Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Szacowany czas do końca: -
Artur Oppman, Legendy warszawskie, Biała Dama
Złota kaczka → ← Zbójcy

Spis treści

    I
  1. II
  2. III
  3. IV
  4. V
  5. VI
  6. VII
  1. Niewola: 1
  2. Ojczyzna: 1 2
  3. Powstanie: 1
  4. Przywódca: 1
  5. Śmierć bohaterska: 1
  6. Walka: 1 2
  7. Wizja: 1
  8. Władza: 1
  9. Wojna: 1 2
  10. Wolność: 1
  11. Wróg: 1 2 3
  12. Wyrzuty sumienia: 1
  13. Żołnierz: 1

Artur OppmanLegendy warszawskieBiała dama

Przywódca, Walka, Władza, WrógI

1
Stanisław August siadł na tronie,
Głośne mu „Wiwat” lud wykrzyka[1],
I miecz Batorych ujął w dłonie,
Lecz to nie dłonie wojownika.
5
Nie do pancerza pierś królewska,
Ani do hełmu białe czoło, —
A tu się chmurzy toń niebieska
I groźne wichry szumią wkoło.
WrógCzyha na Polską cudzoziemiec,
10
Słabnie potęga ojców stara,
W Rzeczpospolitej Moskal, Niemiec
Rządzi się właśnie, jak gęś szara.
Wprowadza wojska swoje wraże[2],
Wolność narodu pcha w mogiłę, —
15
Niech Polak słucha, gdy on każe,
Za nic mu prawo, — on ma siłę

II

Stanisław August krzewi sztuki
I o oświatę dba narodu,
Ale kraj szarpią, jakby kruki,
20
Sąsiedzi z wschodu i zachodu.
WrógNie ma kto wydać hasła boju,
Z „Bogarodzicą” grzmiącą w nieba, —
Taki król dobry w czas pokoju,
Teraz Sobieskich Polsce trzeba.
25
Z nim by poleciał lotem ptaka
Nasz orzeł w polu purpurowym,
Znów pod Grunwaldem zgnieść Prusaka,
Na łeb Moskala bić pod Pskowem!
Lecz dobrze wiedzą źli sąsiedzi:
30
Król Jan w katedrze śpi krakowskiej,
A na warszawskim Zamku siedzi
Stanisław August Poniatowski.

III

Król Staś w komnacie swej bogatej
Coś tam rozważa, coś tam myśli:
35
Może mu śnią się sławy kwiaty,
Lub plan „Łazienek” nowych kreśli.
WojnaA tu zawzięte wrogi nasze
Ojczyznę dwakroć już rozdarły;
Huczą armaty, lśnią pałasze,
40
I dzwon grzmi Polsce, jak umarłej.
Kościuszko wzywa, by rwać pęta,
A z nim najlepsze w kraju męże —
I wzwyż przysięga leci święta:
„Albo polegnę, lub zwyciężę!”
45
Lecz po Racławic bitwie chwackiej
Znowu się sypią klęski krwawe —
I wojsk carowej tłum żołdacki
Wiedzie Suwarów na Warszawę.

IV

Ojczyzna, Śmierć bohaterska, Walka, WojnaNa krwią zbroczonych Pragi wałach
50
Wre bój zacięty, bój ostatni,
Mrą kanoniery przy swych działach,
Ginie walecznych hufiec bratni.
Mężny Jasiński, Korsak dzielny
Już legli — męże wiekopomni! —
55
Nigdy ich sławy nieśmiertelnej
Wdzięczna ojczyzna nie zapomni!
Suwarów z setki armat wali,
Napiera podłych zbirów zgrają, —
I lecą kule dalej, dalej,
60
W królewski Zamek uderzają.
Wizja, Wyrzuty sumieniaZda się, mur Zamku się rozrywa,
Zda się, dygoce ziemia sama…
Król Staś padł w fotel, twarz zakrywa:
Stanęła przed nim — Biała Dama.

V

65
Na piersiach ranę ma czerwoną,
Z której koralem krew się broczy,
I tak żałośnie drży jej łono,
I tak się łzami srebrzą oczy.
Z gorzkim wyrzutem patrzy w króla,
70
A jemu serce mrze od trwogi, —
„Tam — szepce widmo — Moskal hula,
Po moich synach depcą wrogi!
We krwi się pławi ma kraina
I w każdem sercu tyle bólu!
75
Czyjaż to wina? Czyja wina?
Uderz się w piersi, słaby królu!
Mój naród w pęta dziś okuty,
Gdzie spojrzeć — rozpacz, łza i blizna;
Iluż to trzeba lat pokuty,
80
By wolną była znów Ojczyzna!…”

VI

Niewola, PowstaniePolska w niewoli byt swój wlecze,
Trzech ją tyranów uciemiężą,
Rdzewieją w pochwach stare miecze —
I niema pola dla oręża.
85
Ale się naród nie upodli
I łzę ukrywa, co z ócz ścieka,
Obój się z wrogiem co dzień modli
I na wolności jutrznię czeka.
A każdy poryw ku swobodzie,
90
Krwią bohaterów okupiony,
Skraca twej męki czas, narodzie,
Zbliża odrodzin świt wyśniony.
Ojczyzna, Wolność, ŻołnierzA gdy już zda się, zmartwychwstaje
Słońce wielkości, gloria chwały, —
95
W warszawskim Zamku w oknie staje
Urocze widmo Damy Białej.

VII

Zapchany ludem plac Zamkowy,
A wszyscy patrzą w stronę Wisły,
Dumnie wzniesione wolnych głowy,
100
Bo się kajdany w proch rozprysły.
A tam od mostu pieśni biegą[3],
Ach, nasze pieśni to bojowe! —
I obok Zamku warszawskiego
Przeciąga wojsko narodowe
105
Jeden za drugim hufiec zbrojny,
Piechota, jazda, równym szykiem,
W mury stolicy wraca z wojny,
Z wojny zwycięskiej z bolszewikiem!
Serca w takt biją, wzrok się łzawi,
110
I triumfalna stoi brama, —
A z okna Zamku błogosławi
Zwycięskim pułkom — Biała Dama!…

Przypisy

[1]

wykrzyka — wykrzykuje. [przypis edytorski]

[2]

wraże — obce. [przypis edytorski]

[3]

biegą — dziś popr.: biegną. [przypis edytorski]

15 zł

tyle kosztują 2 minuty nagrania audiobooka

35 zł

tyle kosztuje redakcja jednego krótkiego wiersza

55 zł

tyle kosztuje przetłumaczenie 1 strony z jęz. angielskiego na jęz. polski

200 zł

tyle kosztuje redakcja 20 stron książki

500 zł

Dziękujemy za Twoje wsparcie! Uzyskujesz roczny dostęp do przedpremierowych publikacji.

20 zł /mies.

Dziękujemy, że jesteś z nami!

35 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na opłacenie jednego miesiąca utrzymania serwera, na którym udostępniamy lektury szkolne.

55 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na nagranie audiobooka, np. z baśnią Andersena lub innego o podobnej długości.

100 zł /mies.

W ciągu roku twoje wsparcie pozwoli na zredagowanie i publikację książki o długości 150 stron.

Bezpieczne płatności zapewniają: PayU Visa MasterCard PayPal

Dane do przelewu tradycyjnego:

nazwa odbiorcy

Fundacja Wolne Lektury

adres odbiorcy

ul. Marszałkowska 84/92 lok. 125, 00-514 Warszawa

numer konta

75 1090 2851 0000 0001 4324 3317

tytuł przelewu

Darowizna na Wolne Lektury + twoja nazwa użytkownika lub e-mail

wpłaty w EUR

PL88 1090 2851 0000 0001 4324 3374

Wpłaty w USD

PL82 1090 2851 0000 0001 4324 3385

SWIFT

WBKPPLPP

x
Skopiuj link Skopiuj cytat
Zakładka Istniejąca zakładka Notka
Słuchaj od tego miejsca