielnym dymie,

Milczący mój głaz

125

Ogędzie [14] —

I nieraz we łzach opłacze me imię,

Lecz mnie już nie będzie,

Wiedz!

Ja bóg pogody — i cisz,

130

Odchodzę —

Słysz!

W cień wsteczny idę i mrok,

Bogowie po mnie i wodze,

Witezie nowi i woje —

135

Przyjdą — słyszę już krok!

Zachodzą czasy moje

W mrok…

Pocałunek, Bóg, LatoPójdź, na odchodne,

W tę zgłuchłą żarem godzinę,

140

Ty ust dziś moich weź żegnanie chłodne

Nim minę!

Chodź! Niech z usty twojemi

Zewrę moje pocałunków nienawykłe usta,

Usta czyste jak żaden kwiat

145

Na ziemi,

W mrocznym chłodzie skalnej mojej świątnicy

Ostygłe…

Pójdź! Na odchodnym,

Pocałowaniem chłodnym

150

Moich ust,

W tę świętą, upalną godzinę,

Wetchnę w duszę twoją mój mierzchnący blask

I dziwy śmiertelne opowiem twemu sercu

I oczy twoje nauczę guseł

155

I minę…»

. . . . . . . . . . . . . .

I byłeś jak jawa i byłeś jak sen,

A usta twoje pachły [15] żytnim chlebem,

A włosy twoje miały barwę miodu,

160

A z oczu twoich szły blaski źródlane

Krynicznych den…

I żytnim chlebem pachły twoje usta

I drzewa święte szumiały nad nami

I słońce złote stało nad dębami —

165

A tam — pieczara chramu była — pusta…

Słyszałam, jak płonki trzęśli

Z domowych drzew,

I jęk słyszałam gęśli

Branych ze ścian

170

I śpiew…

Poszli wszyscy w odświętnych szatach przez łan.

A oto ja zostałam w domu

I już nie pójdę.

Nie pójdę już, słoneczny boże,

175

Jodłowym lasem,

Z bylicą i dziewanną do pustego chramu,

Ani łąką zroszoną,

Ani jarem chłodnym,

Nie pójdę…

Przypisy

[1]

chram — świątynia przedchrześcijańska u Słowian. [przypis edytorski]

[2]

kraśny — kolorowy; czerwony; piękny. [przypis edytorski]

[3]

płonka — dzika jabłoń a. grusza; tu: owoc z takiego drzewa. [przypis edytorski]

[4]

gęśle — daw. ludowy instrument smyczkowy; rodzaj skrzypiec. [przypis edytorski]

[5]

obiata — ofiara składana bogom. [przypis edytorski]

[6]

podle (daw.) — pod; wzdłuż. [przypis edytorski]

[7]

mimo — tu: obok. [przypis edytorski]

[8]

u zdroja (daw., gw.) — dziś popr. forma D.lp: zdroju. [przypis edytorski]

[9]

gontyna — świątynia przedchrześcijańska (właśc. kącina; także: kupiszta). [przypis edytorski]

[10]

zdroja — dziś popr. D.lp: zdroju. [przypis edytorski]

[11]

wilgny — dziś: wilgotny. [przypis edytorski]

[12]

sioło — wieś. [przypis edytorski]

[13]

pieśną — prawdopodobnie neol.; 3 os.lm od czas. pieśnić (śpiewać pieśni). [przypis edytorski]

[14]

ogędzić — od: daw. gędzić: śpiewać. [przypis edytorski]

[15]

pachły — dziś popr.: pachniały. [przypis edytorski]

Jednorazowo Miesięcznie

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Inna kwota

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

Zamknij

Proszę czekać...

Czytaj w przypisie dolnym

Zaloguj się / Załóż konto

Słuchaj od tego miejsca

Nowe książki pojawiają się częściej, gdy nas wspieracie. Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku!
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Wolne Lektury

Chcemy, aby każde dziecko w Polsce miało wygodny i bezpłatny dostęp do lektur szkolnych - zróbmy to razem! Wspieraj Wolne Lektury stałą wpłatą!
Kliknij, by dowiedzieć się więcej >>>

Wolne Lektury to biblioteka, która jest czynna 24 godziny na dobę i w dodatku można z niej korzystać bez wychodzenia z domu. No i można tam znaleźć mnóstwo klasycznych pozycji, również tych mniej oczywistych

Barbara Klicka

Znajdź nasze książki na Legimi! Za każdym razem, kiedy czytasz lub słuchasz Wolnych Lektur w księgarni Legimi, wspierasz naszą bibliotekę - DZIĘKUJEMY!

Co nowego na Wolnych Lekturach? Dowiesz się z naszego newslettera. Kliknij, by się zapisać.

Nie bądź wuj ponury, wspieraj Wolne Lektury!

Audiobooki Wolnych lektur znajdziesz też na naszym kanale na YouTube.

Regularnie dodajemy nowe książki. By ich nie przegapić, subskrybuj nasz kanał.

Kliknij obrazek, by subskrybować!

Publiczne dotacje nigdy nie pokrywają wszystkich potrzeb biblioteki. Wsparcie czytelników jest niezbędne! Kliknij i dorzuć się!

Czy wiesz, że żeby wciąż docierać do miejsc, w których nie wszyscy mają dostęp do biblioteki, potrzebujemy Twojego wsparcia? Kliknij i dorzuć się!

Dlaczego warto pamiętać o Kochanowskim, w jaki sposób zmiana akcentu może symbolizować bunt, jak rymować, aby prawie nikt nie zauważył, że rymujecie - wszystkiego dowiesz się słuchając Mistrzowskiej Szkoły Poezji.