Stanisław Przybyszewski
Matka
KONRAD
Hanuś, uspokój się. Nagle wystraszony. To nie były skrzydła nietoperza — to nie był dech...
Hanuś, uspokój się. Nagle wystraszony. To nie były skrzydła nietoperza — to nie był dech...
Jak śmiesz takimi słowy do matki przemawiać?
Ja prócz matki...
Czy oprócz miłości nie masz innych obowiązków?
Twoja spokojność jest mi najświętszym.
Milcz...
Byłaś moim bożyszczem — słuchaj Ludwiko! Jeżeli masz jeszcze miejsce na uczucia dla ojca twego — ty...
I czegóż się lękam. — Ot ten stary człowiek często mi powtarzał — ja wierzyć nie chciałam...
Boże! To on!
Moja córka...
O tak zwanem krwi przywiązaniu słyszałem długie i szerokie rozprawy. Zwyczajnemu człowiekowi głowa od nich...
Słuchaj dalej: padłem bez zmysłów na tę wiadomość. Musiano wziąć mię za umarłego, bo gdym...
Motywem tym zaznaczamy fragmenty mówiące o roli społecznej ojca, oraz o wymaganiach i zadaniach, które się z nią wiążą. Zwrócić należy uwagę na niektóre konkretne, a typowe przykłady tego, jak ojcowie starają się sprostać swojej roli (np. ojciec tytułowego bohatera w noweli Doktor Piotr). Jednocześnie motyw niesie ze sobą niebagatelne znaczenia metaforyczne. Figura ojca w patriarchalnej perspektywie definiuje się poprzez symbolikę ,,głowy rodziny", a więc pana domu oraz czerpie uzasadnienie swojej naczelnej, decyzyjnej pozycji z symboliki Boga Ojca, przez co ojcu przypisana jest niejako automatycznie władza. Oczywiście Nowy Testament kładzie nacisk na opiekuńczość ojcowską, zdolność do wybaczania (por. motyw syna marnotrawnego) i miłosierdzia obok kontroli poprzez wymierzanie kar.