Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

TAK, pomogę! Nie, tym razem nie pomogę
Strona główna Katalog Autor
Charles Baudelaire

Charles Baudelaire

Wiersz ✖ Liryka ✖
Sortuj:

wiersze Charles Baudelaire

Romantyzm Alkohol Anioł Arkadia Bieda Błądzenie Błogosławieństwo Błoto Bóg Bogini Brud Buntownik Chleb Choroba Chrystus Ciało Ciemność Cień Cierpienie Cisza Cmentarz Cnota Czarownica Czas Dar Dekadent Deszcz Dom Drzewo Duch Duma Dusza Dwór Dźwięk Dzieciństwo Dziecko Dziedzictwo Erotyzm Filozof Flirt Góra Gra Grób Grzech Gwiazda Historia Imię Interes Ironia Jedzenie Jesień Kaleka Kara Kłamstwo Klejnot Kobieta Kobieta demoniczna Kobieta "upadła" Kochanek Kondycja ludzka Konflikt wewnętrzny Kot Krew Król Książka Księżyc Łzy Las Literat Los Lot Lud Lustro Mądrość Marzenie Maska Maszyna Matka Mędrzec Mężczyzna Melancholia Miasto Miłość Miłość niespełniona Miłość romantyczna Miłość silniejsza niż śmierć Młodość Modlitwa Morze Muzyka Nadzieja Natura Nauka Niebo Nienawiść Nieśmiertelność Niewola Noc Nuda Obcy Obłok Obraz świata Odrodzenie przez grób Odwaga Ofiara Ogień Okno Oko Okręt Okrucieństwo Opieka Otchłań Pająk Pamięć Piękno Piekło Piwnica Pobożność Pocałunek Podróż Poeta Poezja Pogarda Pogrzeb Pokusa Poświęcenie Potwór Pożądanie Pozory Praca Prawnik Prawo Przekleństwo Przemijanie Przyroda nieożywiona Ptak Pycha Raj Religia Robak Robotnik Rozkosz Rozpacz Rozum Ruiny Rzeka Śmiech Śmierć Świątynia Światło Święty Świt Samobójstwo Samotnik Samotność Sen Serce Sława Słońce Smutek Sprawiedliwość Starość Strach Strój Sumienie Szaleństwo Szaleniec Szatan Szczęście Sztuka Tajemnica Tęsknota Teatr Tłum Trucizna Trup Ucieczka Uroda Vanitas Wąż Walka Wampir Wiatr Wieczność Wieczór Wiedza Wina Wino Wiosna Wizja Władza Woda Wolność Wspomnienia Wyrzuty sumienia Wyspa Wzrok Żebrak Życie snem Zabawa Zapach Zaświaty Zdrowie Zemsta Ziemia Zima Złodziej Zmartwychwstanie Zmysły

O autorze

Charles Baudelaire
fot. Étienne Carjat (1828–1906), domena publiczna

Charles Baudelaire

Ur.
9 kwietnia 1821 r. w Paryżu
Zm.
31 sierpnia 1867 r. w Paryżu
Najważniejsze dzieła:
(zbiory wierszy) Kwiaty zła (1857), Sztuczne raje (1860), Paryski spleen (1864); (zbiory pism estetycznych) Salon 1845, Salon 1846, Malarz życia nowoczesnego (1863), Sztuka romantyczna (1868); Moje obnażone serce (1897)

Francuski poeta i krytyk sztuki, jedna z najbardziej wpływowych postaci literatury XIX w. Zaliczany do grona tzw. ,,poetów przeklętych". Ostatni romantyk (wyprowadził własne wnioski z wielowątkowego dorobku tej epoki), był jednocześnie zwolennikiem metody realistycznej w literaturze. Bliskie sobie tematy i idee odnajdowali w jego twórczości parnasiści („sztuka dla sztuki”, „piękno nie jest użyteczne”), wyznawcy dekadentyzmu (ból istnienia), symboliści, surrealiści czy przedstawiciele modernizmu katolickiego; w jego dorobku za równie istotne jak utwory własne uważa się przekłady wierszy Edgara Allana Poego.
W 1841odbył podróż morską odwiedzając wyspy Mauritius i Reunion oraz (być może) Indie, co jako doświadczenie egzotyki wpłynęło na jego wyobraźnię poetycką. Od 1842 r. przez dwadzieścia lat był związany z pół-Francuską, pół-Afrykanką urodzoną na Haiti Jeanne Duval, aktorką i tancerką, której poświęcił wiele ze swoich najsłynniejszych wierszy (m.in. Padlina, Do Kreolki, Sed non satiata, Zapach egzotyczny, Tańcząca żmija). Jej portret w półleżącej pozie stworzył w 1862 r. Manet. Pierwsze publikacje Baudelaire'a dotyczyły malarstwa (zbiory Salon 1845 i Salon 1846) i również później zajmował się on krytyką sztuk plastycznych (w 1855r. wydał kolejny tom szkiców), a jego artykuły poświęcone Delacroix, Ingresowi czy Manetowi (Malarz życia współczesnego) należą do kanonicznych tekstów teoretycznych o sztuce. Choć nie zajmował się muzyką, był pierwszym, który docenił dzieło Wagnera.
W 1848 r. Baudelaire włączył się aktywnie w rewolucję Wiosny Ludów – o epizodzie tym zadecydowały nie tyle poglądy polityczne, ile poryw ducha i osobista niechęć do ojczyma, Jacques'a Aupicka, generała armii francuskiej. Nie najlepiej czuł się w rzeczywistości ustanowionego po upadku rewolty burżuazyjno-konserwatywnego ładu II Cesarstwa; niemal jako osobistą tragedię przeżył zarządzoną przez Napoleona III przebudowę Paryża, w wyniku której wyburzono wiele ze starej, średniowiecznej zabudowy miasta. Z powodu wydanego w 1857 r. tomu poezji Kwiaty zła autor został oskarżony o obrazę moralności, skazany na grzywnę i zmuszony do usunięcia niektórych utworów (pełne wydanie ukazało się dopiero w 1913 r.).
Baudelaire obracał się w kręgu najwybitniejszych twórców epoki, takich jak Balzac, Nerval, Flaubert czy Gautier. Zostawił też wiele artykułów (pisanych często na zamówienie do gazet) o współczesnych mu twórcach literatury oraz żywych portretów kolegów po piórze w pamiętnikach Moje serce obnażone czy wydanych pośmiertnie Dziennikach poufnych. Przy tej okazji formułował swój własny system filozoficzno-estetyczny. Pierwsze, powierzchowne wrażenie każe uznać, że Baudelaire epatuje obrazami wszystkiego, co budzi obrzydzenie oraz śmiałą erotyką. Jednak nie zajmował się on obrazoburstwem dla niego samego, ale uznając, że „świat jest słownikiem hieroglifów”, uważał, że należy dostrzec i zinterpretować wszelkie przejawy rzeczywistości, co pozwoli dosięgnąć piękna będącego absolutem istniejącego poza światem; jego teoria estetyczna naznaczona była mistycyzmem w duchu Swedenborga i platońskim idealizmem. Pierwszy tom jego wierszy charakteryzuje klasyczna forma, w którą wlana została nie poruszana dotąd tematyka, natomiast Paryski spleen jako zbiór poematów prozą stanowi krok w kierunku poezji nowoczesnej. Powszechnie uważa się, że Baudelaire zmarł na syfilis, podobnie jak jego wieloletnia kochanka, był też uzależniony od laudanum i przypuszczalnie od opium, nadużywał alkoholu, przez lata pędził życie kloszarda. W 1866 r. podczas pobytu w Belgii doznał wylewu krwi do mózgu i został częściowo sparaliżowany. Rok później zmarł w klinice w Paryżu i został pochowany na cmentarzu Montparnasse. Wydaniem pozostałych po nim pism zajęła się owdowiała powtórnie matka.

Lecz prawdziwi wędrowcy są ci, którzy płyną,
Aby płynąć. I z sercem podobnym lekkiemu
Balonowi...

Charles Baudelaire, Kwiaty zła, Podróż
Jam piękna, o śmiertelni, niby sen kamienny!
Pierś ma, od której bolał każdy duch kolejno...

Charles Baudelaire, Piękno
W labiryntach prastarych stolic, w ich odmęcie,
Gdzie ma swój czar to nawet, co ohydne...

Charles Baudelaire, Kwiaty zła, Staruszki
  • NIP: 952-187-70-87
  • KRS: 0000070056
  • REGON: 017423865
  • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
MKiDN
Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.