Spis treści
Uwspółcześniono pisownię partykuł: toć-em > tociem; stoi-ż > stoiż itp. Poprawiono pisownię nazwiska Puffendorf > Pufendorf.
Rozbity dzbankomedia w jednym akcietłum. Józef Mirski
OSOBY
- WALTER — radca sądowy
- ADAM — sędzia wiejski
- JASNOTKA — pisarz
- PANI MARTA
- EWA — jej córka
- WIT DZIURA — chłop
- RUPRECHT — jego syn
- PANI BRYGIDA
- Służący, woźny, dziewki i inni
Rzecz dzieje się w niderlandzkiej wsi pod Utrechtem. Scena: izba sądowa.
SCENA I
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
SCENA II
SŁUŻĄCY
ADAM
SŁUŻĄCY
ADAM
JASNOTKA
SŁUŻĄCY
ADAM
JASNOTKA
SŁUŻĄCY
ADAM
DZIEWKA PIERWSZA
JASNOTKA
DZIEWKA DRUGA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
DZIEWKA PIERWSZA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
SŁUŻĄCY
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
DZIEWKI OBIE
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
JASNOTKA
SŁUŻĄCY
ADAM
JASNOTKA
SŁUŻĄCY
ADAM
JASNOTKA
SŁUŻĄCY
ADAM
JASNOTKA
SŁUŻĄCY
ADAM
SŁUŻĄCY
ADAM
JASNOTKA
ADAM
ADAM
DZIEWKA PIERWSZA
JASNOTKA
ADAM
DZIEWKA PIERWSZA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
SCENA III
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
SCENA IV
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
JASNOTKA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
JASNOTKA
WALTER
ADAM
JASNOTKA
WALTER
ADAM
SCENA V
DZIEWKA DRUGA
ADAM
DZIEWKA DRUGA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WOŹNY
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
SCENA VI
MARTA
WIT
MARTA
WIT
MARTA
WIT
MARTA
RUPRECHT
MARTA
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
MARTA
EWA
MARTA
SCENA VII
ADAM
EWA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
EWA
ADAM
EWA
ADAM
EWA
ADAM
EWA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
EWA
ADAM
EWA
ADAM
EWA
ADAM
EWA
ADAM
EWA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
JASNOTKA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
JASNOTKA
MARTA
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
JASNOTKA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
MARTA
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
ADAM
JASNOTKA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
WALTER
MARTA
WALTER
MARTA
WALTER
MARTA
ADAM
MARTA
RUPRECHT
ADAM
JASNOTKA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
EWA
MARTA
EWA
RUPRECHT
ADAM
MARTA
EWA
ADAM
JASNOTKA
MARTA
EWA
ADAM
WALTER
MARTA
ADAM
WALTER
ADAM
MARTA
EWA
ADAM
RUPRECHT
WIT
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
JASNOTKA
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
JASNOTKA
ADAM
RUPRECHT
EWA
MARTA
RUPRECHT
EWA
ADAM
WALTER
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RliPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
JASNOTKA
WALTER
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
EWA
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
SCENA VIII
ADAM
DZIEWKA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
SCENA IX
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
MARTA
EWA
MARTA
RUPRECHT
ADAM
MARTA
EWA
MARTA
ADAM
RUPRECHT
ADAH
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
MARTA
ADAM
MARTA
ADAM
MARTA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
WALTER
EWA
MARTA
EWA
MARTA
EWA
WALTER
ADAM
MARTA
ADAM
EWA
WALTER
EWA
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
EWA
ADAM
WALTER
MARTA
WALTER
MARTA
RUPRECHT
WALTER
EWA
WALTER
MARTA
RUPRECHT
WIT
EWA
RUPRECHT
MARTA
ADAM
WALTER
RUPRECHT
ADAM
WIT
RUPRECHT
WIT
RUPRECHT
WIT
RUPRECHT
WIT
RUPRECHT
WIT
RUPRECHT
WIT
WALTER
WIT
WALTER
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
SCENA X
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
DZIEWKA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
MARTA
WALTER
MARTA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
RUPRECHT
ADAM
WALTER
RUPRECHT
ADAM
WALTER
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
MARTA
WALTER
MARTA
WALTER
MARTA
WALTER
ADAM
WALTER
MARTA
WALTER
ADAM
WALTER
MARTA
WALTER
SCENA XI
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
ADAM
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
MARTA
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
RUPRECHT
WALTER
JASNOTKA
ADAM
RUPRECHT
ADAM
RUPRECHT
ADAM
WALTER
ADAM
BRYGIDA
MARTA
RUPRECHT
WALTER
BRYGIDA
RUPRECHT
MARTA
RUPRECHT
JASNOTKA
BRYGIDA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
BRYGIDA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
BRYGIDA
WALTER
WIT
BRYGIDA
ADAM
RUPRECHT
JASNOTKA
BRYGIDA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
ADAM.
WALTER
JASNOTKA
BRYGIDA
WALTER
BRYGIDA
WALTER
BRYGIDA
WALTER
ADAM
JASNOTKA
WALTER
BRYGIDA
WALTER
BRYGIDA
WALTER
ADAM
BRYGIDA
RUPRECHT
BRYGIDA
ADAM
BRYGIDA
WALTER
JASNOTKA
BRYGIDA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
ADAM
WALTER
MARTA
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
MARTA
ADAM
WALTER
BRYGIDA
WALTER
BRYGIDA
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
JASNOTKA
ADAM
RUPRECHT
WALTER
MARTA
WALTER
ADAM
RUPRECHT
WALTER
WIT
ADAM
RUPRECHT
WIT
WALTER
RUPRECHT
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
WALTER
ADAM
EWA
RUPRECHT
EWA
WALTER
ADAM
WALTER
EWA
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
RUPRECHT
MARTA
BRYGIDA
EWA
WALTER
EWA
ADAM
RUPRECHT
EWA
ADAM
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
WALTER
WIT
SCENA XII[41]
RUPRECHT
EWA
WALTER
RUPRECHT
EWA
WALTER
EWA
WALTER
JASNOTKA
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
BRYGIDA
RUPRECHT
WIT
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
KILKU
WALTER
SCENA OSTATNIA
MARTA
WALTER
MARTA
WALTER
MARTA
WARIANT[43] SCENA XII
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
EWA
WALTER
RUPRECHT
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
RUPRECHT
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
RUPRECHT
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
RUPRECHT
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
MARTA
EWĄ
WALTER
EWA
MARTA
RUPRECHT
EWA
MARTA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
WIT
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
MARTA
RUPRECHT
MARTA
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
MARTA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
MARTA
EWA
RUPRECHT
EWA
MARTA
WALTER
EWA
RUPRECHT
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
JASNOTKA
EWA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
EWA
WALTER
EWA
RUPRECHT
EWA
WALTER
RUPRECHT
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
RUPRECHT
EWA
WALTER
EWA
WALTER
RUPRECHT
WALTER
RUPRECHT
UZUPEŁNIENIE
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
EWA
WALTER
MARTA
RUPRECHT
MARTA
WALTER
WIT
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
WALTER
JASNOTKA
RUPRECHT
JASNOTKA
RUPRECHT
EWA
RUPRECHT
WIT
MARTA
Przypisy
zasuspendować (daw., z łac.) — zawiesić, czasowo pozbawić urzędnika prawa wykonywania zawodu. [przypis edytorski]
Demosten a. Demostenes (384–322 p.n.e.) — grecki mówca i polityk, patriota ateński, przeciwny dominacji Filipa Macedońskiego, a potem jego syna Aleksandra, nad państwami-miastami greckimi. Wypowiedź Adama dotyczy opowieści przytaczanej przez Plutarcha, według której Demostenes dał się kiedyś przekupić wysłannikom Aleksandra Macedońskiego i zrezygnował z zagrzewania rodaków do walki przeciw wielkiemu wodzowi, tłumacząc się bólem gardła. [przypis edytorski]
zdziej mi kabat, nuże (daw.) — zdejmij mi kabat (tj. podomkę, bluzę), prędko. [przypis edytorski]
Karol Piąty, Karol V Habsburg (1500–1558) — cesarz rzymsko-niemiecki i król Hiszpanii (jako Karol I). [przypis edytorski]
Samuel von Pufendorf (1632–1694) — niem. prawoznawca i historyk, autor dzieł z zakresu teorii i historii prawa. [przypis edytorski]
fraktura — krój pisma, jedna z odmian łamanego pisma gotyckiego, charakteryzujący się ozdobnością wielkich liter. [przypis edytorski]
Batawia — dziś: Dżakarta, stolica Indonezji, wówczas główna siedziba holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. [przypis edytorski]
dziwnieście jakoś roztargnieni (daw.) — jest pan jakoś dziwnie roztragniony. [przypis edytorski]
pypeć — stan chorobowy u ptaków, wynikający z braku witamin; zgrubienie na języku, utrudniające ptakowi odżywianie się. [przypis edytorski]
Państwo Zjednoczone, właśc. Republika Siedmiu Zjednoczonych Prowincji Niderlandzkich — państwo istniejące w latach 1581–1795, jednoczące 7 protestanckich prowincji niderlandzkich, które odrzuciły władzę króla hiszpańskiego i ustanowiły republikę. Swój dobrobyt Republika zawdzięczała w dużym stopniu eksploatowaniu kolonii. W końcu XVIII w. wybuchł konflikt wewnętrzny, interweniowały państwa sąsiednie, odbierając Niderlandom większość kolonii; proklamowano Republikę Batawską, a potem Królestwo Holandii. [przypis edytorski]
branka — powołanie do wojska, wcielenie do armii. W XIX w. do wojska szło na długie lata kilku chłopców z każdej wsi, wyznaczanych przez losowanie. [przypis edytorski]
Nirsztajn, właśc. Nierstein — miejscowość w zach. Niemczech; tu: gatunek wyrabianego tam wina reńskiego. [przypis edytorski]
openhajm, właśc. Oppenheim — miasto w zach. Niemczech; tu: gatunek wyrabianego tam wina reńskiego. [przypis edytorski]
SCENA XII — scena ta powstała w dwóch wersjach. Jako pierwsza podana jest wersja krótsza, uznawana za późniejszą, sporządzoną pod wpływem krytyki po prapremierze Rozbitego dzbana. [przypis edytorski]
Bantamu, dziś Banten — miasto portowe i prowincja w Indonezji, obiekt częstych walk między państwami kolonialnymi. [przypis edytorski]
WARIANT — druga, dłuższa wersja przedostatniej sceny, uznawana za starszą, pierwotną. [przypis edytorski]