Alexis de Tocqueville
Dawny ustrój i rewolucja
Dopiero ku końcowi stulecia, gdy język Diderota i Rousseau roztopił się w mowie potocznej, sentymentalizm...
Dopiero ku końcowi stulecia, gdy język Diderota i Rousseau roztopił się w mowie potocznej, sentymentalizm...
We Francji, zdaje się, że tylko sami mieszczanie wzbogacili się kosztem szlachty. Nie było praw...
Nie wchodząc w szczegóły, mogę zaznaczyć, że mieszczaństwo, skupione w miastach, posiadało liczne środki pozbycia...
Namiętność mieszczan do posad jest naprawdę bezprzykładna. Skoro tylko który z nich znalazł się w...
Przywileje te były źródłem zazdrości dla tego, kto ich nie posiadał, a egoistycznej dumy dla...
Rozważmy teraz stan miejski sam w sobie. W tej drobnej części Francji, oddzielonej od innych...
Niemniej i stan miejski z doby przedrewolucyjnej przygotowany był lepiej od dzisiejszego do tego, aby...
Szlachta francuska odsuwa się uporczywie od innych klas, pozbywa się obowiązków swych względem państwa, a...
A i w samej Francji szlachta, która była najbardziej niewierzącą klasą przed rokiem 1789, stała...
— Czy i w Snogrodzie łamią chłopom lotki, a mieszczanom wyskubują po jednym skrzydle?
— Tam jest...
Za pomocą tego motywu zaznaczamy wypowiedzi i opisy dotyczące jednej z klas społecznych, dających się wyodrębnić obok szlachty, chłopów, kleru i Żydów. W dawnym społeczeństwie polskim ci ostatni byli umieszczeni byli poza zasadniczą hierarchią społeczną, lecz niekiedy (w razie potrzeby ze strony szlachty lub króla) pełnili rolę ,,drugiego mieszczaństwa". Wiele fragmentów mówiących o życiu, problemach i etosie mieszczaństwa oraz kreślących portrety przedstawicieli tego stanu znalazło się w Lalce Prusa. Tam też znalazła odzwierciedlenie zarysowana powyżej problematyka.