Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Jan Kasprowicz
Na Wzgórzu Śmierci
SZYMON Z KYRENY
Jan Kasprowicz
Na Wzgórzu Śmierci
TŁUM
CHÓR PATRIOTÓW
DUSZA WYGNANA Z...
Jan Kasprowicz
Na Wzgórzu Śmierci
JEDEN Z ŻYDÓW
Agnes von Krusenstjerna
Zdarzyło się po drodze
Żyd nachylił się w jej stronę i jął szeptać uprzejmości. Miał ziemistą cerę i błogie...
Bolesław Leśmian
Majka
Przechodził właśnie koło niecałkowitej, jak przybudówek, chałupy, skleconej z kilkunastu rozmaitych odcieni desek, jakby naprędce...
Gustav Meyrink
Golem
Pośród żydowskich twarzy, które widuję codziennie, wynurzające się w Kogucim Zaułku, ściśle mogę rozróżnić rozmaite...
Gustav Meyrink
Golem
To, na co przez cały czas, odkąd mieszkałem w tym domu, nie zwróciłem uwagi, jako...
Gustav Meyrink
Golem
Jeżeli jest prawdą, co mówi prastara legenda w Talmudzie, że z dwunastu pokoleń żydowskich dziesięć...
Gustav Meyrink
Golem
— Aronie, znacie to zdanie: wszyscy Żydzi są dla siebie wzajem poręczycielami? Nie utrudniajcie tego jednemu...
Motyw: Żyd
Jest to motyw powiązany z innymi hasłami określającymi na naszej liście grupy stanowe w dawnym społeczeństwie (chłop, mieszczanin, szlachcic, ksiądz). Za jego pomocą zaznaczamy fragmenty, w których mowa o życiu, obyczajach i sposobie funkcjonowania Żydów w społeczeństwie. Żydzi pełnili wiele funkcji: sklepikarzy, karczmarzy, pośredników (zwanych dawniej „faktorami”), a także, mówiąc dzisiejszym językiem, zbierali surowce wtórne, skupując szmaty i złom. W czasach, w których nie było banków, Żydzi udzielali kredytów i prowadzili instytucje, które dziś nazywamy lombardami czy komisami. Wyspiański w Weselu ciekawie pokazał relacje między księdzem, Żydem, a chłopem (Czepiec).
Oczywiście Żydzi byli zarazem grupą odrębną narodowościowo i religijnie, a w społeczeństwie zajmowali miejsce wyznaczone poza główną hierarchią, pełniąc rolę jakby „drugiego mieszczaństwa”. Owa złożona sytuacja sprawia, że również w naszym zbiorze motyw ten jest wieloznaczny i wchodzi relację również z tematyką związaną z narodem, tradycją, religią (oraz motywami pokrewnymi, takimi jak pobożność, czy obrzędy). Staraliśmy się, żeby fragmenty zaznaczane z pomocą tego motywu były tymi o charakterze neutralnym; dla tych szczególnie silnie nacechowanych uprzedzeniem przeznaczyliśmy motyw antysemityzm.