Relacje dokumentalne lub fabularyzowane z zespołu obozów KL Auschwitz są ważną częścią literatury obozowej i zagładowej. W skład tego zespołu nazistowskich obozów pracy i zagłady wchodziły KL Auschwitz I (Stammlager), KL Birkenau (Auschwitz II) i KL Monowitz (Auschwitz III). Obozy działały w l. 1940–1945 w Oświęcimiu (niem. Auschwitz) i pobliskich miejscowościach Brzezinka (niem. Birkenau) i Monowice (niem. Monowitz).
Początkowo obóz był miejscem osadzania więźniów politycznych, przede wszystkim z Polski, ale także z Niemiec, Czech, Jugosławii, a od 1941 jeńców radzieckich. Od pierwszej połowy 1942 r. stał się miejscem masowej eksterminacji ok. 1 miliona Żydów z całej Europy i około 23 tysięcy Romów. W obozie zginęło także kilkanaście tysięcy jeńców radzieckich, pochodzących z Białorusi, Rosji i Ukrainy, a także 10–15 tys. więźniów innych narodowości, prześladowanych m.in. ze względu na wyznanie (świadkowie Jehowy), działalność polityczną czy orientację seksualną. Szacuje się, że ok. 200 tys. więźniów Auschwitz przeżyło wojnę. W kolekcji znajdują się oparte o ich wspomnienia utwory, które przeszły już do domeny publicznej. Najbardziej znane utwory literatury obozowej dotyczącej Auschwitz to wspomnienia Se questo è un uomo (pol. tytuł Czy to jest człowiek) Primo Leviego, Ein Psychologe erlebt das Konzentrationslager (pol. tytuł Psycholog w obozie koncentracyjnym) Viktora Frankla i Le Nuit (pol. tytuł Noc) Eliego Wiesela.
Gdy radziecka Armia Czerwona zbliżała się do Oświęcimia, SS ewakuowało obóz, gnając ok. 56 tys. więźniów w Marszu Śmierci w kierunku oddalonej o 56 km stacji kolejowej w Wodzisławiu w celu przetransportowania ich do innych obozów. Po drodze zginęło około 15 000 osób.
Armia Czerwona wkroczyła do obozu 27 stycznia 1945 r., uwalniając ok. 7 tys. więźniów. Od 2005 r. dzień ten jest obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Pamięci o Holokauście.
W 1947 r. Polska utworzyła na terenie obozów Auschwitz I i II Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, które w 1979 r. zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
