Nowela Henryka Sienkiewicza, która po raz pierwszy ukazała się w 1881 roku. Opowiada historię Skawińskiego, Polaka, który przybywa do panamskiego miasta Aspinwall, by objąć posadę latarnika.
Starzec, zmęczony bardzo intensywnym życiem, który wiele lat tułał się po świecie, podejmował się różnych zawodów, walczył w wojnach i powstaniach, poszukuje miejsca, w którym mógłby wreszcie odpocząć i powspominać ukochaną ojczyznę, do której nie może wrócić (przez udział w powstaniu listopadowym przed laty).
Sienkiewicz napisał Latarnika podczas swojej kilkuletniej wyprawy do Stanów Zjednoczonych, a historia oparta jest na losach autentycznej postaci.