I. Kant, R. Descartes (Kartezjusz), A. Comte, L. Wittgenstein, W. Tatarkiewicz.
Rozbudowana wypowiedź naukowa lub filozoficzna poświęcona omówieniu jakiegoś zagadnienia, prezentująca pełny zasób materiału dowodowego, rozwiniętą argumentację oraz proces rozumowania, który doprowadził uczonego do sformułowania wniosków.