Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 451 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Oświecenie

Sortuj:

Epika Oświecenie

Aforyzm François-Marie Arouet (Voltaire / Wolter) Bajka Baśń Giacomo Casanova Sébastien-Roch Nicolas de Chamfort Dedykacja Daniel Defoe Françoise de Graffigny Pierre Choderlos de Laclos Julien Offray de La Mettrie Julie de Lespinasse René Descartes (Kartezjusz) Dialog Denis Diderot Esej Immanuel Kant Franciszek Karpiński Jan Kiliński Jędrzej Kitowicz Michał Dymitr Krajewski Ignacy Krasicki Jeanne-Marie Leprince Gotthold Ephraim Lessing List Charles de Montesquieu (Monteskiusz) Pamiętnik Poemat heroikomiczny Powiastka filozoficzna Powieść Powieść epistolarna Przypowieść Jean-Jacques Rousseau Rozprawa Rozprawa polityczna Satyra Stanisław Staszic Jonathan Swift Aktor Alkohol Ambicja Antysemityzm Artysta Asceta Bezpieczeństwo Bieda Bijatyka Błądzenie Błazen Błoto Bóg Bogactwo Bohaterstwo Brat Broń Brud Bunt Burza Car Carpe Diem Cenzura Chciwość Chłop Chleb Choroba Chrystus Chrzest Ciąża Ciało Cień Cierpienie Cnota Córka Cud Czarownica Czary Czas Czyn Dama Dar Deszcz Diabeł Dobro Dojrzałość Dom Dorosłość Doskonałość Droga Drzewo Duch Duma Dusza Dwór Dworek Dworzanin Dźwięk Dzieciństwo Dziecko Dziedzictwo Dziewictwo Dziki Egoizm Egzorcyzm Emigrant Erotyzm Fałsz Filozof Fircyk Flirt Głód Głupiec Głupota Gniew Góra Góry Gość Gospodarz Gospodyni Gra Grzech Grzeczność Gwiazda Hańba Handel Historia Honor Idealista Imię Interes Ironia Jabłko Język Jedzenie Jesień Kaleka Kapłan Kara Kariera Karnawał Kat Katastrofa Kawiarnia Kłamstwo Kłótnia Klęska Klejnot Kobieta Kobieta "upadła" Kochanek Kochanka Kolonializm Koń Kondycja ludzka Konflikt Konflikt wewnętrzny Korzyść Kot Kradzież Krew Król Krzywda Ksiądz Książka Księżyc Kuchnia Kuszenie Kwiaty Łzy Las Lato Lek Lekarz Lenistwo List Literat Los Lud Lustro Mądrość Mąż Małpa Małżeństwo Marzenie Maska Maszyna Matka Matka Boska Mędrzec Mężczyzna Melancholia Miasto Mieszczanin Miłość Miłość niespełniona Miłość spełniona Miłosierdzie Milczenie Mizoginia Młodość Moda Modlitwa Morderstwo Morze Motyl Muzyka Nadzieja Nagroda Nałóg Narkotyki Naród Narodziny Natchnienie Natura Nauczyciel Nauka Niebezpieczeństwo Niebo Niemiec Nienawiść Nieśmiertelność Niewola Noc Nuda Obcy Obłok Obowiązek Obraz świata Obrzędy Obyczaje Obywatel Odwaga Ofiara Ogień Ogród Ojciec Ojczyzna Okno Oko Okrucieństwo Omen Opieka Opinia Organizm Pamięć Pan Państwo Patriota Piękno Piekło Pielgrzym Pieniądz Pies Pijaństwo Plotka Pobożność Pocałunek Pochlebstwo Podróż Podstęp Poeta Poezja Pogarda Pogrzeb Pojedynek Pokora Pokusa Pokuta Polak Polityka Polowanie Polska Poród Porwanie Poświęcenie Postęp Potwór Powstanie Powstaniec Pożądanie Pozory Pozycja społeczna Praca Praca organiczna Prawda Prawnik Prawo Próżność Proroctwo Prorok Przebranie Przeczucie Przekupstwo Przemiana Przemijanie Przemoc Przyjaźń Przyjemność Przyroda nieożywiona Przysięga Przywódca Ptak Pycha Radość Raj Realista Religia Rewolucja Robak Robot Robotnik Rodzina Rośliny Rosja Rosjanin Rozczarowanie Rozkosz Rozpacz Rozstanie Rozum Rycerz Rywalizacja Rzeka Ślub Śmiech Śmierć Śmierć bohaterska Śpiew Świątynia Światło Święto Świętoszek Święty Świt Sąd Sąsiad Salon Samobójstwo Samolubstwo Samotnik Samotność Sarmata Sędzia Seks Sen Serce Sielanka Siła Siostra Skąpiec Skarb Sława Słońce Słowo Sługa Służalczość Smutek Społecznik Spotkanie Spowiedź Sprawiedliwość Starość Strach Strój Stworzenie Sumienie Syn Szaleństwo Szantaż Szczęście Szkoła Szlachcic Szpieg Sztuka Tajemnica Taniec Tchórzostwo Tęsknota Teatr Testament Theatrum mundi Tłum Tolerancja Trucizna Trup Twórczość Ucieczka Uczeń Uczta Umiarkowanie Upadek Uroda Urzędnik Utopia Vanitas Wąż Walka Walka klas Warszawa Wdowa Wdowiec Wdzięczność Wesele Wiadomość Wiara Wiatr Więzień Więzienie Wiedza Wierność Wierzenia Wieś Wieża Babel Wina Wino Wiosna Wizja Władza Własność Woda Wojna Wojsko Wolność Wróg Współczucie Współpraca Wspomnienia Wstyd Wychowanie Wygnanie Wyobraźnia Wyrzuty sumienia Wzrok Żałoba Żart Żebrak Żołnierz Żona Życie jako wędrówka Żyd Żywioły Zabawa Zabobony Zamek Zapach Zaświaty Zazdrość Zbawienie Zbrodnia Zbrodniarz Zdrada Zdrowie Zemsta Ziarno Ziemia Zima Zło Złodziej Zmysły Zwierzę Zwierzęta Zwycięstwo

O epoce

Oświecenie

Czas
koniec XVII (w Polsce poł. XVIII) — pocz. XIX w.
Najwybitniejsi twórcy
Voltaire, J. J. Rousseau, D. Diderot, D. Defoe, J. Swift, H. Fielding; I. Krasicki, A. Naruszewicz, S. Trembecki
Reprezentatywne gatunki
bajka, satyra, oda, poemat heroikomiczny, komedia, sielanka, powieść, felieton, esej

Okres w kulturze europejskiej pomiędzy barokiem a romantyzmem, którego charakter określił krytycyzm wobec instytucji politycznych i religijnych oraz dotychczasowych przeświadczeń naukowych. W związku z tym fundamentalnym nastawieniem pozostawał racjonalizm i empiryzm (filozofia R. Descartesa, J. Locke'a, F. Bacona). Wierzono, że rzeczywistość można i należy systematycznie poznawać i porządkować — zaczęto tworzyć pierwsze encyklopedie. Za lek na zło w świecie społecznym uważano oświecanie ludzi — kładziono nacisk na edukację i wychowanie, a literaturze, tak jak nauce, stawiano cele dydaktyczne i utylitarne (użytkowe). Znamienny dla epoki jest rozwój prasy i pism ulotnych. Dwa odrębne prądy oświeceniowe to: klasycyzm i sentymentalizm.

  • autor: Marta Modelska