Bolesław Leśmian
Opowiadanie Króla Wysp Hebanowych
Oczy jej powiększyły się, nozdrza rozszerzyły, a na ustach trwał uśmiech tajemniczy, cudowny, lecz groźny...
Oczy jej powiększyły się, nozdrza rozszerzyły, a na ustach trwał uśmiech tajemniczy, cudowny, lecz groźny...
Murumadarkos odwiedza mnie tylko co trzy lata i wówczas bierze mnie zazwyczaj ze sobą na...
— Zapomniałam, zapomniałam! — szepnęła, wskazując zwierciadło. — Zajrzeć tam — przed śmiercią zapomniałam!
Uśmiechnęła się do własnej zapominawczości...
W „bawialni”, dlatego tak nazwanej, że nikt się tam nigdy nie bawił — bo chyba tylko...
Powiedz, dlaczego wątpisz o mnie? Od pół roku myślą, ciałem, duszą należałam tylko do ciebie...
Czynić zło! taką więc rolę naznaczyła mi Opatrzność! Ja, czynić zło! ja, któremu sumienie własne...
Dwa kierunki — Badając zwierciadło samo w sobie nie odkrywamy na nim ostatecznie nic oprócz rzeczy...
Albowiem wrogowie twoi pokazali nam obraz twój w swoim zwierciadle: oto spojrzałeś ku nam maszkarą...
Umieć się zaskoczyć. — Kto siebie samego chce ujrzeć takim, jakim jest, musi umieć siebie samego...
Lustro daje możliwość spojrzenia sobie samemu prosto w twarz, konfrontacji z sobą i swymi czynami. Ważną rolę gra zwierciadło w Hamlecie: mają w nim się przejrzeć zbrodniczy Król i Królowa. Poza tym odbicie lustrzane stoi w szeregu zjawisk sobowtórowych (obok cienia, maski czy portretu). Niezwykle ciekawa scena, która łączy motyw lustra z sytuacją sobowtórową, pojawia się w Lalce Prusa. W paryskim hotelu Wokulski przeraża się na widok swojego odbicia, co prowadzi do refleksji filozoficznych i psychologicznych (bogata wiedza Prusa z tego zakresu znajduje swoje odbicie w jego twórczości). Swoistą fantazmatykę i metaforykę ma również lustro odbijające inne lustro — jest to sytuacja nieskończonych odbić: pustych, labiryntowych, melancholijnych, wiodących do zatracenia poczucia rzeczywistości i jej sensu.