Damy i huzary to kolejna odsłona odwiecznej wojny męsko-damskiej, widziana oczami i spisana piórem Aleksandra Fredry. Kto zwycięży tym razem?
Trzyaktowa komedia autorstwa romantycznego dramatopisarza wystawiona została po raz pierwszy we Lwowie w 1825 roku, a kilka miesięcy później w Wiedniu ukazało się pierwsze wydanie tekstu.
Akcja dramatu rozgrywa się w okresie rozdzielającym kampanie napoleońskie. W zaciszu wiejskiego domu zasłużony urlop spędza major pułku huzarów — ze swoimi towarzyszami broni, a zarazem najbliższymi przyjaciółmi. Żołnierze stronią od towarzystwa kobiet, oddając się męskim rozrywkom, jak na przykład polowanie. Ich spokój zostaje jednak zmącony przez „najazd” przedstawicielek żeńskiej gałęzi rodziny majora: jego trzech sióstr, siostrzenicy i panien służących. Siedem kobiet w ciągu dwudziestu czterech godzin przewróci do góry nogami kameralny, męski świat, a kością niezgody stanie się próba ożenienia, za wszelką cenę, majora przez jego krewniaczki. Jak skończy się intryga uknuta przez damy? Dzielny huzar ulegnie namowom sióstr czy może jednak ocali swą wolność i oficerski honor?
Aleksander Fredro w Damach i huzarach przedstawia frapujący wizerunek obyczajowości rozpiętej między sztywnym, wojskowym porządkiem a kobiecym sprytem, urokiem i swawolnością. Ten kontrast prowadzi do wielu nieporozumień, tworząc jednocześnie efekty humorystyczne. Czytelnik niewątpliwie odnajdzie w tekście Fredry rozrywkę, ale doceni zapewne także namysł autora, niekiedy mocno ironiczny, nad odmienną naturą obu płci. Komizm postaci i sytuacji przestawianych przez pisarza bynajmniej nie zestarzał się tak bardzo z upływem lat. Sztuka Aleksandra Fredry nadal wywołuje salwy śmiechu. Jednak niemała część obnażonych przez niego schematycznych zachowań i wzajemnych uprzedzeń pozostaje aktualna do dziś, budząc nieco gorzkie refleksje na temat chciwości ludzkiej (celem ożenku jest zatrzymanie majątku w rekach jednego rodu) i niezdrowych stosunków rodzinnych, skoncentrowanych wokół dóbr materialnych — podczas gdy krewni, pozbawieni jakichkolwiek skrupułów moralnych, toczą cichą, podstępną wojnę.
Humor i wartka akcja komedii stały się przyczyną jej scenicznego sukcesu. Warto zaznaczyć, że Damy i huzary to jedna z najchętniej wystawianych sztuk Aleksandra Fredry. Komedia doczekała się także kilku realizacji w Teatrze TV.
Słowa klucze: wieś, ożenek, wojsko, kobieta, intryga, majątek, miłość.
