Adam Mickiewicz
Petersburg
Po prawej stronie już pustej ulicy
Stał drugi człowiek — nie był to podróżny,
Zdał się...
Postawa osoby zaangażowanej w działania na rzecz społeczeństwa (w mniejszej lub większej skali) propagowane były szczególnie od czasów pozytywizmu. Jakie trudności podczas wcielania w życie swych ideałów napotykali społecznicy pokazują choćby powieści i nowele Żeromskiego.