Przypisy

Quad si dixerint ad te: Quo egrediemur? dices ad eos (…) (łac.) — A jeśliby rzekli: Dotąd pójdziemy? Tedy im rzeczesz: Tak mówi Pan: Kto oddany na śmierć, na śmierć; a kto pod miecz, pod miecz; a kto na głód, na głód, a kto w niewolę, w niewolę. [przypis tłumacza]

Quae (…) divis (łac.) — Czego byś nie mógł spełnić, chyba gdybyś bogów/ Wręcz unicestwił (Aulus Persius Flaccus, Satirae, II, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quae res (…) non potes (łac.) — Sprawa ta nie podlega ani rozsądkowi, ani metodzie; rozwagą nie da się kierować. [przypis tłumacza]

Quaeris (…) loco (łac.) — „Pytasz, gdzie będziesz po śmierci, mój pilny? Tam, gdzie żyją te twory, co się nie rodziły” (Seneca [Minor], Troades, II, 398; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quae tellus (…) ferat (łac.) — „Gdzie ziemia lodem krzepnie, gdzie od żaru pęka/ I jaki wiatr twe żagle do Italii pędzi” (Propertius, Elegiae, IV, 3, 39; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quae veritati (…) simplex (łac.) — „Mowa, która ma przedstawić prawdę, niechaj nie będzie zawiła, lecz prosta” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 40; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qualis vestis erit, talia corda gerit (łac.) — jaki jest ubiór, takież kryje on i serce. [przypis tłumacza]

quam (…) norunt (łac.) — której uczeni raczej domyślają się niż ją znają. [przypis tłumacza]

quam primum (łac.) — Fragm. 926. [przypis tłumacza]

quam vereri (…) possent (łac.) — „A powinni ją czcić, chociażby jej pojąć nie mogli” (Cicero, Tusculanae disputationes, V, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quandoque bonus dormitat Homerus (łac.) — Niekiedy i poczciwemu Homerowi zdarzy się zdrzemnąć (Horacy, De arie pod. 359). [przypis tłumacza]

quando vidit gloriam eius et locutus est de eo (łac.) — J 12, 37–41: „A choć tak wiele cudów czynił, nie uwierzyli weń, aby się wypełniło słowo Izajasza: Zaślepił etc. To powiedział Izajasz, gdy widział chwałę jego i mówił o nim”. [przypis tłumacza]

Quare fremerunt gentes… Reges terrae… adversus Chistum (łac.) — Ps 2, 1–2: „Przez ludy buntują… królowie ziemi… przeciw Chrystusowi”. [przypis tłumacza]

Quare indurasti cor nostrum ne timeremus te (łac.) — „Przecz żeś zatwardził serce nasze, abyśmy się ciebie nie bali?”. [przypis tłumacza]

Quasi quidquam infelicius sit homine cui sua figmenta dominantur (łac.) — Pliniusz, II. 7. cyt. u Montaigne'a Próby II, 123. „Jak gdyby było coś nieszczęśliwszego od człowieka, nad którym panują urojenia”. [przypis tłumacza]

Queis (…) Titan (łac.) — „Którym Tytan w swej łasce dał serce i głowę/ Z lepszej gliny…” (Iuvenalis, Satirae, XIV, 34; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quem duplici (…) utramque (łac.) — „Podziwiam go, czy w grubej rozmyśla opończy,/ Czyli jako światowiec pofolguje modzie,/ Obie role gra zawsze wdzięcznie i dostojnie” (Horatius, Epistulae, I, 17, 25. 3; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quem semper (…) habebo (łac.) — „Dzień to dla mnie na zawsze bolesny… Tak bóstwa/ Zrządziły… ale również na zawsze czcigodny” (Vergilius, Aeneida, V, 41; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

quia (…) cessat (łac.) — „Nie przestaje kusić nawet duchów w cnocie chodzących” (Augustinus Aurelius, De civitate Dei, V, 14; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui adhaeret Deo, unus spiritus est (łac.) — 1 Kor 6, 17: „Kto się łączy z Bogiem jest z nim jednym duchem”. [przypis tłumacza]

qui alicuius (…) scribere (łac.) — „którzy dają się skusić jakiemuś pięknemu słówku, gdy się im wyda dowcipnym, tak iż piszą to, czego nawet zgoła nie zamierzali” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 59; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quia non cognovit per sapientiam, placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere (łac.) — 1 Kor 1, 21: „Ponieważ ludzie nie poznali Boga przez mądrość, spodobało się Bogu niedorzecznością proroctwa zbawić (tych którzy uwierzą)”. [przypis tłumacza]

Quia non sum locutus cum patribus vestris et non praecipi eis in die qua eduxi eos de terra Egypti (…) (łac.) — „Bom nie mówił z ojcami waszymi, anim im przykazał onego dnia, któregom ich wywiódł z ziemi egipskiej, o całopaleniu i ofiarach. Ale tom im przykazał, mówiąc: Słuchajcie głosu mojego i będę Bogiem waszym, a wy będziecie ludem moim, a chodźcie każdą drogą, którąm wam przykazał, aby wam dobrze było. I nie posłuchali. [przypis tłumacza]

Quibusdam destinatis sententiis consecrati quae non probant coguntur defendere (łac.) — Cicero Tasc. II, 2; cyt. jw. „Oddani jakimś uporczywym zdaniom, muszą bronić tego, czego nie pochwalają”. [przypis tłumacza]

quibus (…) genus (łac.) — „Na wzór naszych kawalerów, którzy przeskakują z jednego konia na drugiego, Numidowie mieli obyczaj wieźć ze sobą dwa konie; i w pełnym rynsztunku, w ukropie walki, przerzucali się nieraz z konia znużonego na świeżego: tak ich rumaki były zwinne i posłuszne” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XXIII, 29; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid fas (…) gignimur (łac.) — „Czego pragnąć nam wolno, co się kupić godzi/ Za nowo kute grosze, co trzeba poświęcić/ Dla krewnych lub ojczyzny, czym ci Bóg rozkazał/ Tu zostać, z jaką wreszcie cząstką kapitału/ Wstąpiłeś do ludzkości, czym jesteś, być pragniesz,/ I w jakim celu na świat przyszedłeś po życie?” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, III, 69–73; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid fiet hominibus qui minima contemnunt, majora non credunt (łac.) — „Co zdarzy się ludziom, którzy lekceważą rzeczy bardzo małe, a nie wierzą większym?”. [przypis tłumacza]

Quid (…) horas (łac.) — „Nigdy się tego człowiek nie ustrzeże,/ Co mu z godziny na godzinę grozi…” (Lucretius, De rerum natura, II, 13, 13; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Qui disciplinam (…) pareat (łac.) — „kto wiedzę ma nie na pokaz, lecz uważa ją za prawidło życia, kto sam siebie opanował i jest posłuszny swym zasadom” (Cicero, Tusculanae disputationes, II, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid moveant (…) aqua (łac.) — „Jaki wpływ mają Ryby lub Lwa znak sierdzisty,/ I Kozioróg, co kąpie łeb w Hesperii falach” (Propertius, Elegiae, IV, 1, 89; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid (…) multa? (łac.) — „Czemuż w tym krótkim żywocie/ Cel tak daleki gonimy?” (Horatius, Odae, II, 16, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quidquid (…) videntur (łac.) — „Cokolwiek czyni władca, zdaje się to nakazywać” (tłum. Edmund Cięglewicz; parafraza z Quintilian, Pro milite contra tribunum [w:] Declamationes Maiores, 3). [przypis tłumacza]

quid terras (…) fugit (łac.) — „Czemuż to rzucasz ciepłe kraje,/ Pędząc na chłodne wyraje?/ Z ojczyzny uciec możesz, ale nie przed sobą” (Horatius, Odae, II, 16, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Qui gloriatur, in Domino glorietur (łac.) — Jr 9, 23. „Kto się pyszni, niech pyszni w Panu”. [przypis tłumacza]

Qui justus est, justificetur adhuc (łac.) — Ap 22, 11: „Kto jest sprawiedliwy, niech się jeszcze usprawiedliwi”. [przypis tłumacza]

Qui mandicat indignus (łac.) — 1 Kor 11, 29: „Kto pożywa niegodnie”. [przypis tłumacza]

Qui me recipit, non me recipit, sed eum qui me misit (łac.) — Mk 9, 37: „Kto mnie przyjmuje, nie mnie przyjmuje, lecz tego, który mnie posłał”. [przypis tłumacza]

quin ipse contra esse confiteri coactus est (łac.) — zmuszony był przyznać, że sam ze sobą stoi w sprzeczności. [przypis tłumacza]

Qui nisi (…) omnis (łac.) — „Bo jeśli zmysły mylą, cały rozum błądzi” (Lucretius, De rerum natura, IV, 487; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quin (…) mensis (łac.) — „Stąd zwyczaj był prastary, biesiadę ożywiać/ Krwi przelewem i dania przeplatać turniejem/ Bijących się na ostro, co często padali/ Na stoły, krwią bryzgając pomiędzy puchary” (Silius Italicus, Punica, XI, 51; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui non laborat, non manige ducat (łac.) — kto nie pracuje, nie porośnie w dostatki. [przypis tłumacza]

qui prior est tempore, potior est iure (łac.) — kto pierwszy co do czasu, pocześniejszy co do prawa. [przypis tłumacza]

Qui (…) retro (łac.) — „Co łbem wybija ślady, gdy w tył kroczy” (Lucretius, De rerum natura, IV, 474; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis accurate (…) loqui (łac.) — „Ten przemawia w sposób arcynudny, kto chce mówić zawsze i ciągle pięknie i ozdobnie” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 75; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis annuntiavit ab exordio ut sciamus et a principio ut dicamus: Justus es? (łac.) — „Kto oznajmi od początku, iżbyśmy wiedzieli, i od początku, iżbyśmy rzekli: Sprawiedliwyś jest?”. [przypis tłumacza]

Qui santificabantur et mundos se putabant… simul consumentur, dicit Dominus (łac.) — „Którzy uświęcają i uważają za czystych… koniec także wezmą, powiada Pan”. [przypis tłumacza]

quis (…) antiquitas? (łac.) — „I któż się znajdzie, kogo by nie przekonała tradycja starożytna, poparta i poświadczona godnymi pomnikami i świadectwy?” (Cicero, De divinatione, 1, 40; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis (…) contraxit (łac.) — „Gdzie i który, nawet średniej miary gladiator wydał jęk? Albo z bólu fizycznego twarz choć skurczył? Który z nich nie zachował męskiej godności, walcząc stojąco, ba, nawet gdy już leżał na ziemi? Który z nich, upadłszy, cofnął szyję przed mieczem, co mu z rozkazu ludu miał przeszyć gardło?” (Cicero, Tusculanae disputationes, II, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis desiderio (…) capitis (łac.) — „Więc może się mam wstydzić, że mnie rwie tęsknica,/ Może się mam hamować w żalu za kochankiem?” (Horatius, Odae, I, 24, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

quis est (…) collincet (łac.) — „Kto całymi dniami rzuca oszczepem w pierścionek, czemuż by kiedyś nie utrafił?” (Cicero, De divinatione, II, 59; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis est (…) senem (łac.) — „jest istotą tego pożądania w przyjaźni? Dlaczego to nikt nie kocha się w brzydkim chłopaku, ani w pięknym staruszku?” (Cicero, Tusculanae disputationes, IV, 33; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis hominum (…) Dominus (łac.) — „Któryż człowiek może poznać zamiary Boga lub zdoła wyobrazić sobie, czego chce Pan?” (Biblia, Mdr 9:13). [przypis tłumacza]

Quis (…) lympha (łac.) — „Niech mi tam pacholik/ Ochłodzi dzbanek z winem, Falernem ognistym,/ W źródle przeczystym” (Horatius, Odae, II, 11, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis mihi det ut, etc. Scio enim, quod redemptor meus vivit (łac.) — 19, 23–25: „Któż mi da”; „Wiem tedy, że odkupiciel mój żyje”. [przypis tłumacza]

Quis mihi det, ut omnes prophetent (łac.) — „Kto by mi to dał, aby wszyscy prorokowali”. [przypis tłumacza]

Quisquam (…) Vindicat (łac.) — „Zaledwie znajdzie się ktoś, co zupełnie i całkowicie odsunie i odrąbie się od nadziei życia, ale i tak, mimowiednie i bezwiednie, zatrzymuje jeszcze cośkolwiek dla siebie i rewindykuje to coś i nie oddala się stanowczo od swych umiłowań, nawet gdyby ciało jego było już porzucone w grobie” (Lucretius, De rerum natura, III, 901–906; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quisquis (…) habitat (łac.) — „Kto wszędzie mieszka, nigdzie nie mieszka, Maksymie!” (Martialis, Epigrammata, VII, 73; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui, ut rationem (…) fragerent (łac.) — „Którzy, gdyby nawet nie przywiedli żadnych racji, przekonaliby mnie samą swą powagą” (Cicero, Tusculanae disputationes, I, 21; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

quoad ordinem naturae (łac.) — Pod względem porządku natury. [przypis tłumacza]

quoad subiectum (łac.) — Pod względem podmiotu. [przypis tłumacza]

Quod bellum firmavit, pax ficta non auferat (łac.) — „Co wojna utwierdziła, zmyślony pokój nie zabierze”. [przypis tłumacza]

Quod crebro videt non miratur (…) (łac.) — de Divin. II. 22.; cyt. u Montaigne'a, II, 30. „Co kto często widzi, temu się nie dziwi, chociażby nie wiedział, dlaczego to się dzieje; czego przedtem nie widział, to jeśli się zdarzy, uważa za dziw”. [przypis tłumacza]

Quod curiositate cognoverunt, superbia amiserunt (łac.) — „Co przez ciekawość poznali, przez pychę utracili”, reminesencja ze św. Augustyna. [przypis tłumacza]

Quod ergo ignorantes, quaeritis, religio annuntiat vobis (łac.) — „,Czego tedy nieświadomi szukacie, religia wam to zwiastuje”. [przypis tłumacza]

quod medicamenta morbis exhibent, hic iura negotiis (łac.) — czym lekarstwa dla chorób, tym prawa są dla spraw. [przypis tłumacza]

Quod (…) vellis (łac.) — „Żeś pierś z włosów oskubał, łydki i ramiona” (Martialis, Epigrammata, II, 62; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quo quisquam optimus est, pessimus, si hoc ipsum, quod optimus est, adscribat sibi (łac.) — „Przez co ktoś jest najlepszym, staje się najgorszym, jeżeli to, że jest najlepszym, przypisuje sobie. [przypis tłumacza]

quo (…) Romanus (łac.) — „W czym niewątpliwie Rzymianin celuje” (Livius Titus, Ab Urbe condita, IX, 22; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quos vult perdere, Jupiter dementat (łac.) — Kogo Jowisz chce zgubić, temu odbiera rozum. [przypis tłumacza]

Quoties (…) concurrenint (łac.) — „Ileż to razy nie tylko nasi wodzowie, ale nawet całe armie szły na pewną śmierć?” (Cicero, Tusculanae disputationes, I, 37; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

quum res (…) ambiunt (łac.) — „Kiedy jaki przedmiot ducha zaciekawi i zajmie, wyrazy nasuwają się niemal na wyścigi” (Seneca controvert. III; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quum (…) sequor (łac.) — „W sprawach religii idę za Korunkaniusem, Scypionem, Scaevolą, najwyższymi kapłanami, a nie za Zenonem, Kleantesem lub Chryzypem” (Cicero, De natura deorum, III, 2; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]