- Błoto: 1
- Dziedzictwo: 1
- Krew: 1
- Miasto: 1
- Oko: 1
- Pieniądz: 1
- Rosja: 1
- Sztuka: 1
- Trup: 1
- Wizja: 1
- Zbrodnia: 1
Adam MickiewiczDziadów części III UstępPrzedmieścia stolicy
1
Po obu stronach wielkiej, pysznej drogi
Rzędy pałaców. — Tu niby kaplica
Z kopułą, z krzyżem; tam jak siana stogi
5Posągi stoją pod słomą i śniegiem;
Ówdzie, za kolumn korynckich szeregiem,
Gmach z płaskim dachem, pałac letni, włoski,
Obok japońskie, mandaryńskie kioski,
Albo z klasycznych czasów Katarzyny
10Świeżo małpione klasyczne ruiny.
Różnych porządków
[1], różnych kształtów domy,
Jako zwierzęta z różnych końców ziemi,
Za parkanami stoją żelaznemi,
W osobnych klatkach. — Jeden niewidomy,
15Pałac krajowej ich architektury,
Wymysł ich głowy, dziecko ich natury.
BłotoJakże tych gmachów cudowna robota!
Tyle kamieni na kępach śród błota!
20Musiano niegdyś wylać rzekę złota
[2];
Na tym przedmieściu podłe sługi carów,
By swe rozkoszne zamtuzy
[3] dźwignęli,
Ocean naszej krwi i łez wyleli.
Żeby zwieźć głazy do tych obelisków,
25Ileż wymyślić trzeba było spisków;
Ilu niewinnych wygnać albo zabić,
Ile ziem naszych okraść i zagrabić;
Póki krwią Litwy, łzami Ukrainy
I złotem Polski hojnie zakupiono
30Wszystko, co mają Paryże, Londyny,
I po modnemu gmachy wystrojono,
Szampanem zmyto podłogi bufetów
I wydeptano krokiem menuetów.
Teraz tu pusto. —
TrupDwór w mieście zimuje,
I dworskie muchy, ciągnące za wonią
Carskiego ścierwa, za nim w miasto gonią.
Teraz w tych gmachach wiatr tylko tańcuje;
Panowie w mieście, car w mieście. — Do miasta
Leci kibitka; zimno, śnieżno było;
40Z zegarów miejskich zagrzmiała dwunasta,
A słońce już się na zachód chyliło
[4].
OkoNiebios sklepienie otwarte szeroko,
Bez żadnej chmurki, czcze, ciche i czyste,
Bez żadnej barwy, blado przezroczyste,
45Jako zmarzłego podróżnika oko.
WizjaPrzed nami miasto. — Nad miastem do góry
Wznoszą się dziwnie, jak podniebne grody,
Słupy i ściany, krużganki i mury,
Jak babilońskie wiszące ogrody:
50To dymy z dwiestu tysięcy kominów
Prosto i gęsto kolumnami lecą,
Te jak marmury kararyjskie świecą,
Tamte się żarzą iskrami rubinów;
W górze wierzchołki zginają i łączą,
55Kręcą w krużganki i łukami plączą,
I ścian, i dachów malują widziadła: —
Jak owe miasto, co nagle powstanie
Ze śródziemnego czystych wód zwierciadła
Lub na Libijskim wybuchnie tumanie,
60I wabi oko podróżnych z daleka,
I wiecznie stoi, i wiecznie ucieka
[5].
Już zdjęto łańcuch, bramy otwierają;
Trzęsą, badają, pytają — wpuszczają.
Bezpieczne płatności zapewniają:
