Józef Ignacy Kraszewski
Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
Ucieczka będzie tajemną,
Siadaj na koń i jedź ze mną. —
— O, przed Bogów okiem, panie...
Wyróżniliśmy jako osobny temat ten akt mowy, którego podstawową funkcją jest zmiana rzeczywistości. Są przysięgi ślubne, ślubowania rycerskie, czy te, które obowiązują księży, są też mniej sformalizowane, prywatne przysięgi (jak ta, którą składa Hamlet duchowi swego ojca) — wszystkie one wpływają na dalsze losy, status społeczny czy postępowanie ludzi.