Icchok Lejb Perec

Ur.

18 maja 1852 w Zamość

Zm.

3 kwietnia 1915 w Warszawie

Najważniejsze dzieła:

Nocą na starym rynku (1907, wyd. pol. 1973); Opowiadania chasydzkie i ludowe (wyd. pol. przeł. Michał Friedman, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997); Wybór opowiadań (przeł. Anna Dresnerowa, Ossolineum,1958)

Pisarz, eseista, wydawca, opiekun młodych literatów. Jeden z współtwórców nowoczesnej literatury jidysz, nazywany jej „Ojcem”.
Przyszedł na świat w Zamościu, w zamożnej rodzinie pochodzenia sefardyjskiego. Jego ojciec był kupcem, matka prowadziła sklep. Dzieciństwo i młodość Icchok spędził w rodzinnym Zamościu. Tam odebrał tradycyjne żydowskie wykształcenie w chederze i jesziwie. Jednocześnie zaznajamiał się z literaturą europejską, ukończył także świecką szkołę w Zamościu.
Przez dwa lata przebywał w Warszawie, gdzie uczęszczał na kurs prawa oraz uczył hebrajskiego. Następnie po pomyślnym zdaniu uniwersyteckiego egzaminu, uzyskał prawo do prowadzenia własnej kancelarii adwokackiej. Koncesję stracił po tym jak stanął w obronie Polaków biorących udział w powstaniu styczniowym.
Jednocześnie zaczął także pisać swoje utwory poetyckie i prozatorskie – początkowo w języku polskim i hebrajskim. Za jego debiut uznaje się jednak opublikowany w 1882 roku poemat Monisz, napisany w języku jidysz. Wtedy też pisarz przeniósł się do Warszawy, by niebawem stać się centralną postacią literackiego życia na Muranowie. Problemy finansowe zmusiły go do podjęcia pracy buchaltera w Gminie Żydowskiej. Jednocześnie intensywnie pisał i wydawał swoje kolejne książki: Opowieści ludowe, Opowieści chasydzkie czy dramaty Złoty łańcuch oraz W nocy na starym rynku. Szczególnie fascynowały go zagadnienia związane z żydowskim mistycyzmem. Często wykorzystywał motywy i opowieści chasydzkie, traktując je nie jako ludowe zabobony, ale skarbnicę wiedzy metafizycznej, mogącej dawać inspirację dla nowoczesnej sztuki i literatury.
Rozgłos jaki zyskał dzięki swoim dziełom z czasem sprawił, że adres jego mieszkania przy ulicy Ceglanej 1 (obecnie ul. Pereca) był powszechnie znany i jak magnes przyciągał młodych literatów z różnych, nieraz odległych miast i miasteczek. Perec przyjmował ich wszystkich w zorganizowanym przez siebie salonie literackim, z którego wyszły talenty takie jak: Szymon An-ski, Alter Kacyzne czy Szalom Asz.