ZBIÓRKA KRYZYSOWA
Potrzebujemy 125 tys. zł do końca 2024 roku, żeby móc dalej funkcjonować. Dlaczego?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 163178 przypisów.
zruć (daw. forma) — zrzuć. [przypis edytorski]
Zruć go z pychy do końca z Nabuchodozorem — i dalej: Nabuchodonozor trawę żarł jak wół, por. 1, 21: kara za bluźnierstwo, wedle Daniela rozdz. 7. [przypis redakcyjny]
zruca — dziś: zrzuca. [przypis edytorski]
zrucano — wyd. lwow. ma: zrzucano. [przypis redakcyjny]
zrucić (daw.) — zburzyć. [przypis edytorski]
zrucił me (reg.) — zrzucił mnie. [przypis edytorski]
zrucili — dziś popr.: zrzucili (w domyśle: ze stanowiska). [przypis edytorski]
zruci — zrzuci (z żołądka); zwymiotuje. [przypis edytorski]
zrugać — nawymyślać komuś, gniewnie go skrytykować; zbesztać, złajać. [przypis edytorski]
zrugać — obrzucić obelgami. [przypis edytorski]
z ruśnice — z rusznicy. [przypis edytorski]
z Russem (daw.) — z Rousseau. [przypis edytorski]
zruta (daw.) — ruina. [przypis redakcyjny]
zrutenizowany — poddany wpływom ruskim; od śrdw. łac. Ruthenia: Ruś. [przypis edytorski]
z rybaki — dziś popr. forma: z rybakami. [przypis edytorski]
zrychtować (reg.) — wykonać, skonstruować. [przypis edytorski]
z rysunkami autora — z przyczyn technicznych ilustracje zostaną opublikowane w przyszłości. Tam, gdzie to konieczne, treść obrazków opisano w przypisach. Nie publikujemy też dwuwierszy, nawiązujących do treści książki i umieszczonych w żywej paginie (tj. na górze strony, nad tekstem), ponieważ ich tłumaczenie nie weszło jeszcze do domeny publicznej. [przypis edytorski]
z rytmu — ze zdolności poetyckich. [przypis redakcyjny]
zrywałaś listki akacji, a potem byłaś smutna, bo wypadło: „nie dba” — nawiązanie do zwyczaju wróżenia przez obrywanie akacjowych listków rosnących na jednej łodyżce, powtarza się przy tym wyliczankę: kocha, lubi, szanuje, nie chce, nie dba, żartuje, w myśli, w mowie, w sercu, na ślubnym kobiercu, aż do zerwania ostatniego listka. Podobnie wróżono z kwiatu margerytki. [przypis edytorski]
zrywał się ostatnimi wysiłkami — w oryg. niem. raffte sich zur letzten Anstrengung auf: zdobył się na ostatni wysiłek. [przypis edytorski]
zrywam (…) lilią (daw.) — dziś: zrywam lilię. [przypis edytorski]
Zrywam się, biegną, składam na pamięć wyrazy… — niezupełnie dokładny cytat z sonetu Mickiewicza Mówię z sobą… (1826): „Zrywam się, biegę, składam na pamięć wyrazy.” [przypis redakcyjny]
z rządem — w wydaniu z 1816 r.: z nierządem. [przypis edytorski]
zrzęda — tu: upór. [przypis redakcyjny]
zrzęda — tu: zrzędliwość. [przypis edytorski]
zrzęda — zrzędzenie; narzekanie. [przypis edytorski]
zrzebiec (daw.) — źrebak. [przypis edytorski]
zrzecze się — dziś: zrzeknie się. [przypis edytorski]
zrzeczywistnienie — dziś: urzeczywistnienie. [przypis edytorski]
z rzeką, która była bogiem, gotów był walczyć… — ze Skamandrem, bóstwem rzeki o tej samej nazwie; zob. Iliada XXI 200 i nast. [przypis edytorski]
zrzekła się pierwszej dziewiczej miłości — mowa o Wilhelmie Habsburgu zwanym Uprzejmym (ok. 1370–1406). [przypis edytorski]
zrzeńca (daw. forma) — źrenica. [przypis redakcyjny]
zrzeńca — źrenica. [przypis redakcyjny]
zrzenice — dziś: źrenice, oczy; twarz Dziewicy przemienia się w trupią czaszkę z pustymi oczodołami. [przypis edytorski]
zrzenice — dziś: źrenice. [przypis edytorski]
zrzetelnie (daw.) — w sposób widoczny. [przypis edytorski]
zrzezać się (daw.) — ponieść stratę. [przypis edytorski]
zrzódło (daw.) — źródło; Słowacki stosuje niekonsekwentnie i zamiennie obie formy. [przypis edytorski]
zrzódło — dziś popr.: źródło. [przypis edytorski]
zrzuciła — tzn. poroniła. [przypis edytorski]
zrzuta (daw.) — ruina. [przypis edytorski]
zrzuta (daw.) — ruina. [przypis redakcyjny]
zrzuta (daw.) — ruina, upadek. [przypis redakcyjny]
zrzynek — okrawek, ścinek. [przypis edytorski]
z ścian — dziś popr.: ze ścian. [przypis edytorski]
zśliznąć — dziś popr.: ześliznąć. [przypis edytorski]
z śmiechem — dziś popr.: ze śmiechem. [przypis edytorski]
z śmiechem — ze śmiechem. [przypis edytorski]
zśród — dziś: spośród. [przypis edytorski]
zśród — dziś: spośród, spomiędzy. [przypis edytorski]
z śród — spośród. [przypis edytorski]
z świętym Mateuszem — apostoł Mateusz był z zawodu celnikiem (poborcą ceł). [przypis redakcyjny]
z sąsiady — dziś popr. forma N.lm: z sąsiadami. [przypis edytorski]
z Saby — Σαβὰ(N), Σαὰβ (D). Przypuszczają, że jest to dzisiejsze Kafr Sabt, wieś zaludniona chłopami algierskimi. [przypis tłumacza]
Z samą do Jarosławia żydzi głową jadą… — tak odpowiedział Żyd Potockiemu na zapytanie, z czym na jarmark do Jarosławia jedzie; tak samo jedzie szlachta na sejmiki. [przypis redakcyjny]
z samey w niem roście więtsza chęć trudności (starop. konstrukcja) — z (powodu) samej trudności rośnie w nim większa chęć. [przypis edytorski]
z Schillera — przekład Adama Mickiewicza powstał w kwietniu 1820 r. w Kownie; poeta zmienił imiona osób występujące w oryginale: król Franz (w tłumaczeniu polskim nie pada jego imię), dama imieniem Kunigund (tu: Marta), rycerz Delorges (tu: Emrod). [przypis edytorski]
z sektami istniejącymi nic wspólnego nie miała — por. Starożytności XVIII, I, 6. [przypis tłumacza]
zseła — zsyła. [przypis edytorski]
z setką tysięcy podobnych przeszedł był geograficzne szlaki Anhellego — aluzja do zesłania Aleksandra Wata i jego pobytu w radzieckich więzieniach. [przypis edytorski]
z sfer swoich gwiazdy spadały szalenie — obraz odnosi się do wyobrażenia wszechświata, w którym gwiazdy przymocowane były do obracających się sfer niebieskich. [przypis edytorski]
zsiadły — tu: stały (o stanie skupienia ciał fizycznych). [przypis edytorski]
z siebie nic nie waży — sam nie stanowi żadnej wartości. [przypis redakcyjny]
z siebie sprawnej — użyźnionej przez siebie. [przypis redakcyjny]
zsieść — dziś popr.: zsiąść. [przypis redakcyjny]
z Signy i Agugliony — Okolice Florencji. [przypis redakcyjny]
z siwemi brody — dziś popr. forma N. lm: z siwymi brodami. [przypis edytorski]
z siwiejącymi (…) włosy — dziś popr. forma N.lm: (…) włosami. [przypis edytorski]
zskapieć (daw.) — znikczemnieć, podupaść. [przypis edytorski]
z skrzydły — dziś popr. forma N.lm: ze skrzydłami. [przypis edytorski]
z skrzydły — dziś popr. froma N. lm: ze skrzydłami. [przypis edytorski]
zskrzytwieć (gw.) — zmarznąć. [przypis edytorski]
z skwapliwością — chętnie i szybko. [przypis edytorski]
z słowy — dziś popr. forma N. lm: ze słowami. [przypis edytorski]
z słowy poważnemi — dziś popr. forma N. lm: z poważnymi słowami. [przypis edytorski]
ZSL — Zjednoczone Stronnictwo Ludowe. [przypis edytorski]
z smakowitym — dziś popr.: ze smakowitym. [przypis edytorski]
Z Soczewki żadnych (…) wiadomości po tej najsmutniejszej — mowa o śmierci Seweryna Markiewicza. [przypis redakcyjny]
z Sokratesem, którego Arystofanes niesłusznie szarpie — w komedii Chmury. [przypis edytorski]
z sprawiedliwymi bogi (daw. forma) — dziś N.lm: (…) bogami. [przypis edytorski]
ZSP — Zrzeszenie Studentów Polskich, organizacja studencka powstała w 1950 r. [przypis edytorski]
z sromotą — ze wstydem. [przypis edytorski]
zstąp do świątyni — osobliwość wiersza Ad Venerem polega na tym, że w starożytnej poezji podobne prośby do bogów przyzywały ich do miasta lub do konkretnej świątyni. Tu zaś jest mowa raczej o kapliczce (lararium) umieszczonej w rzymskim domu. [przypis edytorski]
Zstąpiłem do ziemskich ślubów — najważniejsze znaczenie dla Męża miały „śluby duchowe” — niebiańskie. Śluby ziemskie zatem były pewnego rodzaju „zniżeniem”, zstąpieniem z wyżyn niebiańskich do ziemskiej rzeczywistości. [przypis redakcyjny]
Zstąpił Eneasz w państwo nieśmiertelne (…) — Od w. 1 do 43. Tu Dante, z czym się często spotykamy w jego Boskiej Komedii, chcąc uzmysłowić i silniej wrazić w duszę czytelnika swoje wysokie idee, bierze porównania i obrazy, jak mu na myśl przychodzą, zarazem z mitów starożytności pogańskiej i z Pisma Świętego. Tak Eneasz zstąpił w świat podziemny, ażeby tam zasięgnąć wieści przepowiedni o założeniu Rzymu a z nim rzymskiego państwa, stolicy namiestników Chrystusowych; św. Paweł porwany był duchem do nieba, ażeby tym, co tam widział, rozszerzył liczbę wierzących i umocnił ich w wierze. Eneasz i św. Paweł za życia jeszcze obaj wprowadzeni byli do królestwa leżącego poza granicą żywota ziemskiego i jego błędów; ponieważ Opatrzność wybrała ich obu do objawienia i spełnienia swoich wysokich celów. Ale poeta, uznając w sobie krewkość i ułomność ludzką, powątpiewa o swej godności wewnętrznej i o skutku usiłowań, jakie w nim z namowy rozumu powstały, i poczyna chwiać się w powziętym zamiarze. [przypis redakcyjny]
zstąpmy — «W swej niezwykłej skromności [Bóg] naradzał się ze swoim Boskim Trybunałem». Midrasz uczy, że była to kara „miara za miarę”: «oni powiedzieli „oto zbudujmy” , więc On wymierzył im podobną [karę] i powiedział „oto zstąpmy…itd.”», zob. Raszi do 11:7. [przypis edytorski]
zstać — dziś popr.: stać. [przypis edytorski]
zstać się (starop.) — stać się (czas. dokonany). [przypis edytorski]
zstać się (starop.) — stać się; przydarzyć się (czas. dokonany). [przypis edytorski]
zstać (starop.) — stać. [przypis edytorski]
zstaje — wystarcza. [przypis redakcyjny]
zstało (starop.) — stało. [przypis edytorski]
z stali — dziś popr.: ze stali. [przypis edytorski]
z stanem miejskim — pierwsze wyraźne wystąpienie wspólne w w. XIII zakończone przyznaniem osobnego przedstawicielstwa miastom w r. 1265 (Izba oddzielna); przejście ostateczne przedstawicieli szlachty ziemskiej do wspólnej z przedstawicielami miejskimi Izby Gmin w r. 1332. [przypis redakcyjny]
zstawa (starop.) — starcza. [przypis redakcyjny]
zstawa (strop.) — nie brak. [przypis redakcyjny]
zstawy (daw.) — podstawy, fundamenty. [przypis edytorski]
zstępowała (…) do różnych działów wiedzy, objętych wówczas wspólną filozofii nazwą — [por.] Socrates, Historiae ecclesiasticae [Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła], lib. VII, cap. 16. [przypis autorski]
zstokrotniać — dziś: ustokrotniać. [przypis edytorski]
Z stołowej izby balki wyrzuciwszy stare — w większych domach szlacheckich ozdabiano pułap belkami, wypełniając barwnymi ornamentami kwadraty powstałe przy skrzyżowaniu. Nowa moda wprowadza sufit gładki, ozdobiony malowidłami często o tematyce mitologicznej. [przypis redakcyjny]
