„Zaratustro! Zaratustro! Zgadnij mą zagadkę! Powiadaj! Mów! Czym jest zemsta na świadku?
Ja cię wstecz...
Nikt nie skarży się bez ukrytej myśli o karze i zemście — nawet kiedy skarży się...
Tak się dzieje w drugim rodzaju zemsty: założeniem jej jest zastanawianie się nad rannością i...
Jeśli przez wroga ucierpieliśmy na czci, zemsta jest w stanie ją przywrócić. Doznajemy jednak tej...
Również nie będzie myśleć o zemście, jeśli sprawcą i świadkami czynu pogardza: ponieważ, jako pogardzani...
Tak samo i „zemsta” bywa to tym, to owym, to czymś bardzo złożonym. Trzebaż bo...
Co przedtem jest konieczne. — Człowiek, który nie chce być panem swego gniewu, napadów zawiści i...
Najstraszliwsza zemsta. — Jeśli się bądź co bądź chce zemścić na przeciwniku, należy czekać tak długo...
Nie mścić się? — Istnieje tyle subtelnych sposobów zemsty, że ten, kto by miał powód do...
Niebezpieczna drażliwość. — Ludzie utalentowani, lecz bierni, zawsze wydają się cokolwiek podrażnieni, kiedy któryś z ich...
Zemsta wiąże się z prawami honoru, jest rodzajem wymierzania sprawiedliwości. Ma ono charakter nieformalny — tzn. odbywa się poza systemem sądowniczym (szczególnie w sytuacjach, kiedy system ten nie działa skutecznie) — a jednocześnie bardzo często jest silnie zrytualizowane (przykładem może być włoska vendetta). Dość powszechnie w różnych kulturach przyjmuje się, że zemsty „domaga się” przelana krew (krew zabitych z własnego plemienia, rodziny, czy narodu). Charakterystycznymi cechami zemsty są: paralelność („oko za oko, ząb za ząb”) oraz to, że pomsta za krzywdę powoduje poczucie krzywdy u strony przeciwnej i budzi pragnienie zemsty. W ten sposób spirala aktów zemsty może rozkręcać się w nieskończoność. Z zemstą wiąże się wreszcie satysfakcja, co ilustruje znany frazes: „Zemsta jest rozkoszą bogów”. Motyw zemsty odnajdziemy w Konradzie Wallenrodzie oraz Dziadach Mickiewicza, w sposób żartobliwy pojawia się ona też w Panu Tadeuszu (w kontekście kultury sarmackiej); w formie komediowej przedstawił ten styl zachowań Fredro w Zemście.
