Pani Marta Oulie Sigrid Undset znana jest w historii literatury norweskiej jako powieść o zdradzie. Już pierwsze zdanie książki — „Byłam niewierna mężowi” — sygnalizuje ten często komentowany w ówczesnej Norwegii temat.
W kolejnych wpisach z dziennika, datowanych od marca 1902 do lipca 1904 roku, Marta Oulie opowiada o rozwoju swojego związku z mężem Ottonem, poczciwym i zapracowanym przedsiębiorcą, oraz o romansie z zakochanym w niej Henrikiem, kuzynem Marty i zarazem wspólnikiem w interesach Ottona. Wydarzeniem, które skłania kobietę do przelewania na papier refleksji i wspomnień, jest choroba Ottona, który z powodu gruźlicy przebywa w sanatorium, nieświadomy zdrady, jakiej dopuściła się jego żona, oraz faktu, że to Henrik jest ojcem najmłodszego z czwórki ich dzieci.
Poprzez liczne retrospekcje powieść przybiera formę pisemnej spowiedzi, w której na pierwszy plan wybija się poczucie winy Marty. Jednocześnie jej niewierność ukazana zostaje w świetle społecznych różnic dzielących małżonków. Marta ma ambicje, pochodzi z dobrego domu, jest wykształcona, interesuje się kulturą i walką o prawa kobiet. Przed ślubem pracuje jako nauczycielka, jednak prędko porzuca to zajęcie na rzecz roli żony, matki i opiekunki domowego ogniska. Właśnie w tych rolach widzi ją konserwatywny Otto, którego życiowe aspiracje nie wykraczają poza chęć utworzenia bezpiecznego mieszczańskiego domu. Dlatego sfrustrowana i nieszczęśliwa w małżeństwie Marta z czasem przenosi uwagę na Henrika, człowieka o szerszych niż Otto horyzontach. W opisach swoich relacji z mężczyznami Marta jawi się jednak jako postać niejednoznaczna — z jednej strony szarpana wyrzutami sumienia wobec dobrodusznego Ottona, z drugiej nielicząca się z uczuciami innych egoistka zainteresowana głównie zaspokajaniem własnych, w tym erotycznych, potrzeb.
Pani Marta Oulie (Fru Marta Oulie), wydana w 1907 roku debiutancka powieść Sigrid Undset (1882–1949), jednej z najważniejszych pisarek norweskich i laureatki literackiej Nagrody Nobla (1928), to książka, która, pomimo swych skromnych rozmiarów, zawiera wiele cech, które można uznać za charakterystyczne dla całej twórczości tej autorki. Głębia psychologiczna postaci, dylematy natury moralnej, wyraziście nakreślone środowisko, a nade wszystko tematyka — miłość kobiety do mężczyzny — pojawią się także w jej późniejszych dziełach, z osadzoną w norweskim średniowieczu trylogią Krystyna, córka Lavransa (1920–1922) na czele.
Undset w debiutanckiej powieści problematyzuje trudną pozycję kobiet w nowoczesnym społeczeństwie. Jest to kwestia, do której pisarka będzie powracać w kolejnych tekstach z wczesnego okresu twórczości, a przyczyn trudnej sytuacji kobiet upatruje nie tylko w ich skomplikowanych relacjach z mężczyznami, jak czyniły to zwolenniczki emancypacji, ale też w złożonych uwarunkowaniach społeczeństwa przemysłowego.
Okoliczności powstania utworu Undset znane są z relacji samej autorki. Dwudziestoparoletnia pisarka ubiegała się o publikację swojej pierwszej książki, powieści historycznej, w kopenhaskim wydawnictwie Gyldendal. Jednak wydawca odrzucił jej tekst z następującym komentarzem: „Proszę nie pisać już powieści historycznych. Nie umie pani. Ale może pani spróbować napisać coś współczesnego. Nigdy nie wiadomo!”. Reakcją rozzłoszczonej Undset była krótka współczesna powieść w formie dziennika — Pani Marta Oulie, opublikowana przez konkurencyjne wydawnictwo H. Aschehoug & Co. w Kristianii (Oslo).
Powieść Pani Marta Oulie Sigrid Undset została po raz pierwszy przetłumaczona na język polski przez Katarzynę Tunkiel i udostępniona nieodpłatnie na Wolnych Lekturach. Książka dostępna jest jako e-book (EPUB i Mobi) oraz plik PDF.
